Andor Lilienthal
Andor Lilienthal (russ.: Андрэ (Андрей) Арнольдович Лилиенталь, franzöösch: André Lilienthal; * 5. Mai 1911 in Moskau; † 8. Mai 2010 in Budapest) weer en ungaarsch Schachmeester, de tüschendör sowjeetsch Staatsbürger weer. He weer bit to sien Dood de öldste levend Grootmeester.
Leven
ännernAndor Lilienthals Moder weer en ungaarsche Singerin, de siet 1909 an en Moskauer Bühn engageert weer. Sien Vader weer en ungaarscher Elektroingenieur. Lilienthal keem as dart Kind vun de Familie up de Welt. Sien Bröer wurr 1907 noch in Budapest boren, sien Süster 1909 aber all Moskau. In’ Dezember 1913 is de Moder mit de Kinner weer nah Budapest torüchgahn, de Vader bleev in Russland un keem, as de eerste Weltkrieg utbreken de, in Gefangenschap. De materiell bannig swoor Tiet in un nah de Krieg muss Lilienthal in en Kinnerheim tobringen. Sien Moder harr dör Krankheit hör Stimm verloren un kunn nich mehr singen, un muss, wiel nu kien Geld mehr dor weer, hör Kinner in staatlich Pleeg geven. Lilienthal hett in’t Heim denn Snieder lernt.
As 15-johrig utbild Snieder, de kien Arbeit finnen kunn, hett Lilienthal denn Schach lernt. Bold verbroch he sien gesamte Tiet in de Budapester Cafés, wo he um Geld speelen de. 1929 is he nah Wien fohren, um dor sien Vader to besöken. He hett denn ok nich versüümt, de dortig Schachcafés uptosöken, wo he dat eerste Mal Ex-Weltmeester José Raúl Capablanca drapen hett, de en Simultanvörstellung geev. Lilienthal hett dorbi tegen hüm en Remis schafft. Ansonsten gelung hüm dat, so völ Geld in de Cafés to verdeenen, dat he en Reis nah Berlin betallen kunn. Ok in Berlin hett he völ Tiet in de dortigen Cafés verbrocht un sück en Naam as stark Speler makt. Sien nächste Station wurr 1930 Paris. Ok dor hett he in de Schachcafés good Resultate schafft, so dat man hüm to sien eerst internatschonal Turnier in Paris inladen hett. Lilienthal keem up veer Punkte ut söben Partien un deel sück Platz 4 un 5.
In de denn folgend Johren keem he immer weer up herutragend Turnierergebnisse. So kunn he dat Turnier vun Budapest 1934 vör Vasja Pirc un Salo Flohr winnen und in Barcelona deel he sück in dat sülvig Johr den 1. Platz. För Ungarn nehm he denn ok noch an dree Schacholympiaden deel: 1933 in Folkestone (10 ut 13), 1935 in Warschau (15 ut 19) un 1937 in Stockholm (12 ut 17). Bi dat Moskauer Turnier van 1935 hett he en Russin mit de Naam Jewgenija kenn lernt, de he denn ok bold heiraadt hett. Dat Ehepaar hett denn in Moskau wahnt un Lilienthal kreeg de sowjeetsch Staatsbürgerschap. Eerst 176, nah de Dood vun sien Frau, gung he weer nah Budapest torüch. Lilienthal hett denn noch tweemal heiraadt, eerst de Russin Ljudmila un 1987 de Russin Olga.
Siet 1937 nehm he an de Meesterschapen vun de UdSSR deel. 1938 wurr he (buter Konkurrenz) Meester vun Wittrussland. 1940 wunn he de Meesterschap vun Moskau un bi de UdSSR-Meesterschap deel he sück den eersten Platz mit Igor Bondarewski. Lilienthals best Tiet weern de 1930er- un de 1940er-Johren. To de Johreswennen 1934/1935 in Hastings hett he Capablanca in en upsehnerregend aufsehenerregenden Partie slahn. Dör de Tweete Weltkrieg kunn ok he nich mehr so as he woll wull Schach spelen. In de 1950er-Johren wurr he Schachtrainer un wurr dormit ünner annern ok Trainer vun de later Weltmeester Tigran Petrosjan. 1950 is he to’n Schach-Grootmeester ernannt wurrn. Sien letzt Turnier hett he 1980 in Zamárdi speelt.
Hüüd (2010) ist Lilienthal woll de letzt noch levend Minsch, de Turnierpartien tegen de Vörkriegsweltmeester Emanuel Lasker, José Raúl Capablanca un Alexander Aljechin speelt hett.
Sien best historsch Elo-Tall weer 2710. De hett he 1934 erreicht. To de Tiet weer he de sössbeste Speler vun de Welt. .
Literatur
ännern- A. Lilienthal: Schach war mein Leben (Ungarischer Originaltitel: Életem, a sakk, übersetzt von Árpád Földeák). Verlag Harry Deutsch, Frankfurt a.M. 1988. ISBN 3-8171-1048-0