Bloodplattken

Bloodplattkens, in de Fachspraak ok Thrombozyten nöömt, sünd Zellen ahn Karn, de en bedüdend Rull bi’t Bloodstollen (Hämostaas) speelt. As de Erythrozyten (Rode Bloodkörpers) sünd ok de Bloodplattkens keen Zellen in’n egentlichen Sinn, wieldat se keen Arvinformatschoon (DNA) bargt un sik dorüm nich delen köönt. Jemehr Opgaav is de Thrombozytenaggregatschoon, also sik to vereenen, Klutenbillen, üm verletzte Bloodfatten to versluten.

Zellbestanddeelen in’t Blood: vun links na rechts: root Bloodkörper, Bloodplattken (aktiv), witt Bloodkörper.

Thrombozyten sünd 1865 vun Max Schultze to’n eersten mol beschreven worrn. He hett doröver en Opsatz in’t Archiv für mikroscopische Anatomie publizeert..

Struktur un Funkschoon

Thrombozyten sünd Bestanddeelen vun’t Blood, de dör Afsnören vun Megakaryozyten entstaht. De befindt sik in dat Knakenmark. Vun een solke „Knakenmarksriesenzell“ künnt sik, solang se leevt bit to 1.000 Bloodplattkens afsnören. Mit Dörmeters vun 1,5 bit 3,0 μm sünd de Bloodplattkens de lüttsten Bloodkörpers. Se hebbt en flack schievenoortige (discoide) Form. Wenn dat Blood stollen deit, ännert Thrombozyten dör Aktivmakers as t. B. ADP, Kollagen un Thrombin jemehr Form. Dorbi warrt de so nöömten Pseudopodien (Schienfööt) na buten stülpt, wat de Bavenflach vun de Plattkens düchtig vergröttert (as op dat Bild to sehn).

Disse Vörgang föddert de Thrombus-Billen dör Fibrin-vermiddelt Binnen mit annere Thrombozyten. Jüst dat is de Funkschoon vun de Bloodplattkens, de as Thrombozytenaggregatschoon betekent warrt. Gesunne Minschen hebbt normalerwies en Thrombozytentall vun 150.000–380.000 op een mm³ Blood. In’n Dörsnitt leevt de Bloodplattkens twüschen acht un twölf Daag. De Afbo geiht vör allen in de Milt vör sik, aver ok in de Lung un en beten ok in de Lebber.

De Zellen

Ofschoonst de Zell keen Karn hett is in Thrombozyten mRNA ut Megakaryozyten funnen worrn. Dorüm hebbt se, wenn ok blots in Grenzen, de Anlaag to de Neesynthees vun Proteinen. As annere Zellen hebbt Bloodplattkens Mitochondrien, aver en sünnere Form vun dat ruuch Endoplasmatisch Retikulum (rER), dat kanikuläär System. Dat deehnt as Calciumionen-Spieker, dat gau in dat Cytosol leddig maakt warrn kann. Dat is en wichtige Vörrutsetten för de Thrombozytenaggregatschoon. Wietere bedüdsome Kompartimenten bi de Thrombozyten sünd de Spieker-Granula. De warrt in α-Granula, elektronendicht Granula un Lysosomen ünnerdeelt un bargt de klutenmakenden Stoffen un Proteinen, de utschütt warrn mööt, dormit dat Stollen vör sik gahn kann.

Krankhaft Verännern

De Thrombozytentall kann dör Krankheiten ännert warrn. So föhrt en Vergröttern vun de Milt (Splenomegalie) oder en Immunthrombozytopenie dorto, dat de Thrombozyten in’n Snitt fröher afstarvt. Bi lieke Produkschoon vun de Bloodplattkens warrt de gesamte Thrombozytentall in’t Blood dorüm weniger. Annersrüm kummt dat dör en Splenektomie, also wenn de Milt weg maakt waart, to en düchtig Anstiegen vun de Thrombozytentall, wiel de Afbo in de Milt nich stattfinnen kann. Aver ok en krankhaft Verännern vun dat Knakenmark, wo sik de Thrombozyten billn doot, kann bi en essentschell Thrombozythämie to en Överprodukschoon vun Bloodplattkens föhren.

Literatur

• Brewer DB.: Max Schultze (1865), G. Bizzozero (1882) and the discovery of the platelet Br J Haematol. 2006 May;133(3):251-8. PMID 16643426

Weblenk

• engelsche Siet över Thrombozyten