Engel (Himmel)
En Engel (lat. angelus, vun ooldgreeksch ἄγγελος ángelos „Bade“, „Afgesandten“;[1] oversett vun hebr. מלאך mal'ach „Bade“) is en Wesen ut en annere Welt. In de Lehr vun de groten monotheistischen Religionen sünd de Engels dör Gott maakt wurrn un staht unner sien Regeern. So warrt dat jedenfalls in’t Jodendom, in’n christlichen Gloven un in’n Islam seggt.
Wat een sik in den Gloven unner Engels un ehre Upgaven vor to stellen hett, warrt tomeist ut de olen Texte vun den Tanach, vun dat Ole un dat Nee Testament un ut den Koran her nahmen. Later treedt neven düsse Schriften ok noch allerhand Legennen, Predigten, Wunnergeschichten un allerhand Vertellsels, Dööntjes, Sagen un Märken, de sik dat Volk vertellt. Wiethen begäng sünd ok Gedanken over de Engels, as de in de Esoterik tohuse sünd.
Al siet ole Tieden stellt sik de Minschen in de Gemarken vun de vörderasiaatsche Kultur an de Siet vun den uppersten Gott oder de uppersten Gödder noch annere Geister vor. In Babylonien siene hilligen Schriften un bi den Zoroastrismus gifft dat ok so’n Aart „Middelwesen“. De staht in’e Midden twuschen Gott un de Welt. Up Biller weert Engels meist mit Flunken wiest
Mol af vun de Religionswetenschop verstaht de meisten Lüde unner „Engels“ man Baden vun den eenzigen Gott.
Wie een sik toeerst de Engels vorstellt hett
ännern
Persien un Zoroastrismus
ännernIn'n Zoroastrismus, wat en dannige Religion in dat Perserriek ween is, gifft dat Yazata. Dat sünd Deensten, de an de upperste Gottheit ehre Sieten staht oder Holpslüde, de vun den göttlichen Funken anröögt wurrn sünd. Malakhim sünd Baden un vertellt, wat Gott vund e Minschen will.
De Gedanken vun so'n Holpslüde un Deensten, de Gott schickt hett, is unner Umstänn in de Tied vun dat Babyloonsche Exil in de Joden ehren Gloven upnahmen wurrn.
Mesopotamien un Oold Ägypten
ännernBiller vun Gottheiten oder gottordige Wesen mit Flunken kann een in de Mythologie vun dat ole Ägypten finnen, sunnerlich in den Kultus vun Isis un Osiris. Unner Umstänn kaamt de Biller vun Engels ok dor vun her.[2] Ok in Mesopotamien finnt sik Flunkenwesen as Middlers twuschen Gödder un Minschen. In de Ikonographie vun de Religionen vun Mesopotamien gifft dat Gottheiten un Schutzgeister, de Flunken hefft. „Engelordige“ Biller finnt sik t.B. in de Könige ehre Paläste bi de Babyloniers un bi de Assyrers in Ninive, Nimrud oder Dur Scharrukin.
Greeksche un röömsche Antike
ännernIn de klassische Kultur vun Grekenland un vun dat Röömsche Riek sünd Engels as Middlers twuschen Minschen un Gödder unbekannt. De Gödder dükert sülms up in dat Minschenleven oder se stüert dor ehren Gödderbaden Hermes-Merkurius hen mit sien Helm, wo boven Flunken up ansitten doot. As Grekenland mit de Kultur vun den Orient tohopen kamen weer, sunnerlich mit de Kultur vun Persien, is avers dat Bild vun den Sieg siene Göddin mank de olympschen Gödder upkamen. De hett Vagelflunken harrt, un ehr Naam weer Nike. Unner den Naam Victoria hett se ok in de röömsche Kultur ehren Platz harrt un in moderne Tied is se to den Sieg sien Engel mit Siegerkranz un Palmentwieg maakt wurrn. So is dat u. a. in de Quadriga to sehn. Man liekers is de Vorstellen vun Engels in de klassische Antike nich groot unner Indruck vun de greeksch-röömsche Gödderwelt kamen. Nee, se bleev betagen up de Vorstellen vun Engels in den Orient un dor bleev dat bi, bit Europa christlich wurrn weer un in de Gemarken vun Arabien de Islam vun Sieg to Sieg trocken weer.
Engels in'n Jodendom
ännernIn'n Jodendom weert Engels, hebr. מלאך mal'ach „Baden“ meist as bövernatüürliche Wesen ankeken, de Gott in'n Himmel to Siet staht. Se sünd streng to unnerscheden vun Gott (JHWH) un staht unner sien Regeern. So warrt de Tanach utleggt un so seggt dat ok de jöödsche Traditschoon. Hen un wenn kaamt se up'e Eer un wiest utwählte Minschen, wat Gott vor hett un wat de Minschen to doon hefft.[3] Dat Engels sik sehn laat, speelt al in de Vertellen ut de fröhe Geschicht vun dat Volk Israel en grote Rull. Mit de Tied wannelt sik de Biller vun Engels un ännert sik dat, wie Minschen sik de vorstellt. Tolest geiht de jöödsche Vorstellen ok in de annern Abrahamitschen Religionen in. Man in den jöödschen Gloven speelt de Ordnung vun de Engels keen sunnerliche Rull, as de denn later in de Angelologie in dat fröhe Christendom upstellt warrt.
Christendom
ännern
Siet ollers speelt de Engels in den christlichen Gloven en bannige Rull. Pseudo-Dionysius Areopagita befaat sik mit de Hierarchie vun de Engels. Thomas vun Aquin geiht in siene Summa Theologiae sunnerlich up Engels in. In de Röömsch-kathoolsche Karken un bi de Orthodoxen weert Engels hüdigendags noch verehrt, man bi de Evangeelschen sütt dat anners ut: De hoolt sik dor torüch oder wüllt dor gor nix vun weten. Man dat gifft doch ok in de Evangeelschen Karken den Gedenkdag vun den Erzengel Michael an'n 29. September (Michaelisdag)
Schriften buten den Bibelkanon (Henoch, Tobit)
ännernEngels weert nich blot in dat Bibelbook, so as dat vun de christlichen un jöödschen Autoritäten tohopenstellt wurrn is, beschreven, man ok in annere Schriften buten den Bibelkanon. Dor finnt sik ok allerhand Gedanken over Engels. So warrt unner annern in dat Book Henoch vun en „Reis dör de tein Himmels“ un vun Engels, de ehre Naams, Upgaven un Egenorden vertellt. Dat Book Henoch is wohrschienlich in dat drüdde Johrhunnert vör Christus tostannkamen. De Karkenvader Hieronymus hett denn in dat 4. Johrhunnert na Christus verklaart, dat Book Henoch höör man to de apokryphen Schriften to un harr nich den Rang vun en hillige Schrift. Ok dat apokryphe Book Tobit befaat sik mit Engels un vertellt vun den Erzengel Raphael. Düt Book stammt wohrschienlich ut dat 2. Johrhunnert vör Christus.
Belege
ännern- ↑ Wilhelm Gemoll (Begr.), Theresae Aigner (Bearb.): Griechisch-Deutsches Schul- und Handwörterbuch. 10. Auf. Oldenbourg Verlag, München 2006, ISBN 3-486-00234-1.
- ↑ Simone Michel: Die Magischen Gemmen. Zu Bildern und Zauberformeln auf geschnittenen Steinen der Antike und Neuzeit. Akademie-Verlag, Berlin 2004, ISBN 3-05-003849-7, S. 37 (zugl. Habilitationsschrift, Universität Giessen 1997).
- ↑ Kiek u. a. bi Hermann Röttger: Mal'ak jhwh, Bote von Gott. Die Vorstellung von Gottesboten im hebräischen Alten Testament. Peter Lang Verlag, Frankfort/M. 1978, ISBN 3-261-02633-2 (togl. Dissertation, Universität Regensburg 1977).
Johann Michl: Engel (jüd.). In: RAC, Bd. 5. Hiersemann Verlag, Stuttgart 1962, S. 60–97. - ↑ Kiek to düt Thema bi Alexander Altmann u. a.: Art. Angels and Angelology. In: Encyclopaedia Judaica, Bd. 2. 2. Uplage. S. 150–162.
