Don Carlos (Schiller)

Ünner den Naam Don Karlos, Infant von Spanien hett Friedrich Schiller en Theaterstück in fief Törns rutbröcht. He hett dor vun 1783 bit 1787 an schreven. Bi düt Stück geiht dat üm allerhand Striet in de Politik an’n Anfang vun Achtigjohrigen Krieg un ok um allerhand Kungelee an den Hoff vun König Philipp II. vun Spanien (1556-1598) un den sien Söhn Don Carlos. Mi den richtigen Don Carlos hett Schiller sien Stuck nich alltoveel to kriegen.

Wat passeert

In sien Summerhuus Aranjuez kaamt Don Carlos un sien Fründ Marquis vun Posa na lange Tiet mol wedder tohopen. Posa weer sien Fründ vun Jugendjohren an. He is just ut Brüssel ankamen un hett dat midderwielen to’n Afordenten vun de Spaanschen Nedderlannen bröcht. In de Provinzen gifft dat Uprohr vunwegen de Religion. De Spaniers sünd kathoolsch, de Nedderlänner sünd Protestanten. Posa will Carlos övertügen, dat he em as Statthöller na Brüssel torüchschickt. De Prinz vertellt nu sien Fründ, dat he jummers noch de franzöösche Elisabeth vun Valois leev hett. Man de is nu al Fro vun sien Vadder Philipp wurrn. Posa böögt dat denn so hen, dat Carlos de Königin drepen kann. Bi düt Drepen gifft de Prinz to, dat he siene nee Mudder jummers noch leev hett.

As he trüch is in Madrid, fraagt de Prinz den König, ob he em nich to’n Statthöller in de Nedderlannen maken kann. Man de König glöövt nich, dat he dat kloor kriggt un bestimmt, de Hartog vun Alba schull dat maken. As he buten is, kriggt Don Carlos en Breef vun en Fro, de em leev hett. He glöövt, de weer woll vun de Königin. Dor steiht in, he scholl man noch en Kamer in dat Slott henkamen, de en beten af is. He geiht foorts los un finnt dor de Prinzessin Eboli. De vertellt em, dat se em leev hett. Carlos kriggt nu en Breef to sehn, wo in steiht, dat de König Philipp achter düsse Prinzessin ran is. Dor verklaart Carlos ehr, dat he de Königin leev hett. Mit düsse Wöör stött he de Prinzessin torüch. Se is nu deep in ehr Hart drapen. Midderwielen hefft de Hartog vun Alba un Pater Domingo en Bund slaten gegen Don Carlos. Se snackt mit de Prinzessin Eboli un besnackt ehr, se schall den König man vertellen, dat Don Carlos de Königin leev hett. Dor schall se Schriftstücken, wo dor wat vun in steiht, de Königin üm stiebitzen. Carlos vertellt nu sien Fründ Posa in en Klooster, wat allens passeert weer. Posa höllt Carlos dor vun af, dat he den König siene Breven an Prinzessin Eboli de Königin wiest.

De König denkt midderwielen, sien Fro harr achter sien Rugg wat mit Don Carlos harrt. Alba snackt em in’t Ohr, dat de Königin un Carlos sik drapen harrn un Domingo vertellt, wat de Lüde allens snackt: Se meent, de Infantin weer gor nich den König sien richtiget Kind. Bavenhen vertellt Domingo, wat em Prinzess Eboli in de Bicht vertellt hett. Nu is de König füünsch un will Fro un Söhn an’e Siet maken laten. He meent, al harrn se em verlaten un will den Marquis vun Posa to sien Raatgever maken. Posa seggt eerst mol af un meent, he weer en Strieder för de Freeheit. Den König gefallt dat un he maakt Posa to'n Minister un seggt, he schull nu nipp un nau unnersöken, wat dat mit de Königin un Don Carlos up sik hett.

De Marquis geiht nu na de Königin un snackt mit ehr af, Carlos schull en Upstand gegen den König anfangen un stickum na Brüssel gahn. Denn gifft he Carlos en Breef vun de Königin un will sien Breeftasch hebben. Midderwielen hett de Königin spitz kregen, dat ehr Breven stiebitzt wurrn sünd un schimpt den König ut. Nu gifft dat Striet. De Marquis Posa bringt den König nu de Breeftasch vun Don Carlos. Philipp finnt dor den Breef vun de Prinzessin Eboli an sien Söhn. Foorts schrifft he en Haftbefehl gegen sien Söhn, den Infanten un gifft Posa al nödige Macht in’e Hand. Graaf Lerma vertellt dat allens Don Carlos. De löppt ganz vertwiebelt na de Prinzessin Eboli un meent, dat weer siene leste Fründin. As he dor is, kümmt Posa un lett em achter Trallen setten. De Prinzessin gifft nu to, dat se de Königin de Breven wegnahmen hett. Posa vertellt de Königin, wat he sik vörnahmen hett un seggt, se scholl bloß nich vergeten, dat se mit den Prinzen noch mol över sien olen Eed snacken deit: Dat he en neen Staat grünnen wull.

De Marquis besöcht Carlos in’t Kaschott. He vertellt em vun de falschen Breven, de he den König tostüert hett. Dor steiht in, dat Posa Schuld an allens hett. Alba kümmt nu un verklaart, Don Carlos weer free. Man de schickt em wedder weg un meent, bloß ut den König sien egen Hannen will he de Freeheit annehmen. As Alba weg is, vertellt Posa, dat Prinzess Eboli Don Carlos verraden harr. He vertellt ok vun sien Plaan, sik för den Fründ to oppern. Miteens knallt dat un Posa fallt üm. En Schööt hett em to Dode drapen. De König kümmt un will sien Söhn free laten, man de will nich mehr un meent, sien Vadder weer en Mörder. Carlos sprickt över den Eddelmoot vun sien doden Fründ un wat he sik vörnahmen harr. Ok vun den König sien Schuld swiggt he nich. En Offzier vun den König sien Garr kümmt un vertellt vun en Upstand in de Stadt. De Börgerslüde wüllt Carlos free hebben. Lerma besnackt em, he schull utbüxen na Brüssel.

De König kann dat nich begriepen, dat Posa sien Leven hengeven hett för sien Fründ. De Grootinquisiter snackt vun siene Fehlers un will Carlos as en Opper hebben. De hett sik verkleedt as Geist vun sien Grootvadder un is midderwielen in de Königin ehre Kamer sleken. Dor gifft em Philipp in de Hannen vun den Grootinquisiter.

Up Plattdüütsch is Don Carlos bitherto noch nich rutbrocht wurrn.

Category:Don Carlos (Friedrich Schiller). Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.