Kraftwerk (Musikgrupp)

Kraftwerk is en düütsch Band ut Düsseldörp, de 1970 vun Ralf Hütter un Florian Schneider grünnd wurr.

Kraftwerk is vör allen dör Pionierarbeit up dat Rebeet vun den Elektropop bekannt wurrn. Musikstücke vun Kraftwerk hemm Infloot up tallriek Musikstile as Synth-Pop, Electro-Funk, Detroit Techno harrt un hemm ebenfalls entscheeden Infloot up de Anfänge vun den Hip-Hop utöövt. De New York Times hett 1997 Kraftwerk as de „Beatles vun de elektronisch Danzmusik“ betekent.

Geschichte

De Fröhtiet

1968 hemm Ralf Hütter un Florian Schneider de Grupp Organisation (kört för Organisation zur Verwirklichung gemeinsamer Musikkonzepte) grünnd, den Vörlöper vun Kraftwerk, de blots een Album, Tone Float, hervörbroch. Anfang 1970 hemm se hör Kling-Klang-Studio inricht un dat Musikprojekt Kraftwerk anfangen. Dat Album Kraftwerk wurr in' Juli un August mit de Studioslagtüüchspeler Klaus Dinger un Andreas Hohmann upnommen un dör dat Philips-Label herutbrocht. Dat Album steeg bit up Platz 30 vun de düütsch LP-Charts. De Titel Ruckzuck wurr as Titelmusik för de Sennen Kennzeichen D utwählt. Ralf Hütter hett Enn' 1970 för eenig Maand Kraftwerk verlaaten, um sien Architekturstudium aftosluuten. An' 26. Dezember geev Kraftwerk en Konzert in de Besetten Florian Schneider-Esleben, Eberhard Kranemann (Bass, Cello), Charly Weiss (Slagtüüch).

Dör den Instieg vun Gitarrist Michael Rother un Klaus Dinger as Ersatz för Charly Weiss bestunn Kraftwerk Anfang 1971 för een paar Maand ut Schneider, Hohmann, Kranemann, Rother un Dinger. In dat Studio vun Conny Plank wurr en Session upnommen, de aber nie herutbrocht wurr. As Trio (Schneider, Dinger, Rother) harr Kraftwerk in de Sennen Beat-Club mit den Song Rückstoß Gondoliere en Live-Upträe in dat düütüsch Feernsehn. Enn' 1971 hemm Ralf Hütter un Florian Schneider Kraftwerk 2 tüschen den 26. September un den 1. Oktober in hör eegen Studio upnommen. Kraftwerk tour mest ahn Paus van 1971 bit 1972 in de Besetten Plato Rivera, Florian Schneider, Ralf Hütter un Emil Schult.

Dat tweet Album Kraftwerk 2 keem in' November 1971 bi Philips herut. Kraftwerk wurr dör dat Magazin Sounds to de beleevste Band vun dat Johr wählt. Florian Schneider belegg den tweeten Platz in de Rubrik Musiker des Jahres un de Titel Ruckzuck wurr Song vun dat Johr.

Dat dart Album Ralf und Florian entstunn in' Juli 1973 un keem in' Oktober up dat Philips-Label herut. De Verlag Kling-Klang wurr vun Ralf Hütter un Florian Schneider grünnd. Wolfgang Flür wurr as Drummer för den Feernsehupträe in in aspekte in dat ZDF anhüert.

Wennen hen to'n Elektropop

De eerst dree Kraftwerk-Alben vun Hütter un Schneider weern noch deelwies akustisch un experimentell utricht, bit sück Kraftwerk 1973 entsluuten dee, Kraftwerk-Sound blots noch elektronisch to gestalten un melodische Pop-Elemente mit uptonehmen. Dat Ergevnis weer dat Album Autobahn, dat nah Meenen vun völ Experten en Wennenpunkt bedüüden dee un as eerst Album vun den Elektropop gellt. De Songs bestaht tonehmend ut reduzeert Melodiefragmenten, de sück mit Phasen vun Soundeffekten afwesseln, en Markmal, dat bit hüüd in' Wesentlichen de Musik vun Kraftwerk bestimmt. Todem hemm Hütter un Schneider eerstmals sungen Melodien mit inbaut, de sück dör en vun all Emotschonen befreet, „kold“ Singwies (Spreekgesang) utteeken. Autobahn weer dat letzte Album, dat bi Philips rutkeem. För Autobahn kreeg Kraftwerk eerstmals weltwiet Golden Schallplatten un de Single-Utkoppeln vun dat Titelstück keem in den USA in de Billboard-Charts. Beflögelt dör den grooten Spood hett Kraftwerk 1974 hör dör de Plattenfirma EMI ünnerstütt eegen Kling-Klang-Label grünnd.

In' Februar 1975 hett Klaus Roeder de Band verlaaten. He wurr dör den Drummer un Studiomusiker Karl Bartos ersett. In' Sommer 1975 wurr dat Album Radio-Aktivität upnommen, dat in' November 1975 up den Markt keem. Mit de Utkoppeln vun den Titelsong harr Kraftwerk weer Spood: Radio-Aktivität stunn in den Fröhsömmer 1976 weekenlang up Positschoon 1 vun de franzöösch Charts. Hütter un Schneider hemm doruphen mit den Trans-Europ-Express mehrmals Frankriek besöcht, wo de begeistert Radrennfohrer Ralf Hütter de Inladen annehm, as Beobachter de Tour de France to begleiten.

Kraftwerk in dat Jahr 1976: Ralf Hütter, Karl Bartos, Wolfgang Flür un Florian Schneider.

Enn' 1976 nehm Kraftwerk dat sösste Album Trans Europa Express up, dat in dat eerst Veerteljohr 1977 herutkeem. All kört nah dat Herutbringen wurr de Titelsong Trans Europe Express in den Ghettos vun New York populär un hett Infloot up fröh Hip-Hop-DJs as Afrika Bambaataa utöövt; so wurr he för eenige to en Blaupaus för ehrn Grundrhythmus.

Nah fiev Johr Feernsehabstinenz kehr Kraftwerk an' 29. März 1978 in' ZDF weer up den Bildscherm torüch. As leven Roboter (mit grau Büxen, root Hemden, swaart Schlipsen mit sequenzeeren root LEDs) hemm se de nee Single (Wir sind …) Die Roboter vörstellt. In' April 1978 keem dat nächst Kraftwerk-Album Die Mensch-Maschine mit den Hit Das Model herut. Ok dit Album hett weer Maatstaffen för de Musikindustrie un de folgen Musikstile sett.

De 1980er Johren

As Gruppen as Depeche Mode oder Ultravox, sück an den Sound vun Die Mensch-Maschine richten, spoodriek wurrn, harr sück Kraftwerk all wieder entwickelt. Dat achte Album Computerwelt keem 1981 herut. Computerwelt gellt dorum as wichtig Vörlöper vun de Musikrichten Electro un Techno. 1981 gung Kraftwerk up en groot Welttournee un kunn vör allen in Japan groot Erfolge fiern. Eegens för de Tour leet sück Kraftwerk veer den Gruppenmusikern identisch nahbildt Roboter bauen, de bi verscheeden Promotschoon-Upträen de echten Musiker ersetten deen.

In' Juni 1983 keem de Single Tour de France herutbrocht. Dat 1983 meest fardigstellt Album Techno Pop hett man aber nich herutbrocht. De dorup enthollen Tracks keemen, düchtig verännert un eerstmals in digitaler Produktschonstechnik, in' November 1986 ünner den Titel Electric Café herut. Dat Video to den utkoppelten Titel Musique Non Stop wurr in dat Institute of Technology in New York maakt un bi de Musiksenner MTV in stündlich Wedderhalen wiest. As tweet Utkopplung hett man dat vun Karl Bartos sungen Der Telefonanruf utsöcht.

De 1990er Johren

Dat gesamte Klangmaterial in dat Archiv vun dat Kling-Klang-Studio wurr up digitale Technik ümstellt, wat sück ok up de Bühnenshow utwirken dee. In' Juni 1991 keem de Remix vun Die Roboter as Single herut (Top 10 vun de Charts in Düütschland, Frankriek, USA un Japan). Karl Bartos hett de Band vör dat Herutbringen vun dat teihnte Album The Mix verlaaten. Dat Album enthollt nee digital produzeert un mischt Klassiker.

In' Juli fung Kraftwerk en utdehnt Europatour mit de nee speziell entwickelten beweglichen Robotern an, de ok bi Feernseh- un Fototerminen un bi Videos präsenteert wurrn. 1992/93 stüer Kraftwerk en Titelmusik to de MTV-Sennen Music Non Stop bi, wobi sück dat nich um en Variatschoon vun de glieknaamig Titel ut de TechnoPop-Ära tüschen 1983 un 1986, sonnern um en kumplett nee Kompositschoon hanneln dee.

Dat geev ok wiedere Konzertserien un en Upträe in' Rahmen vun en groot Greenpeace-Aktschoon in dat Johr 1992 as ok 1993 Konzerte bi de Ars Electronica in Linz (Öösterriek) un de KlangArt-Biennale in Ossenbrügge. Parallel speel in Linz dat Balanescu-Quartett sien Interpretatschonen vun de Kraftwerk-Klassiker. 1997 hemm se Konzerte up dat Electro-Festival Tribal Gathering un to dat Apenmaaken vun dat Zentrum für Kunst und Medien in Karlsruhe maakt.

Florian Schneider wurr an' 5. Februar 1998 as Perfesser för Medienkunst un Performance an de Karlsruher Hoochschool för Gestaltung (HfG) beropen. 1998 folg en wiedere Welttournee dör Japan, USA, Europa un eerstmals Süüdamerika mit Upträen up dat Sonar-Festival in Barcelona un dat Roskilde-Festival in Däänmark.

Neeanfang nah 1999

Kraftwerk live in Stockholm, 2004

Kraftwerk mell sück 1999 mit den Jingle (un en dortogehörigen Single inklusive Remix vun dat Detroiter Technoprojekt Underground Resistance) för de Expo 2000 in Hannober torüch. 2002 funnen in de Besetten Hütter, Schneider, Hilpert un Schmitz de eersten Konzerte mit rein virtueller Technik in de Cité de la Musique in Paris statt. De umfangriek Hardware vun de 1990er-Johren wurr up veer Laptops mit eeniegn tosätzlichen MIDI-Controllern minneseert. Speelt wurr vun nu an up Software-Synthesizern un -Sequencern. Nah den Upträe up dat Electraglide Festival in Tokio un Osaka in' Dezember folg en Australien-Tour in dat Fröhjohr 2003.

Kraftwerk hett nah de Tour de France 2003 dat Konzeptalbum Tour de France Soundtracks herutbrocht. Dat weer dat eerste vun de Band, dat sofort Platz 1 vun de düütsch Albumcharts recken dee. Mit Tour de France Soundtracks hett Kraftwerk thematisch an den all 1983 herutbrochten Song Tour de France anknütt un hett somit hör Liedenschap för den Radsport Utdruck verleeht.

2004 hett Kraftwerk de Welttournee fortsett. De Tour weer meest restlos utverköfft un hett all tosommen 105 Konzerte bit Midden 2005 umfaat. An' 6. Juni 2005 keem tietgliek mit den letzten Tourafsnitt de Düppel-Live-CD/4-fach-Vinyl-Box mit den Titel Minimum-Maximum herut. För dit Album wurr Kraftwerk för de Grammy Awards 2005 in de Rubrik Best Electronic Dance Album nomineert. De Düppel-DVD in' dts-Format mit glieknaamigen Titel, as ok en mit Notebook betitelt Box mit CD, DVD un 88-siedig Book to de Tour, keem an' 2. Dezember 2005 herut. Ok en Düppel-SACD wurr herutbrocht.

2006 gung Kraftwerk in de Besetten Hütter, Schneider, Schmitz un Hilpert up en Sömmer-Tour mit Upträen in Bergen, Oslo, Saalburg (SonneMondSterne), Pardubice (Summer of Love) un Gent (I Love Techno).

De Kraftwerk-Tour 2008 mit Konzerten in den USA, Polen un Irland funn in de Besetten Hütter, Schmitz, Hilpert un Stefan Pfaffe (as Video-Operator), aber ahn Florian Schneider, statt. In' November un Dezember wurrn wiedere Upträen, ünner annern in Australien un Niegseeland, maakt. Kört nah de Konzerten geev Florian Schneider sien Utträe ut de Band bekannt. Dat wurr nu offiziell dör en Spreeker vun de Plattenfirma EMI bestätigt. För diverse Festival-Upträen in dat Johr 2009 wurrn eenige Songs ut de Set-List rutnommen, de anner Stücke wurrn in körter Versionen speelt. Ebenfalls 2009 wurrn all Alben vun Autobahn bit Tour de France ünner den Titel Kling Klang Digital Remaster 2009 weer herutbrocht. Dorbi wurrn de veer in de 1970er-Johren rutkommen Alben jewiels mit nee Covergestaltungen versehn, de dormals all för de Veröffentlichungen vörsehn weern. Wiederhen wurr de Naam „Electric Cafe“ in, as oorsprünglich plaant, „Techno Pop“ ännert.

Van' 15. Oktober bit 13. November 2011 stell de Kunstbau vun de städisch Galerie in dat Lenbachhaus in München ünner den Titel Kraftwerk 3-D en mehrkanalige 3D-Videoinstallatschoon ut. To den Anfang vun de Utstellung geev Kraftwerk dree utverköfft Konzerte in München, in de de Band eerstmals de komplette Upführen vör en 3D-Videoprojektschoon speel. Sietdem is de Band mit hör 3D-Konzept up Tour.

2012 hemm se acht Konzerte (to jedes vun hör Alben jewiels een) in dat Museum of Modern Art (MoMa), in New York speelt, de ebenfalls binnen kört Tiet utverköfft weern. 2013 wurr dit Konzept an eenig anner Öörd upführt. In' Umfeld vun de Upträen in Düsseldörp funn eerstmals en wetenschaplich Kongress to dat Phänomen Kraftwerk, as ok en Fotoutstellung mit Biller vun hör Bandfotografen Peter Boettcher statt. Hier stunn ok eerstmals Falk Grieffenhagen, de ünner annern mitverantwortlich för dat Ümsetten vun dat 3D-Konzept ween weer, an Stäe vun Stefan Pfaffe up de Bühne.

An' 26. Januar 2014 wurde de Grupp, neben den Beatles un wiederen Künstlern, de Grammy-Award för hör Levenswark tospraken. In' Mai 2014 präsenteer de Band in' Rahmen vun de Wiener Festwochen de 3D-Konzertreeg Katalog in acht utverköfft Konzerten in dat Burgtheater.

In' Januar 2015 wurr de Reeg vun de acht Konzerte in de Nee Natschonalgalerie in Berlin upführt.

Bedüüden

Analoger Vocoder ut de 1970er Johren, bruukt för de Alben Ralf und Florian un Autobahn.

De Band hett nich to tellen Künstler beinfloot, dorünner David Bowie, Siouxsie and The Banshees, Joy Division, The Jesus and Mary Chain, Primal Scream, Björk, Human League, Depeche Mode, Duran Duran, Alphaville, O.M.D., Rammstein, Ultravox, Moby, New Order (Krafty) un Front 242. Buterdem hemm se en grooten Infloot in de US-amerikaansch Electro-Funk-Szene (Afrika Bambaataa). De Infloot vun hett sück later ok up de Detroit-Techno-Szene utwiet, de vun Kraftwerk hör minimalistisch Arrangements un hör danzbor Beats vör allen in de Anfangstiet stark präägt wurrd. Jeff Mills un Derrick May, twee vun de bedüüdenst Pioniere vun de Detroit-Techno-Szene, beropen sück direkt up Kraftwerk as Inspiratschoonsborn för hör künstlerisch Schaffen.

Ok Johren later hett Kraftwerk noch anner Musikkünstler inspireert. 1994 hemm sloweensch Bands en Kraftwerk-Tribute-Album mit den Titel „Trans-Slovenia-Express“ herutbrocht. 2005 geev dat dorto en tweet Album mit „Trans-Slovenia-Express Vol.2“. (Beid CDs: Mute Records) So sünd charakteristische Sequenzen in Musikstücken as Jay Z feat. Foxy Browns – Sunshine (Die Mensch-Maschine) oder Coldplay – Talk (Computerliebe) weer to finnen. 2000 hett Uwe Schmidt alias Señor Coconut dat Album El Baile Alemán upnommen, dat utwählt Stücke vun Kraftwerk as Latin-Versionen nee interpreteert.

Image

Ralf Hütter live bi en Kraftwerkupträe (Roskilde 2013)

Kraftwerk entwickel mit de Tiet en griffig Image-Konzept, mit dat se sück düütlich vun anner elektronisch orienteerten Rock- un Popbands afgrenzen deen. Alleen all de Naam düüt up dat Hööftthema vun hör Songs, de moderne Technik un hör Betrecken to de Minschen, hen. Mit den Albumtitel Mensch-Maschine lett sück hör Image an' besten beschrieven. Den Personen- un Starkult hett Kraftwerk dat Konzept vun de Entpersonalisierung entgegen sett.

Ralf Hütter beschrifft sück faken as Musik-Arbeiter, de eenzelt Bandliddmaaten treeden achter dat Bild vun de Grupp as System, as Maschien, torüch. As Utdruck vun dit Konzept kann man de Gewohnheit vun de Grupp af de tweet Hälft vun de 1970er Johren ansehn, Puppen un Roboter, de de Bandliddmaaten dorstellen, bi Presseupträen anstatt vun de wirklichen Bandliddmaaten fotografeeren to laaten. Ok bi Liveupträen wurr de echten Musiker to'n Deel vun de Bandrobotern ersett. Mit dit „Minsch-Maschinen“-Image speelt de Band gern humorvull herum, wat de verscheeden Fotos up de Albumcovern un bestimmte phrasenhafte Utseggen vun de Bandliddmaaten bi Interviews bewiesen.

En anner wichtiger Faktor is de Tatsaak, dat se sück all vun Anfang an eindüüdig to hör düütsch kulturellen Identität bekennen un hör Songtitel in' Gegensatz to de meest anner Bands vun de 1960er un 1970er Johren up Deutsch verfaaten. Later hemm se dissen Grundsatz allerdings wat uplockert un hemm hör Titel grundsätzlich in mehreren Sprachen herutbrocht. Up Radio-Aktivität wurrn eenig Leeder in twee Spraaken sungen, af Trans Europa Express keemen hör Alben mit Utnahm vun Tour de France Soundtracks as düütsch un engelsch Version herut. Bi Live-Upträen buterhalv vun den düütschspraakigen Ruum singen se af un to in de Spraak vun hör Gastland, ünner annern all up Japaansch, Franzöösch, Italieensch, Spaansch, Portugeesch, Poolsch un Russisch.

Zitat

The living culture of Central Europe was cut in the ’30s, and all the intellectuals went to the U.S. or to France, or they were eliminated. We take back that culture of the '30s at the point where it was left, and this on a spiritual level […].|Översetten (düütsch)=Die lebendige Kultur Mitteleuropas wurde in den dreißiger Jahren gekappt, und all die Intellektuellen gingen in die USA oder nach Frankreich, oder sie wurden eliminiert. Wir nehmen diese Kultur der dreißiger Jahre an dem Punkt auf, an dem sie verlassen wurde, und dies auf einer spirituellen Ebene. Ralf Hütter - Interview mit dat Rock & Folk Magazine, 1976

Sonstiges

Siet März 2015 klagt Kraftwerk gegen dat düütsch Startup-Ünnernehmen Ezelleron, dat en Minibrennstoffzelle mit den Tosatz „Kraftwerk“ herutbrocht harr. En instwielige Verfügung in Düütschland is scheitert, dat Verfohren in den USA is noch apen.

Diskografie

2013 in Düsseldörp

Alben

Fröhphase (nich up CD)

• 1970: Tone Float (as Organisation)
• 1970: Kraftwerk
• 1971: Kraftwerk 2
• 1973: Ralf und Florian

Studioalben (offiziell)

• 1974: Autobahn
• 1975: Radio-Aktivität (Engelsch Utgaav: Radio-Activity)
• 1977: Trans Europa Express (Engelsch Utgaav: Trans-Europe Express)
• 1978: Die Mensch-Maschine (Engelsch Utgaav: The Man-Machine)
• 1981: Computerwelt (Engelsch Utgaav: Computer World)
• 1986: Electric Café (Düütsch, engelsch un spaansch Utgaven mit den sülvigen Titel), 2009 Titel ännert to Techno Pop
• 1991: The Mix (Düütsch un angelsch Utgaav; Remix-Album)
• 2003: Tour de France Soundtracks, 2009 Titel körter maakt to Tour de France

Kompilatschonen

• 2005: Minimum-Maximum (Düütsch un eneglsch Utgaav; Live-Album – 2 CDs oder 4 LPs, 2 DVDs, Spezial Edition „Notebook“, 2006 ok 2 SACDs)
• 2009: Der Katalog (Engelsch Utgaav: The Catalogue; Boxset vun all 8 Alben af Autobahn; Remastered 2012)

Dokumentatschonen

• Hannes Rossacher, Simon Witter: Kraftwerk – Pop Art. 57 Minuten, HD, 16:9, arte, 14. September 2013
• Kraftwerk and the Electronic Revolution, USA, 2008, 180 Min. Dreestünnig Doku, deren eerste Stünn de westdüütsch Krautrockszene vun de 60er un 70er behannelt, de tweet Stünn de dree fröh Krautrock-Alben vun Kraftwerk (Kraftwerk, Kraftwerk 2 und Ralf & Florian) un de darte de Alben vun de Band af Autobahn.

Literatur

• Peter Boettcher, Ralf Hütter: Roboter Fotografie. Klingklang Konsum Produkt GmbH, Düsseldörp 2013, ISBN 978-3-9815685-0-9. (Bildband to de Fotoutstellung in Düsseldörp 2013)
• David Buckley: Kraftwerk: die unautorisierte Biografie. In Zusammenarbeit mit Nigel Forrest. Metrolit, Berlin 2013, ISBN 978-3-8493-0305-1. (Engelsch Originalutgaav: Kraftwerk. Publikation. Omnibus Press, London 2012, ISBN 978-1-84772-931-6)
• Pascal Bussy: Kraftwerk. Piper Verlag, 1996, ISBN 3-492-18408-1
• Pascal Bussy: Neonlicht – Die Kraftwerk-Story. Bosworth Music, 2006, ISBN 978-3-86543-261-2
• Rüdiger Esch: Electri_City. Elektronische Musik aus Düsseldorf. Suhrkamp, Berlin 2014, ISBN 978-3-518-46464-9
• Wolfgang Flür: Ich war ein Roboter. Meine Zeit als Drummer bei Kraftwerk. Egmont Vgs, 2004, ISBN 3-8025-2926-X
• Ralf Hütter: Kraftwerk 3-D. Klingklang Konsum Produkt GmbH, Düsseldorf 2011, ISBN 978-3-00-035796-1. (Bildband to de glieknaamig Videoinstallatschoon in den Kunstbau in München)
• Brigitte Hellgoth: Kraftwerk. MOJO, London 2012
• Philipp Holstein: Mythos Kraftwerk. Die 1970 gegründete Band ist im Museum angekommen: Im Januar geben die Elektronik-Pioniere zehn Konzerte in der Kunstsammlung NRW. Zu erleben ist eine Künstlergruppe, die ihre Songs als Skulpturen begreift. In: Rheinische Post, 29./30. Dezember 2012, S. B7.
• Kraftwerk Songbook. 2008 (Notenbook)
• Alexander Simmeth: Krautrock transnational. Die Neuerfindung der Popmusik in der BRD, 1968–1978, Transcript Verlag, Bielefeld 2016, ISBN 978-3-8376-3424-2.

Weblenken

Kraftwerk. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Düütsch Websteed vun Kraftwerk (Flash-Player wurrd bruukt för Musik- un Videodeel)
• Ehemalge engelsch Fansiet mit umfangriek Klang- un Bildmaterial (Flash-Player wurrd bruukt för Musik- un Videodeel)
• Kraftwerk-FAQ – inoffizielle Sammlung vun faken stellt Fragen (engelsch)
• Geschichte vun de Band Kraftwerk bi arte, Metropolis van' 17. März 2011 (Video)