Bodhrán
En Bodhrán ([ˈbɔːrɑːn] oder [ˈbaʊrɑːn]) is en irische Rahmentrummel.
Dat Instrument gifft dat in veschedene Grötten mit Dörmetern vun 20 cm bi bannig lütte Versionen bit hen to 50 cm bi teemlich grote Utgaven. De Rahmen is mit’n Fell (faken Zegenfell) bespannt un warrt wenn nödig mit en Krüüz verstarkt. Eenige Spelers speelt de Bodhrán lever mit, annere lever ahn Krüüz. Anfangs weer dat Krüüz dorför dor, dat de Trummel stabil blifft, vun wegen dat de Rahmen ünner de Fellspannung nageven künn. En „go’e“ Bodhrán bruukt dorüm dat Krüüz an sik nich. Moderne Instrumenten hebbt en mechaansch Stimmsystem, mit dat de Speler de Bespannen för en düsteren, bassigen Toon loser oder – för’n hellen Klang – faster maken kann.
Historie
ännernÖver de Afkumst vun den Naam un vun’t Instrument sülvst sünd noch nich all Fragen verkloort. De Naam stammt woll vun’t irische Woort bodharaf, wat doov, stump, rammdösig oder ok dump bedüden kann. Dat Woort Bodharaí steiht för en hollen Toon, den Klang vun en Trummel usw. De fröhste Nawies vun den Begreep Bodhrán geiht op en Schrift ut dat 15. Johrhunnert torüch. Dat is en medizinische Schrift, de en opblähten Buuk mit dat Geräusch vun en Trummel (Bodhrán) beschreven warrt. Ok in olle Nakieksels wiest sik, dat dat Woort al vör 1827 bruukt weer. Dat de Naam villicht vun dat Woort Schellentrummel „Tambourine“ afleidt is, is nich so wohrschienlich.
De Rahmentrummel künn op fröhe Hannelsweeg na Irland kamen wesen. Rahmentrummeln gifft dat op de helen Welt un hebbt sik mööglicherwies ut’n Seven entwickelt, as se fröher in de Bueree insett worrn sünd. As Nafroschen wiest hebbt, geev dat in eenige Rebeden vun’n County Kerry al in de 1920er Johren Bodhránherstellers, de dormols nich blots för de öörtlichen Musikers, man ok al för Touristen Instrumenten boet hebbt. Bekannt worrn is de Bodhrán siet de 1950er un 1960er Johren dör Musikgruppen as The Chieftains, Planxty oder Stockton’s Wing.
Liekers dat de Bodhrán ut Irland kummt, warrt se in Hensicht op keltische Musik sünners geern ok in Schottland un Neefundland bruukt.
Speelwiesen
ännern
De Bodhrán warrt normalerwies in’t Sitten speelt, so dat de Rahmen op’n Böverschenkel vun’n Speler to stahn kummt. De Rechtshänner faat mit de linken Hand an de Binnensiet vun’t Fell un kann so dör Druck un Wessel vun de Handpositschoon de Toonhööch afwesseln oder den Toon afdämpen. Mit de rechten Hand warrt de Bodhrán mit en Slägel ut Holt, den „Tipper“, „Beater“, oder „Stick“, speelt.
Bi de Slääg warrt twüschen Upstroke un Downstroke ünnerscheedt,also den Opslag un den Afslag. De Tipper warrt in en roteeren Bewegen över’t Fell bewegt. To’n Anbringen vun Tier kann een ok Dubbelslääg maken, bi de bi’n Downstroke ok de bövere Deel vun’n Tipper dat Fell dröpt (Roll oder Triplet) un so den Klang vun de Bodhrán tüügt, de nich to verwesseln is.
Butendem is dat Speel bi jeden Speler in’n Enkelten ’n beten anners. So warrt to’n Bispeel snackt vun’n
- Kerry-Style, bi den de Tipper twüschen Duum, Wies- un Middelfinger (oder ok twüschen Dumm, Wies- un Ringfinger) as’n Stift hollen warrt. Disse Stil beschrifft en Speeloort, de sik vör allem mehr op den Rhythmus kunzentreert, wiel de
- Top-end-Style en Speeloort mit mehr Melodie un en groten Toonümfang dorstellt. De Beteken betütt sik op de Anslagsteed vun’n Stick, de hier nich eher ünnern oder in de Mitt vun’t Fell liggt, man baven. De Stick warrt dorbi ok tomeist pielliek hollen.
Faken warrt aver ok Mischformen vun disse beiden Techniken speelt.
Beropene Bodhránspeelers
ännernJohnny ’Ringo’ McDonagh, Colm Murphy, Jim Sutherland, Tommy Hayes, Seamus O'Kane, Mel Mercier, Junior Davey, Frank Torpey, Eamon Murray, John Joe Kelly, Svend Kjeldsen, Caroline Corr, James McNally, Dave King.
Düütsche Bodhránspelers
ännernKlaus Gehrmann, Esther Kuck, Guido Plüschke, Andreas Schneider, Thórralf Schuh, Rolf Wagels, Stefan Klug
Bodhránboers
ännernAlfonso, Metloef (beid USA), Charlie Byrne, Seamus O'Kane, Darius Bartlett, Malachy Kearns (all ut Irland), David Gormlie (Schottland), Norbert Eckermann (Öösterriek), Brendan White (Nedderlannen), Christian Hedwitschak, David Roman Drums (beid ut Düütschland).
-
Standard-Stimmsystem vun en Bodhrán ut Pakistan -
Stimmsystem vun en Bodhrán vun Christian Hedwitschak -
Bodhrán Schlägel (Beater, Cipin, Stick, ...) -
Bodhrán-Slägels för moderne Speelorden (Hot Rods, Sticks, Tipper)
Literatur
ännern- Long Conor: Absolute Beginner's Bodhran Tutor. ISBN 1-85720-080-2.
- Michael O'Suilleabhain: The Bodhran: An Easy to Learn Method for the Complete Beginner Showing the Different Regional Styles and Techniques. ISBN 0-7866-1594-X.
- Lucy Randall: Goatwacker's Guide to Rhythm. Egenverkoop
- Steafan Hannigan: Bodhrán Basics. 1996. ISBN 0-946005-87-7.
