Exonym

En Exonym (vun greeksch exo „buten“ un -onymos „Naam“) is in de Künn vun dat Namensgeven, de Toponomastik, en Oortsbeteknen (Toponym) oder anner Egennaam, de – in'n Gegensatz to't Endonym – nich an dissen Oort, man an enen annern Oort bruukt warrt. Bispelen för Exonymen sünd Venedig för Venezia, Rom för Roma, Albanien för Shqipëria oder Mark Aurel för Marcus Aurelius.

Exonymen hebbt den Vördeel, dat se in de Spraak, in de se bruukt warrt, lichter uttospreken sünd un – wenn nödig – böögt warrn köönt.

Mannichmal warrt Toponymen in de Utgangsspraak un de Teelspraak glieks schreven aver ünnerscheedlich utspraken. De Schrievwiesen vun London, Madrid, Edinburgh, Göteborg und Paris to'n Bispeel sünd glieks as in de Utgangsspraken schreven, aver nich glieks in ehr Luden.

Exonymen sünd en natürlich Bestanddeel vun elkeen Spraak. Woveel dat in een Spraak gifft, hangt stark vun verschedene Faktoren af:

• soziale Kontakten
• gemeensame Historie
• Spraakentwickeln: In'n Loop vun de Tiet kann sik de Utspraak vun enen Namen ännern
  • in de Utgangsspraak, wenn in de Teelspraak keen Ännern intridd, to'n Bispeel oolttschechsch Praga > düütsch Prag (neetschechsch Praha); ooltfranzöösch Paris (IPA [pa'ris]) > düütsch Paris (aver neefranzöösch = [pa'ʁi] ahn -s)
  • in de Teelspraak, wenn in de Utgangsspraak keen Ännern intridd, to'n Bispeel middelhoochdüütsch = Swiezerdüütsch Schwyz > later middelhoochdüütsch Schweiz
• luutlich Anpassen twüschen Utgangs- un Teelspraak:
  • bi de Enkelluden, wenn bestimmte Luden in de Teelspraak nich vörhannen sünd, to'n Bispeel spaansch Madrid ([ma'ðrið]) mit in't düütsche unbekannte ð-Luut > düütsch Madrid ([ma'dʀɪt])
  • bi de Phonotaktik (Verbinnen vun Enkelluden), to'n Bispeel Swiez > finnsch Sveitsi (['svejtsi]), mit den Spraatvokal -i an't Woortenn, wiels en Woortutluut -ts in't Standardfinnsche nich mööglich is.

Literatur

Otto Back, Übersetzbare Eigennamen. Eine synchronische Untersuchung von interlingualer Allonymie und Exonymie, Wien ³2002, ISBN 3-7069-0146-3

Weblenken

• Jordan Paper UN-Konferenz Prag 2003 (engelsch)