Chioniten

De Chioniten oder Khioniten (ok as Rode Hunnen bekannt) sünd een Volksgrupp in de late Antike. Se hefft jem ehren Namen vun dat middelpersisch Woort xijon („Hunn“) kregen.

Eerst Uptreden

To'n eersten Mal is vun de Chioniten in desülbige Tiet un in de sülbigen Kuntreien to hören, wo ok de Hunnen updükert. De Hunnen güngen 375 öber de Wolga. Man de Chioniten stammt womöglich gar nich vun de Hunnen af, man sünd, just so as de Hephthaliten, een indogermaansch Volksgrupp. Dat is nich klar, wo se vun afstammt, un wie se mit de Hephthaliten un de Kidariten tosamenhangt. De röömsche Schriever Ammianus Marcellinus schrifft dor nix öber, dat se mit de Hunnen tohopenhöört. De Enzyclopaedia Iranica meent, dat konn woll angahn, dat se vun de Iraners her kaamt.

Herrschup

To Schapur II. sien Tiet (309 bit 379 is he König) warrt dat eerste Mal vun de Chioniten snackt. De Persers weern dormals de böversten Herrn öber de vörmaligen Provinzen vun Kuschan. In dat Jahr 350 grepen Nomaden, de dor leven döen, Schapur II. an. Besunners de Chioniten füngen düssen Krieg an. Nah den Krieg weer dat woll so, dat de Chioniten Baas weeren in Baktrien un Balch. Genau weet een dat nich, man vun düsse Tiet af an sünd dor keene neen Münten vun de Persers mehr slahn wurrn. De König vun de Chioniten heet Grumbates. Later hett he eenen Bund slaten mit de Persers un weer dor mit bi, as Amida belagert wurr.

Chioniten un Kidariten

Afsunnerlich is, dat de Greek Priskos, just so as iraansche un chineesche Schrievers in düsse Tieden vun de Kidariten vertellt, de just in desülbigen Kuntreien as de Chioniten leven döen. Dat is nu nich wiß, wat dat bedüden deit. Kann angahn, de Chioniten un de Kidariten weeren Bunnsgenoten oder de een Grupp hüng vun de annere af. Kann aber ok angahn, dat de beiden Naamens datsülbige Volk meent un dat de Kidariten bloß man de Naam vun een Dynastie weer, de nich lang leevt hett.

Kultur

De Chioniten leven as Nomaden. Jem ehr Zentrum weer in Sogdien, üm de Landstreek bi Er-Kurgan un Schar-i-Sabz rüm. Ammianus vertellt, bi dat Belagern vun Amida harrn de Persers sik duchtig wunnert, weil de Chioniten jem ehre Doden verbrennt hefft. Just so hefft dat ok de Hunnen in Europa maakt, as de Archäologen seggt.

Wie dat wieder güng

Mank 425 un 450 sünd de Hephthaliten an de Chioniten ehr Stäe treden. Wannehr dat genau weer, weet nümms. Dat is ok nich klaar, of dat noch de Chioniten weeren, de gegen de Persers ehr Königen Bahram V. un Yazdegerd II. in den Krieg tagen sünd, oder of dat al de Hephthaliten weern. Ok ut Indien weer to hören, dat in dat Riek vun Gupta siet de Dagen vun König Kumaragupta I. (König vun 415 bit 455) gegen Angreep vun Volksgruppen streden weeren möß, de den Naamen „Hunas“ kregen.

Upsätz öber de Chioniten

• W. Felix: Chionites, in: Encyclopædia Iranica, Bd. 5 (1992), S. 485–487.

Weblenken

• The Siege of Amida in 359 by Ammianus Marcellinus (engelsch)