Julius II.

Julius II., börgerlich Giuliano della Rovere, (* 5. Dezember 1443 in Albisola Superiore bi Savona (Ligurien); † 21. Februar 1513 in Rom) weer van‘ 1. November 1503 bit to‘n 21. Februar 1513 Paapst. He hett 1506 de päpstliche Leibwache Swiezergarde grünnd un verstunn sien Amt mehr in‘ Sinne vun en italieenschen Territorialfürsten. Wiels sien Amtstiet hett he dat Fievte Laterankonzil inberopen. Mit de Grundsteenleggen vun den Petersdom an‘ 18. April 1506 wull he de gröttste un prächtigst Kark vun de Eerdkreis bauen laaten.

Porträt vun Raffael vun Paapst Julius II.

Familie

Giuliano della Rovere stamm ut ärmlichen Verhältnissen un wurr in Albisola, in de Provinz Savona boren. Sien Öllern weern Raffaele della Rovere un de sien Ehefru Theodora Manerola. He weer en Neffe vun Paapst Sixtus IV. (Francesco della Rovere). De della Rovere sünd en italieensch Adelsfamilie vun de Renaissance. De Familie entstammten neben den Päpsten Sixtus IV. un Julius II. af 1508/21 de Hartoogen vun Urbino.

Sien uneheliche Dochter Felice della Rovere (1483 – 27. September 1536) hett den röömschen Adeligen Gian Giordano Orsini heiraadt.

Klerikale Loopbahn

Wappen vun Papst Julius II.

Nahdem he all vun de Franziskanern ertrucken wurr, wurr hüm all fröh vun sien päpstlichen Unkel en ganz Reeg vun Bischopsämter överdragen, de he van‘ 16. Oktober 1471 bit to’n Dag vun sien Paapstwahl an‘ 1. November 1503 bekleed hett: He weer toeerst Bischop vun Carpentras (Frankriek) un wurr an‘ 15. Dezember 1471 to‘n Kardinal mit de Titelkark San Pietro in Vincoli erhaben. Van 31. Januar 1472 bit 13. Januar 1473 weer he Bischop vun Lausanne (Swiez), van 13. Januar 1473 bit to’n 23. Mai 1474 Bischop vun Catania (Italien), van 23. Mai 1474 bit to’n 11. Juli 1476 Arzbischof vun Avignon, van 11. Juli 1476 bit to’n 3. Dezember 1477 Bischop vun Coutances, van 3. Dezember 1477 bit to‘n 3. Juli 1478 Bischop vun Viviers, van 3. Juli 1478 bit to’n 19. April 1479 Bischop vun Mende, van 19. April 1479 bit to‘n 31. Januar 1483 Bischop von Sabina, van 31. Januar 1483 bit to’n 3. November 1483 Bischop vun Ostia, van 3. November 1483 bit to’n 20. September 1499 Bischop vun Bologna, van 20. September 1499 bit 24. Januar 1502 Bischop vun Savona un vun 24. Januar 1502 bit to’n 1. November 1503, den Dag vun sien Paapstwahl, Bischop vun Vercelli.

Ut sien Diözesen betruck Giuliano della Rovere en beachtlich Inkommen, dat he as Früend vun de muie Künste för dat Errichten vun völ Plästen utgeev. He harr aber nich blots en utpräägten Kunstsinn, upfällig weer ok sien politisch un militärisch Talent. De Lüüd ut sien Tiet keem he as vitaal Tatminsch vör, de sien „geistige und körperliche Kraftnatur ungewöhnlichen Ausmaßes“ se bewunnern deen. Ok sien Levenswannel harr en vitaal Siet, denn he weer Vader vun dree Döchter, dorünner Felice Orsini (um 1483 bit 1536).

In Juni 1474 kunn he sien Geschick as Heerführer nahwiesen, as he in‘ Updrag vun de Kurie en Heer anführen dee, um de päpstliche Autorität in Umbrien weer hertostellen. Wenig later weer he päpstlicher Legat bi den franzöösschen König Ludwig XI.

Binnerhalv vun de Kurie gull he as Baas vun de Oppositschoon tegen Paapst Alexander VI.

Pontifikat

Wahl

Wappen vun de Della Rovere up en Münt vun Julius II.

Nahdem sien Vörgänger Pius III. blots 26 Daag in’t Amt ween weer, wurr Giuliano della Rovere an 1. November 1503 nah en blots een Dagg düern Konklave intüschen meest sösstig Johr olt, to neen Paapst wählt, wobi 37 vun 38 Stimmen up hüm fallen dee, As vitaal Tat- un Machtminsch sülvst dör vörherig Afspraaken up den pääpstlichen Thron kommen, hett he ünner swoor Karkenstrafen (spoodriek) för de Tokunft den Erwerb vun den Paapstthron dör Simonie verboden. An‘ 26. November 1503 wurr he to’n Paapst kröönt. De Paapstnaam is en Afwanneln vun de Vörnaam Julianus, sall mögelkerwies aber ok an Julius Caesar erinnern, bewusst in Kontrast sett to den Vörgänger. De persönlich Levenswandel vun den „Krieger“ Julius gull woll as nich fromm, aber as in dat Amt moralisch anstännig.

Politik

As bi anner Herrschers ut de Renaissancetiet loopt ok bi Paapst Julius II. persönlich un staatsmännisch Interessen as ok grootanleggt Mäzenatendom innanner. Julius II. moot weniger as geistlich Böverhööft vun de kathoolsch Kark, sonnern toallereerst as italieensch Territorialfürst ankeken wurrn.

Sien Machtpolitik deen de Rückgewinnen de ünner dat Pontifikat vun Alexander VI. verloren Rebeeden as ok en allgemeen Starkermaken vun de Karkenstaat. He kann sück as sien Verdeenst anreeken laaten, dat he midden in den Umbröök, in dat sück dat italieensch Staatensystem befunn, entscheedend dorto bidragen hett, Italien vör de Frömdherrschap dör verscheeden europäisch Mächte intogrenzen oder ganz to bewohren.

Gliek to Anfang vun sien Herrschap hett he Cesare Borgia fangen sett, um verscheeden fast Platzen, de disse sück ünner sien Vader Alexander VI. aneegend harr, torüchtoerobern.

Den vun de franzööschen König Ludwig XII. un Kaiser Maximilan I. an‘ 10. Dezember 1508 in Cambrai ünnerschreven Bündnisverdrag gegen Venedig is Paapst Julius II. in‘ März 1509 bitreden. Dat Teel vun disse Liga vun Cambrai, to de ok Ferdinand II. vun Aragon hörrn dee, weer dat, eenersiets de Machtanspröök vun Venedig in Noorditalien intodämmen, annersiets den jeweiligen eeegen Infloot to stärken. De verheerend Nedderlaag vun de veneziaansch Truppen an‘ 14. Mai 1509 bi de lombardisch Agnadello broch eerstmals de Grootmachtstellung vun de Dogenrepublik int‘ Wanken. An‘ 24. Februar 1510 truck Julius II. da Interdikt gegen de veneziaansch Republik torüch. Julius II. harr Romagna ut de Republiek Venedig torücherobert.

Nah de Regelung vun de Territorialfraag mit Venedig wull Julius II. denn gegen de Eroberungspolitik vun Frankriek in Italien vörgahn un sloot to dissen Zweck mit Kaiser Maximilian I., de Eedgenossenschap, de Republiek Venedig un König Ferdinand II. vun Aragón an‘ 4. Oktober 1511 de Hillig Liga. Dat politisch Teel vun disse nee Koaltischoon sull dat Verdrieven vun de Franzoosen ut Italien ween. Un weer wurr Noorditalien Schauplatz blöödig Utnannersetten: Frankriek wunn woll ünner Gaston de Foix de Slacht bi Ravenna 1512, kunn aber de vun Julius II. bedreeven Verdieven ut Noorditalien nich uphollen (kiek Italieensch Kriege). Den Karkenstatt gelung dat weer, mehrere Städer un Rebeeden torüch to winnen.

Sein militärisch Interessen weern düchtig utpräägt. Wiel he kein Hemmungen harr, Minschen Dood to maken un ok kien Gnade kennen dee, hett hüm Martin Luther en „Blootsuper“. nömmt.

Swiezergarde

To de Schuul vun sien Person hett he en nee päpstliche Leibwache grünnd, de Swiezergarde. An‘ 22. Januar 1506 truck en Trupp vun 150 Swiezer ut den Kanton Uri to’n eersten Mal in’t Vatikan in.

Fievt Laterankonzil

De franzöösch König Ludwig XII. gung nich blots nur kriegerisch gegen den Karkenstaat vör, sonnern hett ok versöcht, de karkliche Autorität vun Julius II. to ünnergraven, indem he ünner annern de vun franzöösch Kardinälen fordert Afhollen vun en allgemeen Konzil tostimmen dee. De schismatische Karkenversammeln wurr för den 1. September 1511 nah Pisa inberoopen. De Antwoort vun Julius II. up disse Herutfordern leet nich lang up sück töven. He hett en ökumenisch Konzil för den 19. April 1512 in den Lateran inberoopen. Dit Fievt Laterankonzil gung aber eerst ünner dat Pontifikat vun Leo X. an‘ 16. März 1517 to Enn‘. Beslooten hett dit Konzil blots en Reeg vun unbedüüdend Reformdekreten, de denn ok noch nich mal verwirklicht wurrn sünd.

Kunst un Kultur

Neben den fortsett Kriegstüüg, individuell un politisch Machtstreven bedeen sück Julius II. ok en groottüügig Mäzenatendom, um dat Ansehn vun dat Paapstdom un dat vun den Karkenstaat to vergröttern un, vör allen, um sück en ewig Nahruum seker to ween. För sien Ruhm noch to Leevtieden un sien Nahruhm truck disse prachtsüchtig Renaissancepaapst de gröttsten Künstler in sien Deensten.

All kört nah sien Inthronisatschoon up den Petrusstohl harr he sien ehrgeizigsten Plääns: He wull Rom städtebaulich gänzlich umgestalten un en Neebau an Stäe de wiss deelwies baufälligen, aber doch oldehrwürdig, fröhchristlichen Peterskark ut dat 4. Jahrhunnert errichten. De gröttste und prächtigst Kark vun den Eerdkreis sull Tüügnis vun de Macht vun de Roverepaapst afleggen. De Midden vun dit gigantisch plaant Bauwark sull aber vun sien eegen kolossalen Graffmal beherrscht wurrn. Nah dree Johr vun Vörarbeiten nehm Julius II. ab‘ 18. April 1506 fierlich de Grundsteenleggen vör.

För den Neebau vun den Petersdom hett he den meest glieköllerigen Donato Bramante anhüert, för dat Graffmal Michelangelo , den he ok dormit beupdragt hett, dat Deckengewölbe vun de Sixtinsche Kapell uttomalen, Raffael wunn he för de Arbeiten an de Privatgemächern in‘ Vatikanpalast, den Stanzen.

Immer mehr wurr sien nich to buugen Machtwill un sien grenzenloos Ehrgeiz sichtbor, denn allen Protesten to’n Trotz, ok de vun de Kardinäle, hett he sien Architekten Bramante ünnerstütt un leet hüm in sien Zerstörenswut free Hand. De jähzornige Paapst leet Hüüs un Bauwarken afrieten, Platzen grötter maken un Straaten nee anleggen.

Dat is betekent, dat beid nich jüst nett Binaams kreegen: Julius II.: Il terribile, de Schreckliche, un Bramante: Maestro rovinante, Meester vun dat Zerstören. Beid Binaams betrecken sück up de jeweils besünners hervörsteken Charaktertüüg.

Dood

Paapst Julius II. is 70johrig in de Nacht van‘ 20. to’n 21. Februar 1513 in Rom doodbleven. Sien Kenotaph is in San Pietro in Vincoli (St. Peter in Ketten), wo de weltberühmte Mosesfigur vun Michelangelo en Deel vun dat monumental Graffmal bild. Sien Liek ruht tosommen mit de vun Sixtus IV. ünner en schlicht Marmorplaat in‘ Petersdom ünnerhalv dat Denkmal för Paapst Clemens X. Somit is dat meest ironisch, dat jüst de Paapst, de Sankt Peter för sien prächtig Graffmal umbauen wull, en vun de eenfackst, meest nich beacht Graffmalen hett.

Sien gröttste Wunsch, nämlich de italieensch Halfinsel ünner Führen vun den Paapst to vereenigen, bleev unerfüllt.

Literatur

• Olaf Klodt: Templi Petri instauracio: die Neubauentwürfe für St. Peter in Rom unter Papst Julius II. und Bramante (1505−1513); Jensen: Verlag an der Lottbek, 1992; ISBN 3-86130-000-1
• Viktor Lenz: Papst Julius II.; Berlin: Baake, 1894
• Heinrich Lützeler: Europäische Baukunst im Überblick. Architektur und Gesellschaft; Freiburg im Breisgau: Verlag Herder, 1969
• Theodor Schieder (Hg.): Handbuch der europäischen Geschichte, Band 3; Stuttgart 1976
• Franz-Joachim Verspohl: Michelangelo Buonarroti und Papst Julius II.; Göttingen: Wallstein-Verlag, 2004; ISBN 3-89244-804-3

Vörgänger	Amt	Nafolger
Pius III.	Paapst 1503 - 1513	Leo X.

Weblenken

Julius II.. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Julius II. in dat Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL) (man moot sück registreeren laaten)
• Indrag in de Catholic Encyclopedia (engelsch, Utgaav 1913)
• DNB-Katalog
• Personennaamdatei