Lüün

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Lüün (Mehrdüdig Begreep).

De Lüün (ok Lüüntje, Lüünerk, Dickkopp, Sparling, Spatz, Dackpeter; Passer domesticus) is en Vagel oort in de Familie Passeridae.

Lüün

Systematik

Klass:	Vagels (Aves)
Ornen:	Passeriformes
Ünnerornen:	Singvagels (Passeri)
Familie:	Passeridae
Geslecht:	Passer

Wetenschoplich Naam

Passer domesticus

Linnaeus, 1758

En Lüün warrt 14 bet 16 cm groot un bet to 30 g swoor.

He hett en griesbruun Farv un en kräftigen Snavel. Heken un Seken hebbt en verscheden Farv: Dat Heken fallt en beten mehr op un hett mehr Kontrast in sien Fedderkleed. Se hebbt en swarte Kehl, witte Backen, en griesen Scheed un brune Striepen an de Koppsieden. De Rüch un de Flünk sünd in verschedene Bruuntöön (inklusiv beesch, swart un witt) farvt, de Bost un Buuk sünd mehr gries.

Dat Seken fallt nich so op un is in en matter Bruun farvt. Ehr griesbruun Dööts hett en hellen Striepen över de Ogen.

Levensruum

Lünen sünd temliche Kulturfolger. Se hebbt sik de Minschen siet Begünn vun jemehr Siedlungsgeschicht ansloten un boot ehr Nester geern in de Neeg vun oder in Hüüs, to'n Bispeel ünner Dacktegels un in Muerspalten. Se leevt geern in Gruppen un kaamt faken in Swärm vör. En Poor blifft aver sien Leevdag tosamen.

Nahrung

De Lüün fritt mehrst Köörn. Fröher weren Lünen ok so veel vörhannen, wiel bi de Aarnt veel Koorn op de Feller liggenbleev. Ok unverdaute Köörn ut Peerappeln weren en wichtig Nahrungsquell. Hütigendaags sünd de Meihdöscher un annern Maschinen bi de Aarnt veel effizienter un Peer warrt nich mehr bruukt, so dat dat minnerte Nahrungsanbott mit en Grund is, dat de Tall vun de Lünen trüchgeiht. In de Stadt passt sik de Lünen an un warrt to Allnsfreters.

Bruutpleeg

Lünen treckt vun April bet August mehrere Bruten groot (mehrst twee bet dree). Dat sünd mehrst fief bet söss Eier op eenmal, op de de Lüün 11 bet 13 Daag bröödt.

Bestand

In de letzten Johrteihnten föhr dat Saneren vun Hüüs un dat Versegeln vun Fassaden dorto, dat de Lünen jümmer weniger Nistplätz finnt. Vör allen in de Städer maakt he sik jümmer rorer. De Bestand in Europa warrt noch op 180 Millionen Poor taxeert (för Düütschland schöölt dat 7,8 Millionen Poor ween), aver Deertschütter seggt, dat de Bestand blots noch de Halv vun de Tall ut de 1970er Johren utmaakt, wat ok an den Trüchgang vun’t Nahrungsanbott liggen mag. Dorüm wörr de Lüün vun’n NABU ok to’n Vagel vun’t Johr 2002 wählt.

Kiek ok bi

List vun Vagels, mit allerhand plattdüütsche Vagelnaams un Naams ut de Naberspraken
Projekt: Deerternaams up Platt

Weblenks

Lüün. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.