Aryabhata-Tallen

De Aryabhata-Tallen sünd en Tallsystem, dat de indische Mathematiker Aryabhata utklamüsert un 510 in dat eerste Kapittel vun sien Book Aryabhatiya beschreven hett.

Dat Tallsystem kennt 297 Tekens, de ut dat Devanagari-Alphabet för Sanskrit stammt. Devanagari hett 33 Konsonanten un 9 Vokaals. Disse Tekens köönt na en bestimmt Kood kombineert warrn un billt so Tallen vun 1 bet 10¹⁸. De 9 Vokaals staht för Potenzen vun 100. 25 vun de Konsonaten staht för de Tallen vun 1 bet 25 un 8 staht för de Teihners vun 30 bet 100. Ene Null hett dit System nich.

De Tallen warrt vun links na rechts schreven, aver de Tall fangt mit de lüttste Stell an, tooerst de Eeners un Teihners, denn de Hunnerters un Dusenders usw.

Aryabhata hett dit System vör allen opstellt, dat sik de Tallen beter in dat Sanskrit-Versmaat rinpasst. Tallen sünd ans swoor in Versen to schrieven. En Vördeel is dorbi ok, dat dat för een Tall faken mehr as een möögliche Schrievwies gifft. 100 lett sik as ह (ha) oder ok as कि (ki) schrieven.

Bispeel

Bispeel: 299.792.458
10⁰ 10¹	10² 10³	10⁴ 10⁵	10⁶ 10⁷	10⁸
85,	42,	97,	99,	2
जल	घिनि	झुशु	झृसृ	खॄ
ja-la	ghi-ni	jhu-śu	jhṛ-sṛ	khḷ

Tabell

Negen Vokaals			-a	-i	-u	-ṛ	-ḷ	-e	-ai	-o	-au
		Weert	अ	इ	उ	ऋ	ऌ	ए	ऐ	ओ	औ
	Weert	×	10⁰	10²	10⁴	10⁶	10⁸	10¹⁰	10¹²	10¹⁴	10¹⁶
Fief velare Plosive
k -	क	1	क ka	कि ki	कु ku	कृ kṛ	कॄ kḷ	के ke	कै kai	को ko	कौ kau
kh -	ख	2	ख kha	खि khi	खु khu	खृ khṛ	खॄ khḷ	खे khe	खै khai	खो kho	खौ khau
g -	ग	3	ग ga	गि gi	गु gu	गृ gṛ	गॄ gḷ	गे ge	गै gai	गो go	गौ gau
gh -	घ	4	घ gha	घि ghi	घु ghu	घृ ghṛ	घॄ ghḷ	घे ghe	घै ghai	घो gho	घौ ghau
ṅ -	ङ	5	ङ ṅa	ङि ṅi	ङु ṅu	ङृ ṅṛ	ङॄ ṅḷ	ङे ṅe	ङै ṅai	ङो ṅo	ङौ ṅau
Fief palatale Plosive
c -	च	6	च ca	चि ci	चु cu	चृ cṛ	चॄ cḷ	चे ce	चै cai	चो co	चौ cau
ch -	छ	7	छ cha	छि chi	छु chu	छृ chṛ	छॄ chḷ	छे che	छै chai	छो cho	छौ chau
j -	ज	8	ज ja	जि ji	जु ju	जृ jṛ	जॄ jḷ	जे je	जै jai	जो jo	जौ jau
jh -	झ	9	झ jha	झि jhi	झु jhu	झृ jhṛ	झॄ jhḷ	झे jhe	झै jhai	झो jho	झौ jhau
ñ' -	ञ	10	ञ ña	ञि ñi	ञु ñu	ञृ ñṛ	ञॄ ñḷ	ञे ñe	ञै ñai	ञो ño	ञौ ñau
Fife retroflexe Plosive
ṭ -	ट	11	ट ṭa	टि ṭi	टु ṭu	टृ ṭṛ	टॄ ṭḷ	टे ṭe	टै ṭai	टो ṭo	टौ ṭau
ṭh -	ठ	12	ठ ṭha	ठि ṭhi	ठु ṭhu	ठृ ṭhṛ	ठॄ ṭhḷ	ठे ṭhe	ठै ṭhai	ठो ṭho	ठौ ṭhau
ḍ -	ड	13	ड ḍa	डि ḍi	डु ḍu	डृ ḍṛ	डॄ ḍḷ	डे ḍe	डै ḍai	डो ḍo	डौ ḍau
ḍh -	ढ	14	ढ ḍha	ढि ḍhi	ढु ḍhu	ढृ ḍhṛ	ढॄ ḍhḷ	ढे ḍhe	ढै ḍhai	ढो ḍho	ढौ ḍhau
ṇ -	ण	15	ण ṇa	णि ṇi	णु ṇu	णृ ṇṛ	णॄ ṇḷ	णे ṇe	णै ṇai	णो ṇo	णौ ṇau
Fief dentale Plosive
t -	त	16	त ta	ति ti	तु tu	तृ tṛ	तॄ tḷ	ते te	तै tai	तो to	तौ tau
th -	थ	17	थ tha	थि thi	थु thu	थृ thṛ	थॄ thḷ	थे the	थै thai	थो tho	थौ thau
d -	द	18	द da	दि di	दु du	दृ dṛ	दॄ dḷ	दे de	दै dai	दो do	दौ dau
dh -	ध	19	ध dha	धि dhi	धु dhu	धृ dhṛ	धॄ dhḷ	धे dhe	धै dhai	धो dho	धौ dhau
n -	न	20	न na	नि ni	नु nu	नृ nṛ	नॄ nḷ	ने ne	नै nai	नो no	नौ nau
Fief labiale Plosive
p -	प	21	प pa	पि pi	पु pu	पृ pṛ	पॄ pḷ	पे pe	पै pai	पो po	पौ pau
ph -	फ	22	फ pha	फि phi	फु phu	फृ phṛ	फॄ phḷ	फे phe	फै phai	फो pho	फौ phau
b -	ब	23	ब ba	बि bi	बु bu	बृ bṛ	बॄ bḷ	बे be	बै bai	बो bo	बौ bau
bh -	भ	24	भ bha	भि bhi	भु bhu	भृ bhṛ	भॄ bhḷ	भे bhe	भै bhai	भो bho	भौ bhau
m -	म	25	म ma	मि mi	मु mu	मृ mṛ	मॄ mḷ	मे me	मै mai	मो mo	मौ mau
Veer Approximanten oder Trills
y -	य	30	य ya	यि yi	यु yu	यृ yṛ	यॄ yḷ	ये ye	यै yai	यो yo	यौ yau
r -	र	40	र ra	रि ri	रु ru	रृ rṛ	रॄ rḷ	रे re	रै rai	रो ro	रौ rau
l -	ल	50	ल la	लि li	लु lu	लृ lṛ	लॄ lḷ	ले le	लै lai	लो lo	लौ lau
v -	>व	60	व va	वि vi	वु vu	वृ vṛ	वॄ vḷ	वे ve	वै vai	वो vo	वौ vau
Dree koronale Frikative
ś -	श	70	श śa	शि śi	शु śu	शृ śṛ	शॄ śḷ	शे śe	शै śai	शो śo	शौ śau
ṣ -	ष	80	ष ṣa	षि ṣi	षु ṣu	षृ ṣṛ	षॄ ṣḷ	षे ṣe	षै ṣai	षो ṣo	षौ ṣau
s -	स	90	स sa	सि si	सु su	सृ sṛ	सॄ sḷ	से se	सै sai	सो so	सौ sau
Een glottal Frikativ
h -	ह	100	ह ha	हि hi	हु hu	हृ hṛ	हॄ hḷ	हे he	है hai	हो ho	हौ hau