Dwargsteern

De Begreep Dwargsteern faat in de Astronomie en Reeg vun ünnerscheedliche Steernklassen tohopen.

Wenn allgemeen vun en Dwargsteern snackt waart, denn is dormit en Steern vun de Hööftreeg meent. Dat „Dwarg“ betütt sik dorbi op de sietere Lüüchtkraft vun en Steern in’n Vergliek to annere Steerns mit den sülven Spektraltyyp. De Begreep weer in’t Johr 1906 inföhrt, as de ddänsche Astronom Ejnar Hertzsprung faststellt hett, dat een de ro’esten Steerns – ut de Spektralklassen K un M – in twee enkelte Klassen ünnerscheedt warrn künnt. De een, de veel starker as de Sünn, un de annern, de veel swacker lüchten doot. Üm jem to ünerscheden, nööm he de eersten „Resen“ un de annern „Dwargen“. Later is de Begreep wieter faat worrn und dor kemen noch mehr Klassen dorto, de an sik nich mehr to de Hööftreeg tellen doot.

Enkelte Klassen vun Dwargsteerns sünd:

• Ro’e Dwargen – de lüttsten Hööftregensteerns, de ruchweg 75 % vun all Steerns utmaken doot, aver so swack lüchten doot, dat se mit dat fre’e Oog nich to sehn sünd.
• Gele Dwargen – Hööftregensteerns, de vun de Grött un Lüüchtkraft ruchweg mit de Sünn to verglieken sünd. De Sünn tellt sülvst ok to disse Klass.
• Brune Dwargen – Himmelskörpers mit 13 bit 75 mol de Masse vun’n Jupiter, de to lütt sünd, üm en Karnfusion ingang to setten. Se billt en Sünnerklass twüschen de Steerns un de Gasplaneten.
• Witte Dwargen – Steerns mit en siete Lüüchtkraft, ofschoonst de Spektralklass op en hoge Temperatur hendüüt. Se leegt dormit wiet ünner de Hööftreeg. Disse Steerns staht an’t Enn vun jemehr Entwickeln.
• Swarte Dwargen – dat is en hypotheetsche late Phaas vun’t Steernentwickeln. Wenn en Witten Dwarg so wiet afköhlt is, dat he keen Warms oder sichtbor Licht mehr afstrahlt, warrt he to en Swarten Dwarg.