Chwa II. Kabalega (ok Kabarega schreven; * 1853; † 1923 in Jinja, Uganda) weer in de Tiet vun 1869 bet 1898 de König (Omukama) vun dat Riek Bunyoro, wat hüüt to Uganda höört.

Kabalega keem 1869 as Opfolger vun sien doden Vader Kyebambi IV. op’n Thron vun Bunyoro. Mehr as söss Maanden harr dat vörher duurt, bet he mit siene Rivalen de Nafolg afmaakt un utfuchten harr. Kabalega hett glieks anfungen, de Armee to reformeren. He hett de Armee in Batalljoons to 1500 Lüüd indeelt un de Armeeföhrers weren nich mehr all ut de Aristokratie, man verdeente un düchtige Suldaten. 1871 hett de ägyptsche Khedive Ismail den Briten Samuel Baker as Generalguvernör vun Äquatoria insett. Baker hett glieks 1872 künnig daan, dat he Bunyoro annexeren wull. Dor hett Kabalega an’n 8. Juni 1872 mit en Angreep op de ägyptsche Garnison vun Masindi, wo Kabalega un Baker beid jemehr Hööftquarteren harrn, antert. Doch de Överraschungsangreep klapp nich un Baker hett de Residenz vun Kabalega dalbrennen laten. Kabalega müss denn in Mparo nee Lager opslagen. Doch Kabalega versöök dat en tweet Maal un nu müss Baker na Patiko utneihn. Ok Baker sien Nafolger Charles George Gordon hett Festungen in’n Noorden vun Bunyoro opricht, de de Omukama denn angrepen hett. Eerst as Emin Pascha 1878 de ne’e Generalguvernör weer un all siene Suldaten ut Bunyoro aftagen hett, weer de Konflikt twischen Bunyoro un Ägypten ut.

1873 hett Kabalega bi ene Rebelljoon ene Tiet lang den Thron verloren, doch he kunn em noch in dat sülvige Johr trüchwinnen. 1875 marscheer he in dat Riek Toro vun Omukama Nyaika Kasunga in.

In de 1890er Johren harr he sik mit de Briten in’e Wull, de in de Tiet mehr un mehr versöken ehr Macht ok in Uganda uttospelen un en Protektorat över dat Rebeet optorichten. Henry Edward Colville is in’n Dezember 1893 mit 20.000 Kämpers op Mparo marscheert. Kabalega kunn nix utrichten gegen soveel Suldaten un hett Mparo in Brand sett. He güng in den Woold vun Budongo. Dat Johr 1894 dör hett Kabalega jümmer wedder britische Lagers överfallen, doch siene Guerillataktik güng nich op, de Briten harrn veel mehr Ressourcen as Kabalega. In’n August 1894 hett he enen groten Angreep op de Festung Hoima maakt. He hett de Festung in Schutt un Asch leggt, doch he hett dusende Lüüd dorbi verloren. He güng nu na Acholi un Lango un dee sik dor versteken un af un an mal de Briten mit lütte Angrepen piesacken. Doch sien Riek harrn de Briten nu in’e Hand. An’n 30. Juni 1896 hebbt se Bunyoro ehr Protektorat toslagen. Kabalega hett sik denn mit Kabaka Mwanga II. vun Buganda tohoopdaan. Kabalega müss den 3. April 1898 den Thron för sienen Söhn Kitahimbwa rümen, den de Briten insett harrn. An’n 9. April 1899 hebbt de Briten denn Kabalega un Mwanga in enen Sump in Lango fastsett. Na enen langen Kamp hebbt se em anschaten un de Briten hebbt beid Herrschers fastnahmen. Kabalega hett later sienen Arm verloren vun den Schuss, den he afkregen hett. De Briten hebbt denn all beid in’t Exil op de Seychellen schickt. He kunn eerst 1923 wedder na Bunyoro trüch, doch he is kort bevör he an de Grenz vun sien Heimatland anreck, doodbleven.

Kabalega weer aver ok in’t Exil noch de geistige Anföhrer vun dat Volk vun Bunyoro. Omukama Duhaga II., de 1902 Kitahimbwa opfolgen dee, weer woll nich 22 Johren in’t Amt bleven, wenn he nich de Söhn vun Kabalega wesen weer.

Literatur ännern

  • Archibald Ranulph Dunbar: Omukama Chwa II Kabarega. Nairobi 1965