Realgar
Realgar (oder Rubinswevel, as Pigment ok: Opperment oder Ruuschroot) is en faken vörkamend Arsen-Swevel-Mineral ut de Mineralklass vun de nichmetallschen Sulfiden. Realgar kristalliseert in’n monoklin Kristallsystem mit de Formel As4S4, wobi prismatsche, längststreifte Kristallen oder en massig, köörnig Utsehn tostannen kummt. De Klöör kann deep root bit orangeroot wesen.
| Realgar | |
 | |
| Cheemsch Tohopensetten |
As4S4 |
| Mineralklass | nichmetalloordig Sulfiden 2.FA.15a (na Strunz, 9. Oplaag) 2.8.22.1 (na Dana) |
| Kristallsystem | monoklin |
| Klöör | root, orangeroot |
| Streekklöör | root bit orangegeel |
| Mohshard | 1,5 bit 2 |
| Dicht (g/cm³) | 3,6 |
| Gleem | Diamantgleem, Fettgleem |
| Transparenz | dörsichtig bit dörschienend |
| Brook | musselig |
| Splitten | unvullkamen |
| Indruck | prismatsch, längsstreifte Kristallen köörnig, massig |
| faken Kristallflachen | |
| Tweeschenbilden | |
| Kristalloptik | |
| Breektall | α=2,538 β=2,684 γ=2,704 |
| Dubbelbreken (optisch Utrichten) |
Δ=0,166 ; tweeassig negativ |
| Pleochroismus | düüsterroot-düsterroot-orangeroot |
| Winkel/Dispersion vun de optischen Assen |
2vz ~ |
| annere Egenschoppen | |
| Phaaswesseln | |
| Smöltpunkt | |
| cheemsch Verhollen | in Süren un Kalilaug deeswies löslich |
| lieke Mineralen | Orpiment, Pararealgar, Cinnabarit, Rubin |
| Radioaktivität | nich radioaktiv |
| Magnetismus | |
| sünnerlich Kennteken | hoochgiftig |
De Naam Realgar leidt sik ut dat Araabsch Radj al ghar af un bedüüd so veel as „Höhlenpulver“.
Egenschoppen ännern
Realgar is nich sünners bestännig un verfallt ünner UV-Licht in Orpiment (Auripigment, As2S3) und Arsenik (As2O3) btw. Pararealgar (AsS). In Süren un in Kalilaug kann Realgar deelwies löst warrn, sett dorbi aver giftig Dampen free, de na Knuuvlook röökt.
Vun de Klöör her is Realgar en beten liek mit Cinnabarit (Zinnober) un Rubin. Beid kristalliseert aver trigonal un sünd veel harter oder veel sworer as Realgar.
Entstahn un Vörkamen ännern
Realgar kummt as tyypsch Sekundärmineral tohopen mit dat verwandte Auripigment in hydrothermal Adern un Bornen vör. Tomeist entsteiht Realgar dör den Verfall vun annere arsenhollig Mineralen as Arsenopyrit, mitünner aver ok dör Resublimatschoon vun vulkansche Gasen.
Bedüdende Vörkamen gifft dat in de Swiez in’n Kanton Wallis, in Rumänien in Baia Sprie un Sövenborgen, in China ni Shimen/Hunan, in’n US-Bundsstaat Nevada un in Allchar in Makedonien.
Struktur ännern
De Elementarzell vun de cheemsch Verbinnen is kobenförmig, wobi in dat Kristall binn de Kobens starke, kovalente Binnen un twüschen de Kobens swache Van-der-Waals-Binnen an’n Wark sünd, wat ok de Grnud is för de Unbestännigkeit. In’n enkelten Koben sünd de Arsenatomen (Oxidatschoonstall: +3) mit en anner’t Arsen- un twee Swevelatomen bunnen. De Swevel (Oxidatschoonstall: -2) hebbt je twee Binnen to Arsenatomen.
Verwennen ännern
In’n Middelöller weer Realgar vör alen bruukt as Heelmiddel oder bi’t Herstellen vun Glas. Vundaag warrt dat Mineral noch in de Pyrotechnik aver ok in de Produkschoon vun Pestiziden verwennt.
Al in de Antike weer Realgar as Pigment bruukt, vun wegen sien organgrode Klöör, de nich mischbor weer. In’n Middelöller weer dat in de Book- un Tafelmaleree bruukt.
Wegen sien hooge Giftigkeit dröff Realgar vundaag blots noch in Utnahmen un ünner Achten vun sünnere Sekerheitsvörkehren evrwennt warrn. Vör sünnere Anwennen bi’t Restaureeren knn dat noch in’n Hannel köfft warrn. För all annere Anwennen kann dat Realgar hüüt aver dör moderne, künstliche Pigmenten as Teerfarvstoffen uttuscht warrn.
Sekerheit ännern
De Arsenandeel liggt bi Realgar bi ungefäähr 70 Gewichtsprozent. Dorüm warrt dat Mineral as giftig Substanz inordent (R-Sätz R 23/25 Giftig bi Inaten un Verslucken, R 50/53 Hoochgiftig för Waterorganismen). Nipp un nau weet man över die Giftigkeit aver nich Bescheed, wiel een vun de Verfallsprodukten vun Realgar dat Arsenik is, dat op Grund vun sien dode Löslichkeit bannig giftiger is as elementar Arsen.
Mit Realgar mutt sünners vörsichtig ümgahn warrn, un ok dat Opwohren mutt ünner Versluss passeeren: Bi de Arbeit dormit schall nich eten, drunken oder smöökt warrn, Oogen un Hannen mööt schuult warrn. Freesetten in de Ümwelt mutt hinnert warrn un Resten sünd as gefährlich Affall to behanneln. Bi’n Transport vun relevante Mengden fallt Realgar ünner de Gefahrgootklass 6.1 mit de Gefahrentall 60 över de UN-Tall 1557.