Büx

Een Büx , in Bremen un Ollnborg Box – aff en to warrt ook noch Brook bruukt, anner Wöörd sünd Hoos en Piep – is een Stück van de Kleedaasch, dat uut verschillen Stoffen herstellt warrt.

Büx (Jeans)

Beschrieven

Defineert warrt een Büx blangen de Funktschoon (Stück van de Kleedaasch) noch dör de Form. All Büxen hebbt een Bavenstück, dat ümfött dat Becken, mit een groot Lock baven för de Rump (nau so as een Fruunsrock). Ünnen is de Büx slaten, uter twee Löcker, wor een sien Beens dörstickt. Dütt Grundmodell van een Büx präsenteert de Slip.

Veel Büxen hebbt staats blots twee Löcker för de Beens noch twee Pipen ünnen an. Een Piep is nix anners as een stoffen Röhr. De Pipen sett nau bi de Löcker an en verlengt de Löcker. De Lengd van de Pipen varieert, de köönt van de Schinkels bet rünner nah de Enkeln gahn.

Middeln tegen dat Afsacken van de Büx

Ümdat de Büx alleen baven nich an’t Lief fasthangt, is dor jümmers de Chance, dat de Büx afsacken deiht. Dat dat nich passeert, kann een de Büx an de Schüllern of an dat Becken hangen. An de Schüllern warrt de Büx mit Drachtbanner fasthungen.

För’t Uphangen an’t Becken mööt de bövelst Rand van de Büx enger sien as dat Becken. Dorför sünd dor Snoren of Reems. De sünd mit de Büx verbunnen en loopt langs de Rand. Bi’t Tohooptehen van so een Snoor - to'n Bispill een Gummiband of een Gördel – warrt glieks de Büx eng trocken. De Stoff van de Büx kann ook so eng tohoopsneden sien, dat de alleen an’t Becken behangen blifft. Denn is dor een Slitz, de nah baven hen open is (oold Wöörd för düsse Slitz sünd Vörbrook of Gülp). De Slitz warrt fört Rin- en Ruutslüppen utneentrocken en för’t Dregen warrt de Slitz dichtmaakt dör Knööp of een Sipper (dor seggt de Lüüd ook Rietsluter of Trecksluter to).

Stoffen

De Stoff van de Broken variiert, mehrst sünd van Katuun, man ook Ledder, Linnen, Nylon of anner Materialen kann een finnen.

Terminologie

För een inkelt Stück van de Kleedaasch warrt bi de Brook altied de Eentall nehmen: rin in de Brook. Bi Pantalons – lang Büxen bet nah de Enkeln rünner - kann een bloots de Plural gebruken.

Bi de Wöörd Piep en Hoos kann een Eentall of Mehrtall bruken, ook bi de Büx: ruut uut de Posen, rin in de Hos(en)/Pipe(n)/Büxen(n) . Dat kümmt dorvan aff, dat de Wöörd Piep en Hoos (en ook Büx, wat tohooptrocken is uut bucksleddern Hoos) de inkelt Röhr van de Brook betekent. So kümmt dat ook, dat mehrstieds de Lüüd dat Woord Hosen bloots bruukt, wenn se van Socken snacken doot.

Historje

All in Oldingstieden kennen de Minschen Broken. In Europa weren dat fröher mehrsttieds Manns, de Büxen drögen. Van de sösstiger Johren an füngen ook Fruen en Deerns in Europa dat an, Broken to dregen.