Gröönkohl
Gröönkohl (in Bremen un in’t Brunswieksche seggt een ok Bruunkohl dorto, in’t Hümmling man Kool) Brassica oleracea ’var’ sabellica’ L. is en Plant ut de Familie vun de Kohlplanten (Brassicaceae). He warrt as Grööntüüch in de Landweertschap op grote Feller trocken, aver ok in’n Goorn.
De Gröönkohl is sünners in Noorddüütschland een vun de Natschonaleten. Goden Gröönkohl mutt toeerst Fröst hebben, anners smeckt he nich. Dorüm is de Gröönkohlsaison ok in’n Winter. Hüdigendags wurd de Gröönkohl aber ok dör en groot Gefreerschapp transporteert und denn is dat dat sülvig, as wenn he Fröst afkregen hett. Bruunkohl het ok dorum, wiel he in dissen Fall so lang kokt wurd, bit he bruun wurd.
To den Gröönkohl höört röken Fleesch dorto. In dat Rebeet vun Bremen un üm rum warrt de Pinkelwust dorto eten, de mehrst blots ut fetten Speck un Havergrütt is. Dorüm heet dat door „Kohl un Pinkel“.
För dat Kaken vun den Kohl bruukt een en bannig groten Pott, best geiht en Grapen. Dor kümmt Smolt rin. To dat Smolt denn en groten, in lütte Stücken sneden Zibbel. Jümmers rühren bit de Zibbelstücken dörsichtig sünd. Denn kümmt de tweemol waschen Gröönkohl rin. De warrt in den Pott mit en scharp Mess lütt sneden. Denn kümmt Brüh rin, dat nix anbrennt. Dat dat later ok smeckt, kümmt en lütt beten mahlen Peper rin, en lütt beten Solt un good röken Buukfleesch, Mettennen un Kassler. Allens good dör un dör röhren. Havergrütt (gifft dat in’t Reformhuus) mutt ok rin. Se bindt den Kohl un maakt em sämig un let em en beten na Nött smecken. In Bremen kümmt dor denn ok noch „Wunnerpeper“ (Piment) mit bi. Gröönkohl smeckt beter, wenn he jümmers wedder opwarmt warrt. Un för dat Fleesch kümmt Semp dorto.
In’t Mönsterland un anslutend in Neerlaund warrt de Gröönkohl, ok „Moos“ nöömt, an’n levsten mit Eerdappels trech maakt. In dat Norden vun Neerlaund nöömt se dat „Mous“. In Sleswig-Holsteen un Noordneddersassen sünd ok solten un söte Braatkantüffeln begäng. De söten Braatkantüffeln warrt in Zucker anbraat un karameliseert.
Weblinks
ännern
Grünkohl (Brassica oleracea var. sabellica). Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.