Wörtel (Linguistik)

Mit Wörtel oder ok Wuddel meent de Spraakwetenschop den Karn vun en Woort, de de Bedüden driggt. De Wörtel vun en Woort billt dormit de lüttste Eenheit (dat morpholoogsche Atom) för dat Billen vun Wöör.

Dat is nich datsülvige as de Woortstamm. De Woortstamm is de Utgansform för niege Wöör, t.B. dör Afledden, Tosammensetten oder Bügen.

In de Spraakwetenschop warrt de Wörtel faken mit dat Symbol √ utdrückt.

In de düütsche Spraak fallt Stamm un Wörtel tomehrst tosamen. In de latiensche Spraak oder ok op Sanskrit is de Ünnerscheed twischen Stamm un Wörtel lichter to sehn:

• Bispill latiensch
  • Wörtel: √leg (Bedüden: "sammeln, lesen, utwählen")
  • Stamm: lector (Nomen agentis: "de Leser", billt dör Derivatschoon)
  • flekteert Woort: lectoris (Stamm+Genitivenn)
• Bispill sanskrit
  • Wörtel: √dhā (धा),
  • Stamm: dadhā (दधा), (billt dör Reduplikatschoon)
  • flekteert Wort: dadhāti (दधाति), ("he liggt")

In de histoorsche Spraakwetenschop meent de Wörtel en Karn, den een dör en histoorschen Vergliek rutfunnen hett. So en Wörtel warrt faken mit dat Symbol * gekennzeichnet.

En Bispill: För de indogermaansche Spraak hebbt de Wetenschoplers de Wörtel *neu(i)os rutfunnen. Un op disse Wörtel kann een Wöör ut vele ünnerscheedliche Spraken trüchföhren:

• düütschneu,
• ingelsch: new,
• nedderlannsch: nieuw,
• italieensch: nuovo,
• spaansch: nuevo,
• portugeesch: novo,
• franzöösch: neuf,
• greeksch: neos,
• hindi: nava,
• poolsch: nowy
• usw.