Engadin

Dat Engadin is'n Bargdaal in de Süd-Ost Swiez in de Regeernsbezirk (Kanton) Graubünden mit de Hööftstad Chur. Navers sünd Südtirol (Italien), dat Puschlav, dat Bergell, un Öösterriek. Dör dat Engadin flütt de Inn. Vun de Inn kummt ok de Name Engadin= Garden vun'n Inn. In Noorden werrd et vun den Finstermünzpass begrenzt, in Söden vun den Malojapass, in Oosten vun dat Sesvenna- Massiv mit'n Ofenpass un in Westen vun den Silvretta- Bergen mit den Julierpass. Et is 80 Kilomeders lang un fallt ut'neen in Over- un Unnerengadin. In dat Overengadin (rätorom. Engiadina Sopra) sünd St. Moritz, Celerina, Sils, Silvaplana un de Seenpladde (Silsersee, Silvaplanersee, St. Moritzersee un Champferersee.) Dat Overengadin is'n breedet Daal un hatt baven an de Barge Arven- un Lärkenwöölder un op de Köppe veele Gletschers. Dat Unnerengadin (rätorom. Engiadina Bassa) is nöördlich vun dat Overengadin un bannich dünn. De Inn fallt do in 'ne diepe Slucht un alle Ortschapten dör sünd baven op de Berge. Utnamen sünd de Dörper umtou Schuls und Zernez. Bekannte Steder un Dörper vun dat Unnerengadin sünd Schuls (Retoromaansch: Scuol), Guarda, Zernez, Ardez un Tarasp.

Spraak

Do snackt de Lüd as erste Spraak Rätoromaansch un as tweede Spraak (Swiezer-)Düütsch. Dat Engadinsche Rätoromaansch werrd Ladin nannt. Dat schüllt man aver nich mit dat Dolomiten-Ladinsche vun Südtirol verwessln. Dat Engadinsche Ladinsch is unnerdeelt in Ladin Puter (Overengadin), Ladin Vallader (Unnerengadin) un Ladin Jaur (Münstertal, rätorom. Val Müstair)

Sünnerheit

In dat Engadin hebbt et ne besünnere Art to buen, de Engadiner Huus nannt werrt. Dat Engadiner Huus hatt dicke Muern, de mit de Sgraffito- Technik verputzt sünd un twee grote Ingangsdore, vun den' dat een in Keller föhrt, dat anner in'n groten Gang. Vun dör kümms in all Timmer vun dat Erdgeschoot. Trüch dat Kellerdoor kumms de in ne groote Kammer, de as Hoff för Slidden, Mist un Karrn brukt werrd. Achter de Hoff- Kammer is de Schüüne mit'n Stall.

Weblinks

Engadin. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Wiktionary: Engadin – Bedüdensverklaren, Woortherkamen, Synonymen, Översetten