Martti Ahtisaari
Martti Oiva Kalevi Ahtisaari Vörlaag:Audio-IPA (* 23. Juni 1937 in Viipuri, Finnland, hüüd Wyborg, Russland † 16. Oktober 2023 in Helsinki[1]) weer finnisch, sozialdemokraatsch Politiker un Diplomat. He weer van 1994 bit 2000 de 10. Präsident vun de Republiek Finnland un wurr 2008 för sien langjährigen Bemühungen to de Lösung vun internatschonale Konflikte mit den Freedensnobelpries uttekent.
Leven ännern
Ahtisaari is mit sien Öllern wiels den Tweeten Weltkriegs ut dat sowjeetsch besett Viipuri nah Kuopio flücht. Nah sien Schooltiet hett he Pädagogik studeert, wurr Volksschoollehrer un gung 1959 as Junglehrer nah Pakistan. Denn folg noch en Studium an de Hannelshoochschool Helsinki, dornah is Ahtisaari 1965 in den diplomatischen Deenst intreeden. Van 1973 bit 1979 weer he Botschaper in Tansania, Sambia, Mosambik un Somalia. Up Vörslag vun de SWAPO weer Ahtisaari van 1977 bit 1981 Namibia-Beupdragter vun de UNO. Ahtisaari hett dorto in en Interview in' Oktober 2008 seggt: „Die Arbeit in Namibia bedeutete für mich am meisten in meinem politischen Leben“.[2]
1987 wurr he vun UN-Generalsekretär Javier Pérez de Cuéllar för veer Joh to'n Ünner-Generalsekretär vun de UNO nömmt. Dor weer he för de Verwalten vun de Vereente Natschonen tostännig.
Nah dat Inkrafttreten vun de Wapenruhe tüschen Süüdafrika un de SWAPO an' 1. April 1989 wurr he Baas vun de United Nations Transition Assistance Group (UNTAG) Namibia-Beupdragter vun de UNO. Dör de UNTAG wurr de in' Ansluss an de 105-johrige Frömdherrschap vun Namibia de Unafhängigkeitsperzess överwaakt.
1994 wurr he as Kandidat vun de Sozialdemokraatsch Partei vun Finnland to'n Nahfolger vun Mauno Koivisto un teihntenPräsidenten vun Finnland wählt.
1999 hett he tosommen mit den russischen Chefünnerhändler, Viktor Tschernomyrdin de Freedensgespräche wiels den Kosovo-Krieg mit Slobodan Milošević leit.[3] As sien Amtszeit 2000 to Enn' gung, hett he sück nich för en Wedderwahl upstellen laaten un wurr vun Tarja Halonen aflööst.
Ahtisaari hett sück maatgevend um dat Enn' vun den Börgerkrieg in de indoneesch Provinz Aceh 2005 bemöht.[4] Af Februar 2006 hett he de Verhandlungen vun de ünner UNO-Verwalten stahn serbisch Provinz Kosovo leit un entwickel in' Rahmen vun disse Verhandlungen den so nömmten Ahtisaari-Plaan. In' Oktober 2007 hörr Ahtisaari to de Mitbegrünner vun den Think Tanks European Council on Foreign Relations (ECFR).
Ahtisaari is verheiraadt mit Eeva Ahtisaari (* 1936). Se hemm en Söhn, Marko Ahtisaari (* 1969).
Utteknungen ännern
Martti Ahtisaari kree ünner annern folgen Utteknungen:
- 1994: Elefanten-Orden
- 1995: Falkenorden
- 1995: Grootkrüüz vun den Verdeenstorden vun de Republiek Ungarn
- 1997: Grootkrüüz vun den Verdeenstorden vun de italieensch Republiek]]
- 1997: Grootkrüüz vun den Dree-Steerns-Orden
- 1998: Grootkrüüz mit Collane vun den Steern vun Rumänien
- 2000: Four Freedoms Award
- 2000: Hessisch Freedenspries
- 2007: Manfred-Wörner-Medaille
- 2007: Ehrendokter vun de Universität St. Gallen
- 2008: Freedensnobelpries
- 2012: Weltwertschaplich Pries
Warken ännern
- Tehtävä Belgradissa. WSOY, Helsinki 2000, ISBN 951-0-25072-4.
Weblenken ännern
- Curriculum vitae up de Websteed vun de vun Ahtisaari grünnd Crisis Management Initiative (engelsch)
- Martti Ahtisaari up de Sieden vun den Nobelpries (engelsch)
- Seppo Tiihonen: The Finnish Presidency as an Institution. 1999
- DNB-Katalog
Enkeld Nahwiesen ännern
- ↑ yle.fi: Presidentti Martti Ahtisaari on kuollut, aufgerufen am 16. Oktober 2023.
- ↑ Reinhard Wolff: Der vermeintliche Verlierer. taz, 11. Oktober 2008.
- ↑ Frank Herold: Nato-Chance für Diplomatie. Javier Solana reagiert zurückhaltend auf Friedensplan, Berliner Zeitung, 3 Juni 1999.
- ↑ http://www.c-r.org/accord-article/delivering-peace-aceh-interview-president-martti-ahtisaari