Abbasiden-Kalifaat
Dat Abbasiden-Kalifaat oder Abbasiden-Riek was een islaamsch Riek, dat de Abbasiden-Dynastie in de Tied van 750 bet 1258 beheerscht het. De Höövdstad van den Riek was eerst Kufa, läter Bagdad, denn Samarra un ar-Raqqa. Den Riek stund de Kalif bovenan, de weltlike Böverste was. De Abbasiden nemen meest dat hele Umayyaden-Kalifaat in, de bet 750 van Damaskus uut heerscht hadden. De Umayyaden künnen man al-Andalus up dat ibeersche Halveiland, vandage Spanien un Portugal, unner ere Heerschop waren, wo se naher dat Emiraat Córdoba, läter dat Kalifaat Córdoba uprichten, dat bet 1031 standholen het.
Historie ännern
Upkumst ännern
De Upkumst van den Abbasidenriek begunn med enen Upstand tegen de Umayyaden in de Regioon Khorasan, vandage in’n ööstliken Iran. För den Upstand gav et verscheden Grünne.
- De Pers’schen fölen sik wegen de Arabers as Börger up’n tweden Range un mösten to’n Bispeel höger Afgaven talen.
- De Abbasiden bekeken sik dat de rechten Kalifen, ümme dat se van Abbas ibn Abd al-Muttalib (566-652) afstammen, un so Nakomens van den Propheet Mohammed sind. De Ummayyaden stammen van enen ander Stamm as Mohammed af.
- Verdreet över de welige, rieve un „weltike“ Levensstil van den Ummayaden kam in Damskus up un dat Verlangen trügge na de „simplen Anfänge“ in de Anfangstied van den Islaam to gaan kam up.
An den Upstand, de 747 begunn, nemen Persers un ook Arabers deel. De Leidsman van den Upstand was Abu-Abbas Al-Saffah, een Nakomen van den boven benöömten Onkel van Mohammed.
In’n Jare 750 het he bi Kufa (in’n Süden van’n Iran vandage) de Armee van den Umayyaden in de Salcht bi de Zab toslaan. Na düssen Sieg kreeg he den Erentitel al Saffah („De Bloodvergeter“).
Kufa make he to de eerste Höövdstad. 766 grünnen de Abbasiden ene niege Hoovdstad med den Namen Medinat as Salam oder de Stad van Frede. Läter word düsse Stad unner den Namen Bagdad bekennt.
Daalgang ännern
In de Tied van Harun ar-Rashid nam de politsche Inflood, den de Abbasiden, had hebbet bilüttken af. Emirate up dat ibeersche Halveiland, Noordafrika un Iraan worden to’n groten Deel unafhängig un repen sülvenst Kalifate uut.
Unner Kalif Al-Mu'tasim toog de Höövdstad 839 van Bagdad na Samarra ümme. De Söldnerheere, de Ghilman, wat to’n groten Deel uut Slavenweren, können veel Macht winnen
946 verövern de Bujiden, ene schiitsche Stamm den Westen van’n Iran, un ook Bagdad. Se leten den Kalifen as religiöös Böversten leven, man övernemen de Macht in’r Politik un in’n Militär. De sunnitsche kalif worde so man ene Marinette, de unner de Kuntrolle van de Schiiten stund. Daarna keem dat Syysteem van de Iqta up.
To’n Anfang van dat 11. jaarhunderd ümstellen schiitsche Staten dat Kalifaat, de Bujiden in’n oosten un de Fatimiden in’n Süden. Eerst vragen de Kalifen de sunnitschen Ghasnawiden na Hülp un 1040 ook de Seltschuken. 1055 befriegen de Seltschuke Togrul Beg de Höövdstad Bagdad van de Bujiden. Na dat de Seltschuken Bagdad 1157 belagert hadden, kreeg de Kalif sienen Stauts trügge.
1258 maken de Mongolen Bagdad tonichte. De mongoolschen Rieders richten Bloodbad an. De Kalif un de meesten hogen Amtdregers hebbet de Mongolen den Kopp afslaan. De Mongolen vernichten de Gräven un Buwärke to’n Bewatern van’n Land rund ümme de Stad un vele Buwärke binnen Stad. Sied denn dat de Mongolen Bagdad vernicht hadden, was dat Gebeed twischen Euphraat un Tigris nich meer so fruchbaar un riek as in de Tied van de Abbasiden, bevöör dat se dat Land daar verwöösten.
Enkel Familienliddmaten van de abbasidschen Kalifen können in dat Mammelukkensultanaat flüchten, wo se den Titel Kalif wedder kregen, bet de Osmanen dat Gebeed 1517 verövern.
Wetenschop un Kultuur ännern
.jpg)
Dat Abbasidenriek kam unner den verscheden Kalifen to enen Hoogpunkt in de Kunst, Architektuur un Literatuur. Düsse Tied geld för dat güllen Tied van den Islaam.
Verscheden Koraanverse un Hadithe so as de inkt van een geleerde is heiliger dan het bloed van een martelaar neemt Inflood up Abbaside. De Kalif Al-Ma’mun grünne dat Huus van de Wiesheed in Bagdad, wo Geleerte klassische greeksche, persische un indsche Wärke studeren in’t Araabsche översetten.
De Vertellsels van Dusend un ene Nacht worden in de Tied van den Kalifen Harun ar-Rashid schreven.
Bukunst ännern
.jpg)
De Abbasiden leten ene niege Höövdstad buggen: Bagdad. Se buggen Bagdad as enen Krink. De Summerresidens ar-Raqqa, in Noordsyrien, leten se ook as ene Krinkstad buggen.
Veel van de abbasidsche Bukunst is verlüstig gaan. Een Buwärk, dat noch steet, is de Grote Moschhe van Samarra, de up de Weltärvelist staat. Een ander Buwärk is de Palast van Ukhaidir un de Gollen Moschee in’n Iraak, In’n Iraan buggen de Abbasiden de Friedagsmosche van Isfahan, in Ägypten de Ibn Tulunmoschee.
Seperatismus unner de Abbasiden ännern
- Iberien: Umayyaden van Andalusien (756-1031)
- Marokko: Idrisiden (788–985)
- Ifriqiya: Aghlabiden (800–909)
- Ägypten un Levante: Tuluniden (868–905)
- Al-Jazira (de Noorden van Syrien un Irak): Hamdaniden (890–1004)
- Süüdwestlike Iran: Bujiden (934–1055)
- Khorasan (Iran, Afghanistan un Turkmenistan): Tahiriden (821–873)
- Transoxanien (Zentraalasien): Samaniden (819–999)
Kalifen van de Abbasiden in Bagdad ännern
De Abbasiden hadden 767 Jaare regeerd un in de Tied 54 Kalifen:
| Regeertied | Naam |
|---|---|
| 750 - 754 | Abu'l Abbas As-Saffah |
| 754 - 775 | Al-Mansur |
| 775 - 785 | Muhammad bin Abdullah al-Mahdi |
| 785 - 786 | Al-Hadi |
| 786 - 809 | Harun ar-Rashid |
| 809 - 813 | Al-Amin |
| 813 - 833 | Al-Ma'mun |
| 833 - 842 | Al-Mu'tasim |
| 842 - 847 | Al-Wathiq |
| 847 - 861 | Al-Mutawakkil |
| 861 - 862 | Al-Muntasir |
| 862 - 866 | Al-Musta'in |
| 866 - 869 | Al-Mu'tazz |
| 869 - 870 | Al-Muhtadi |
| 870 - 892 | Al-Mu'tamid |
| 892 - 902 | Al-Mu'tadid |
| 902 - 908 | Al-Muktafi |
| 908 - 932 | Al-Muqtadir |
| 932 - 934 | Al-Qahir |
| 934 - 940 | Ar-Radi |
| 940 - 944 | Al-Muttaqi |
| 944 - 946 | Al-Mustakfi |
| 946 - 974 | Al-Muti |
| 974 - 991 | At-Ta'i |
| 991 - 1031 | Al-Qadir |
| 1031 - 1075 | Al-Qa'im I |
| 1075 - 1094 | Al-Muqtadi |
| 1094 - 1118 | Al-Mustazhir |
| 1118 - 1135 | Al-Mustarshid |
| 1135 - 1136 | Ar-Rashid |
| 1136 - 1160 | Al-Muqtafi |
| 1160 - 1170 | Al-Mustanjid |
| 1170 - 1180 | Al-Mustadi |
| 1180 - 1225 | An-Nasir |
| 1225 - 1226 | Az-Zahir |
| 1226 - 1242 | Al-Mustansir |
| 1242 - 1258 | Al-Musta'sim |
Kalifen van de Abbasiden in Kairo ännern
De törkschen Mammelukken, de in’n 13. Jaarhunderd de Macht in Ägypten övernemen, söken sik een Liddmaat van de Abbasiden-Dynastei as kalifen uut. 1517 veröver dat osmmaansche Riek den negen Oosten un övernemen den Namen kalifaat. De osmaansche övernemen ook dat Amt van den Kalifen.