Dreihricht

De Dreihricht oder de Dreihsinn gifft an, in welke Richt sik – vun en sünneren Oort bekeken – sik Punkten üm en Dreihass bewegt.

Dorbi warrt ünnerscheed twüschen in’n Klockenwiesersinn (rechtsdreihend oder rechtlöpig) un gegen den Klockenwiesersinn (linksdreihend oder gegenlöpig).

Betogssystem un Dorstellen

Kiek man sik en Schiev, de sik dreiht, ut de Richten vun de Dreihass eenmol vun vöör un eenmol vun achtern an, dreiht se sik in’t Oog vun Bekieker eenmol na rechts un eenmol na links. Man kann de Dreihricht also blots in Betog op en Richt angeven. As Betogsrichten warrt de Kiekricht oder de Bewegensricht verwennt. Wenn de Betogsrichten nich dör en allgemeen Defintschoon fastleggt oder dör de Ümstännen ganz apenkünnig is, mut de Betogsrichten extra angeven warrn, wenn en de Dreihricht exakt beschrieven will.

Wenn man een Dreihvörgang dör en Vekter dorstellt un de Richten vun’n Dreih ännert, denn ännert sik ok de Utrichten vun den Vekter, aver man nich de Bedrag. De Richt vun den Vekter kann dör de Rechte-Fuust-Regel verkloort warrn.

In de Navigatschoon un in de Geodäsie sünd Angaven von Dreihn in’n Klockenwiesersinn begäng, dorbi liggt 0° in de Noord-Richt.

links- un rechtshändig karteesch Koordinatensystem

In de Even Geometrie warrt Dreihn normalerwies gegen den Klockenwiesersinn meten btw, defineert, wiel dat de mathematsch positiv Dreihsinn is. Disse Dreihsinn gifft sik ut de Funktschoon

x=r\cos \varphi

y=r\sin \varphi

mit $0\leq \varphi <2\pi$ in en rechtshändig, Karteesch Koordinatensystem.

Nimmt man in dat Koordinatensystem noch de drütte Dimension mit to un kiekt op de Funkschoon ut de Richt vun de z-Ass, is de Bewegen rechtsdreihnd as gewohnt.

Rechtsdreihend

Rechtsdreihend oder „In’n Klockenwiesersinn“

Definitschoon

Geven is en Kreisflach, de sik üm den Middelpunkt dreiht un ut de Richt vun de Dreihass ankeken warrt. Beschrievt de Punkten vun de Schiev dorbi en na rechts krümmte Lien, denn is de Dreihsinn vun de Kreisflach rechts, „in’n Klockenwiesersinn“ oder ok mathematsch negativ.

Klockenwiesersinn

at is de ümgangsspraaklich Beteken för en rechtsdreihend Bewegen. De Beteken warrt afleidt vun den Ümstand, dat sik de Wieser op en (normal) Analogklock in disse Richt bewegt. Historsch geiht dat wohrschienlich dorop torüch, dat op de Noordhalfkugel vun de Eer de Schattenwieser bi de horizontal liggenden Sünnklock in disse Richt wannert.

Linksdreihend

Linksdreihend oder "gegen den Klockenwiesersinn"

Definition

Geven is en Kreisflach, de sik üm ehrn Middelpunkt dreiht un ut de Richt vun de Dreihass ankeken warrt. Beschrievt de Punkten vun de Schiev dorbi en na links krümmte Lien, denn is de Dreihsinn vun de Kreisflach links, „in’n Gegenklockenwiesersinn“ oder ok mathematsch positiv.

Anwennen vun’n Dreihsinn

Optik

As links- oder rechtsdreihnd betekend man in de Optik en optisch aktiven Stoff. Dat is en Stoff de de Polarisatschoonseven vun polariseert Licht in de entsprekend Richten dreiht. De Betogsricht is dorbi de Kiekricht gegen de Strahlricht vun dat Licht. En bekannt Bispeel dorvör is de Melksüür in links- oder rechtsdreihend Joghurtkulturen

Mechanik

Als rechtsdreihend warrt in de Mechanik Gewinnen vun Schruven, wenn sik de Schruuv bi’t Dreihn in’n Klockenwiesersinn bewegt. Betogsricht is dorbi de Bewegen in Längsricht, wenn se dreiht warrt. Dorüm gellt de Dreihsinn bi’t Antrekken (rechts dreihn bi’t vörwärts bewegen), aver jüst so ok bi’t Losmaken (linksdreihn bi’t torüchwärts bewegen.) Bi linksdreihend Gewinnen is dat jüst anners rüm.