Masuursch

Masuursch (maz. Mazurská Gádka) is de Spraak vun de Masuren in Oostpreußen.

Vun dat 14. Johrhunnert af an sünd Lüüd ut Masowien na dat süüdliche Oostpreußen kamen un hebbt dat Land besedelt, in dat na de langen Kämpf twischen den Düütschen Orden gegen de Prußen kuum noch Minschen leven. Se hebbt jemehrn poolschen Dialekt mitbröcht. Disse Spraak hett sik ünner de düütsche Herrschop düüdlich wannelt un is en ganz egen Dialekt worrn. Anners as de Polen in’n poolschen Staat weren de Masuren ünner düütsche Herrschop ok kene Katholiken man Evangeelsch.

Dat Masuursche hett temlich vele Wöör ut dat Prußische un dat Düütsche opnahmen. Mit dat 19. un fröhe 20. Johrhunnert geev dat en langsamen Spraakwannel un veel Masuren hebbt dat Masuursche opgeven un de düütsche Spraak övernahmen. Aver nich dat Hoochdüütsche, man vör allen den plattdüütschen Dialekt de vun de Düütschen in Oostpreußen snackt worrn is.

Na’n Zensus vun 1900 hebbt soveel Lüüd in de enkelten Landkreisen noch Masuursch snackt:

49,4 % in’n Landkreis Johannisburg,

43,4 % in’n Landkreis Ortelsburg,

35,1 % in’n Landkreis Lyck,

31,7 % in’n Landkreis Neidenburg,

30,3 % in’n Landkreis Sensborg,

19,0 % in’n Landkreis Oletzko,

10,9 % in’n Landkreis Osterode.

Masuursch weer en Dörpspraak, de Lüüd in’e Stadt hebbt mehrsttiets Plattdüütsch un Hoochdüütsch snackt.

Ünner de Natschonalsozialisten hett dat vun 1933 af an temlichen Druck op dat Masuursche geven. Goddsdeensten op Masuursch to’n Bispeel weren nu verbaden. As de süden Deel vun Oostpreußen 1945 an Polen fallen dee, do sünd de Masuren, de Düütsch snacken deen, jüst as de Düütschen na Düütschland verdreven worrn. Welk vun de Masuren, de noch richtig Masuursch snacken kunnen, harrn de Opschoon, för Polen to voteren un dor to blieven, wenn se ganz de poolsche Börgerschop annehmt. Dat schöölt so bi 160.000 Lüüd wesen hebben. Dat Land nee besedelt hebbt denn Polen, de sülvst an de Grenz na Wittrussland un de Ukraine verdreven worrn sünd. Vun de trüchblevenen Masuren sünd veel denn later noch as Spätutsiedlers na Düütschland gahn.

De wenigen nableven Masuren hebbt sik bald an de Polen assimileert un de verstreiten Masuren in Düütschland kunnen jemehr Spraak ok nich bewohren. Hüüt gifft dat blot noch enkelte Lüüd, de Masuursch snacken köönt, un de Spraak is jüst as de düütschen Dialekten Pommersch, Nedderpreußsch un Slesisch so good as utstorven.