Elektronegativität

Elektronegativität (afkött: EN, Formelteken: $\chi$) is en Begreep ut de Chemie. De Elektronegativität gifft an, wo stark en Atom in de Laag is, de Elektronen an sik to treken, de an en cheemsch Binnen bedeeligt sünd. So hett dat Linus Carl Pauling formuleert, as he disse Indelen 1932 inföhrt har.

De EN hangt ü.a. vun den Atomradius un vun de elektrisch Ladung in’n Atomkarn af. Se kann as Maat för de Polarität von een cheemsch Binnen bruukt warrn: Je grötter de Ünnerscheed von de EN von de bunnen Elementen is, desto grötter de Polarität.

Atome, de en grote EN hebbt warrt ok as elektronegativ betekend. Annersrüm sünd Atome mit en lütte EN elektropositiv. Man kann seggen, dat de Elektronegativität in dat Periodensystem tomeist in en Elementgrupp von ünnen no baven un in en Elementperiood von links no rechts tonimmt.

Man dat gifft keen eendüdig Method, de Elektronegativität to meten. Dat liggt to’n grooten Deel doran, dat se sik op dat Verhollen von en Atom in en Eenfachbinnen betehn deit un nich op enkelte Atomen in en Gastostand, as dat bi de Ionisatschoonsenergie oder de Elektronenaffinität maakt warrt. Un an’n End hangt dat ok man dorvun af, ob dor noch annere Atome, un welke Oort vun Atomen sünst noch mit dat Atom verbunnen sünd.

Ünnerscheedlich Indeelen

Siet Pauling dat Modell vun de Elektronegativität inföhrt hett, is dat mehrmols verännert un verbetert worrn. An’n meisten warrt hüüt dree Skalen bruukt:

Pauling-Skala

Dat Pauling-Modell geiht dorvun ut, dat de Differenz vun de Elektronegativitäten vun twee Atomen A un B en Maat för den ionschen Andeel in jümmer Binnen is. Dorvör is dat nödig, de Dissoziaschoonsenergie von de cheemsch Binnen von de Molekülen A-B, A₂ un B₂ to kennen. De mutt man sik aver eerst ut Experimenten tosamenklamüstern.

De Differenz vun de EN kriggt man denn ut:

$D_{AB}-{\sqrt {D_{AA}D_{BB}}}=96{,}48~{\frac {\rm {kJ}}{\rm {mol}}}(\chi _{A}-\chi _{B})^{2}$

De Elektronegativität is ahn Dimension. Üm ut de Differenz den Weert vun en sünnert cheemsch Element utreken tu künnen, is för Fluor de Weert $\chi _{F}=3{,}98$ fastleggt worrn (Referenzpunkt). Dorop warrt de annern Elementen betogen.

För de Elektronegativitäten no Pauling sünd ünnerscheedlich Angaven to finnen. Dorvör gifft dat verscheeden Grünnen:

• För eenige Verbinnen künnt de Dissoziaschoonsenergien blots swor rutfunnen warrn
• Fröher wörrn annere Referenzpunkte bruukt worrn: $\chi _{F}=4{,}00$ för Fluor un $\chi _{H}=0{,}00$ för Waterstoff
• Fröher wörr an Steed von dat geometrisch Middel ${\sqrt {D_{AA}D_{BB}}}$ dat arithmetrisch Middel ${\frac {D_{AA}+D_{BB}}{2}}$ bruukt.
• Un denn gifft dat ok noch ünnerscheedlich Angaven för den Proportschoonalitätsfakter.

Översicht:

Eegenschoppen von de Atome in de Hööftgruppen   in dat Periodensystem (von links no rechts)

=> Atomradius  warrt lütter.
=> Ionisatschoonsenergie  warrt grötter.
=> Elektronegativität  nimmt to.

Gruppe

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

Periode

1

H 2,1

He

2

Li 1,0

Be 1,5

B 2,0

C 2,5

N 3,0

O 3,5

F 4,0

Ne

3

Na 0,9

Mg 1,2

Al 1,5

Si 1,8

P 2,1

S 2,5

Cl 3,0

Ar

4

K 0,8

Ca 1,0

Sc 1,3

Ti 1,5

V 1,6

Cr 1,6

Mn 1,5

Fe 1,8

Co 1,9

Ni 1,8

Cu 1,9

Zn 1,6

Ga 1,6

Ge 1,8

As 2,0

Se 2,4

Br 3,0

Kr

5

Rb 0,8

Sr 1,0

Y 1,2

Zr 1,4

Nb 1,6

Mo 1,8

Tc 1,9

Ru 2,2

Rh 2,2

Pd 2,2

Ag 1,9

Cd 1,7

In 1,7

Sn 1,8

Sb 1,9

Te 2,1

I 2,5

Xe

6

Cs 0,7

Ba 0,9

La

Hf 1,3

Ta 1,5

W 1,7

Re 1,9

Os 2,2

Ir 2,2

Pt 2,2

Au 2,4

Hg 1,9

Tl 1,8

Pb 1,9

Bi 1,9

Po 2,0

At 2,2

Rn

7

Fr 0,7

Ra 0,9

Ac

Rf

Db

Sg

Bh

Hs

Mt

Ds

Rg

Cn

Nh

Fl

Mc

Lv

Ts

Og

Lanthanoiden

*

La 1,1

Ce 1,12

Pr 1,13

Nd 1,14

Pm 1,13

Sm 1,17

Eu 1,2

Gd 1,2

Tb 1,1

Dy 1,22

Ho 1,23

Er 1,24

Tm 1,25

Yb 1,1

Lu 1,27

Actinoiden:

**

Ac 1,1

Th 1,3

Pa 1,5

U 1,38

Np 1,36

Pu 1,28

Am 1,13

Cm 1,28

Bk 1,3

Cf 1,3

Es 1,3

Fm 1,3

Md 1,3

No 1,3

Lr 1,3

   

Allred-Rochow-Skala

De Elektronegativität no A. L. Allred un E. G. Rochow warrt faaken ok as $c_{AR}$ oder $\chi _{AR}$ betekend.

De Skala wörr indeelt no de Annahm, dat de Elektronegativität proporschoonal is to de elektrostatsch Trekkraft (Coulombkraft) F, wokeen de Karnladung Z op de Elektronen in de cheemsch Binnen utövt:

$F\propto {\frac {e^{2}\cdot Z_{\rm {eff}}}{r^{2}}}$

wobi r de Atomradius, e de Elementarladung und $Z_{\rm {eff}}$ die effektive Atomtall is.

Dorno sünd de Elektronegativitäten:

Gruppe

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

Periode

1

H 2,20

He

2

Li 0,97

Be 1,47

B 2,01

C 2,50

N 3,07

O 3,50

F 4,10

Ne

3

Na 1,01

Mg 1,23

Al 1,47

Si 1,74

P 2,06

S 2,44

Cl 2,83

Ar

4

K 0,91

Ca 1,04

Sc 1,20

Ti 1,32

V 1,45

Cr 1,56

Mn 1,60

Fe 1,64

Co 1,70

Ni 1,75

Cu 1,75

Zn 1,66

Ga 1,82

Ge 2,02

As 2,20

Se 2,48

Br 2,74

Kr

5

Rb 0,89

Sr 0,99

Y 1,11

Zr 1,22

Nb 1,23

Mo 1,30

Tc 1,36

Ru 1,42

Rh 1,45

Pd 1,30

Ag 1,42

Cd 1,46

In 1,49

Sn 1,72

Sb 1,82

Te 2,01

I 2,21

Xe

6

Cs 0,86

Ba 0,97

La

Hf 1,23

Ta 1,33

W 1,40

Re 1,46

Os 1,52

Ir 1,55

Pt 1,42

Au 1,42

Hg 1,44

Tl 1,44

Pb 1,55

Bi 1,67

Po 1,76

At 1,96

Rn

7

Fr 0,86

Ra 0,97

Ac

Rf

Db

Sg

Bh

Hs

Mt

Ds

Rg

Cn

Nh

Fl

Mc

Lv

Ts

Og

   

Mulliken-Skala

De Mulliken-Skala is 1934 von Robert S. Mulliken vörslan worrn. Dorin warrt de EN as Middelwiert ut de Ionisatschoonsenergie $E_{I}$ un de Elektronenaffinität $E_{\rm {ea}}$ utrekend:

$\chi _{\rm {M}}={\frac {E_{\rm {ea}}+E_{I}}{2}}$

De Energie warrt hier in Elektronenvolt angeven.

De Elektronegativitäten sünd dorno:

Gruppe

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

Periode

1

H 2,10

He

2

Li 1,28

Be 1,99

B 1,83

C 2,67

N 3,08

O 3,21

F 4,42

Ne

3

Na 1,21

Mg 1,63

Al 1,37

Si 2,03

P 2,39

S 2,65

Cl 3,54

Ar

4

K 1,03

Ca 1,30

Sc

Ti

V

Cr

Mn

Fe

Co

Ni

Cu

Zn

Ga 1,34

Ge 1,95

As 2,26

Se 2,51

Br 3,24

Kr

5

Rb 0,99

Sr 1,21

Y

Zr

Nb

Mo

Tc

Ru

Rh

Pd

Ag

Cd

In

Sn 1,83

Sb

Te 2,34

I 2,88

Xe

6

Cs

Ba

La

Hf

Ta

W

Re

Os

Ir

Pt

Au

Hg

Tl

Pb

Bi

Po

At

Rn

7

Fr

Ra

Ac

Rf

Db

Sg

Bh

Hs

Mt

Ds

Rg

Cn

Nh

Fl

Mc

Lv

Ts

Og

   

Annere Indeelen

• Na R. T. Sanderson warrt de Elektronegativität, jüst as bi Allred & Rochow, op de effektive Karnladung betogen.

• Bi de Skala vun L. C. Allen warrt de EN ut den Energietostand vun de Valenzelektronen utrekend. Dordör is en spektroskoopsch Bestimmen möglich.

Born

Grundlagen der allgemeinen und anorganischen Chemie von H.R. Christen (hoochdüütsch)

Weblenken

• ChemGlobe - Elektronegativität (op Hoochdüütsch)
• Elektronegativität bi UNI TERRA (op Hoochdüütsch)