In de Mathematik is een Afbillen oer Funktion een Relation tüsken twee Koppels .
Een Afbillen tüsken een Koppel
A
{\displaystyle A}
un een Koppel
B
{\displaystyle B}
is een Deelkoppel
f
⊆
A
×
B
{\displaystyle f\subseteq A\times B}
met de dåre Eygenskap:
∀
a
∈
A
∃
b
∈
B
:
(
a
,
b
)
∈
f
{\displaystyle \forall a\in A\exists b\in B:(a,b)\in f}
d.b. för elk
a
∈
A
{\displaystyle a\in A}
is der akkråt een
b
∈
B
{\displaystyle b\in B}
met
(
a
,
b
)
∈
f
{\displaystyle (a,b)\in f}
.
In düssen Fall skrievt wi
f
:
A
→
B
{\displaystyle f:A\to B}
, üm antogeven, dat
f
{\displaystyle f}
een Afbillen van
A
{\displaystyle A}
, de Definitionskoppel , nå
B
{\displaystyle B}
, de Ennkoppel is, un beteekent met
f
(
a
)
{\displaystyle f(a)}
för elk
a
∈
A
{\displaystyle a\in A}
dat eendütige Element van
B
{\displaystyle B}
met
(
a
,
f
(
a
)
)
∈
f
{\displaystyle (a,f(a))\in f}
.
Is
f
:
A
→
B
{\displaystyle f:A\to B}
een Afbillen, so is
{
(
a
,
f
(
a
)
)
|
a
∈
A
}
{\displaystyle \{(a,f(a))|a\in A\}}
de Graph van
f
{\displaystyle f}
.
Is
f
:
A
→
B
{\displaystyle f:A\to B}
een Afbillen, so defineert me för
X
⊆
A
{\displaystyle X\subseteq A}
un
Y
⊆
B
{\displaystyle Y\subseteq B}
de Koppels
f
[
X
]
:=
{
f
(
a
)
|
a
∈
A
}
{\displaystyle f[X]:=\{f(a)|a\in A\}}
dat Bild van
X
{\displaystyle X}
ünner
f
{\displaystyle f}
, soas
f
−
1
[
Y
]
:=
{
a
∈
a
|
f
(
a
)
∈
Y
}
{\displaystyle f^{-1}[Y]:=\{a\in a|f(a)\in Y\}}
dat Urbild van Y ünner
f
{\displaystyle f}
.
Injektivität, Surjektivität, Bijektivität
ännern
Een Afbillen
f
:
A
→
B
{\displaystyle f:A\to B}
hait
injektiv/Injektion , as för alle
a
,
a
′
∈
A
{\displaystyle a,a'\in A}
uut
a
≠
a
′
{\displaystyle a\neq a'}
ok
f
(
a
)
≠
f
(
a
′
)
{\displaystyle f(a)\neq f(a')}
folgt, elk
b
∈
B
{\displaystyle b\in B}
düs häuchstens een Urbild häff.
surjektiv/Surjektion , as der för alle
b
∈
B
{\displaystyle b\in B}
een
a
∈
A
{\displaystyle a\in A}
met
f
(
a
)
=
b
{\displaystyle f(a)=b}
existeert, elk
b
∈
B
{\displaystyle b\in B}
düs minnstens een Urbild häff.
bijektiv/Bijektion , as se injektiv un surjektiv is.
Is de Definitionsberiek
D
{\displaystyle D}
een Produktkoppel
D
=
A
×
B
{\displaystyle D=A\times B}
, so nöömt wi de Afbillen tweestiärig of binär.
Analog is een
n
{\displaystyle n}
-stiärige Relation op een Koppel
A
{\displaystyle A}
een Deelkoppel
R
⊂
A
n
{\displaystyle R\subset A^{n}}
.
Alle Afbillens van
A
{\displaystyle A}
nå
B
{\displaystyle B}
billen sülvst de Koppel
B
A
:=
{
f
∈
P
(
A
×
B
)
|
∀
a
∈
A
∃
!
b
∈
B
:
(
a
,
b
)
∈
f
}
{\displaystyle B^{A}:=\{f\in {\mathcal {P}}(A\times B)|\forall a\in A\exists !b\in B:(a,b)\in f\}}