Ollenborger Münsterland - Use Wörbauk
Ollenborger Münsterland - Use Wörbauk is en plattdüütsch Wöörbook, dat sik mit de plattdüütsche Spraken befaten deit, so as de in dat Ollnborger Mönsterland bruukt warrt. Rutgeven wurrn is dat 2009 unner de Redaktschoon vun Bernhard und Anneliese Grieshop, Alfred Kuhlmann, Maria un Wilhelm Thien, Marga Siemer, Maria Blömer un Kerstin Ummen. Wetenschoplichen Ratgever sünd Wilfried Kürschner vun de Universität Vechte (Lehrstohl for allgemeene Spraakwetenschop un germanistische Linguistik) un Maik Lehmberg vun de Arbeitsstell Neddersassisch Wöörbook bi dat Institut for histoorsche Landsforschung an de Universität Chöttingen. Dor sünd um un bi 13.000 Wöör in tohopen sammelt. In den eersten Deel A-Z staht de Wöör na de Reeg vun dat Alphabet in upschreven. Achteran gifft dat noch en Bulten Wöörlisten, wo „Fraulüennäöms“, „Kerlsnäöms“, „Plattdütsch dör't Johr“, „Deierte“, un „Planten un Blaumen“ in to finnen sünd. To'n Sluss folgt noch Afsnitte over de Orthographie un ober de Grammatik vun dat Mönsterlänner Platt.
Wo dat in düt Wöörbook up afsehn is ännern
In dat Wöörbook schall de Spraken in stahn un in'e Reege brocht weern, so, as de in dat Ollnborger Mönsterland bruukt warrt. So schall dat Book en goden Deenst doon for de plattdüütschen Schriewerslüe[1]. Wenn een plattdüütsche Texte lesen deit, schall he de Wöör, de he nich kennen deit, hier in finnen. Upnahmen wurrn sünd ok plattdüütsche Utdrücke un Begreepe, de hüdigendags nich mehr oder man bloß noch selten bruukt weert un de faken nich mehr verstahn weert. Hoochdüütsche Wöör sünd ok upnahmen wurrn, wenn se Ingang funnen hefft in de plattdüütsche Spraak. Utdrücklich nömmt weert in düssen Tosamenhang t.B. upmerksaom, Ümgang, unempfindlick un Ümgewung. Keen Rull speelt in düt Book dat Saterfreesch un de Dialekt ut de Gegend vun Damme, vunwegen dat de en ganz egenen Klang hett un ok anners schreven warrt.
Schrievwiese ännern
De Wöör weert schreven na den „Vorschlag für die Schreibung der im Oldenburger Münsterland gesprochenen plattdeutschen Sprache“. De weer 1983 vun Dei Plattdütsche Kring utdacht wurrn un is 1997 rutgeven wurrn vun den Heimotbund for dat Ollnborger Mönsterland. De Rutgevers sünd dor dormols ok noch en Mol overhen gahn. 2007/2009 is en Arbeitsgrupp mit Wilfried Kürschner as Vorsitter dor noch en Mol overhen gahn. Düsse Verschoon is dat Wöörbook as Anhang to de Orthographie bigeven (kiek boven).
Borns ännern
Grundlaag for den Woortschatz vun dat Wöörbook sünd Texte un Böker vun Schrieverslüde ut dat Ollnborger Mönsterland, dorto ok en Reeg vun plattdüütsche Wöörböker, Wöörsammlungen vun Lüde, de to den Plattdüütschen Kring tohören doot un sunnerlich de Nalaat vun Werner Kuper, de 2003 sturven weer un de en poor Dusend Wöör umfaten dö[2].
Nahwiese ännern
Kiek ok ännern
Utgaven ännern
- Ollenborger Münsterland, Use Wörbauk, Plattdeutsches Wörterbuch, rutgeven vun den Heimatbund für das Oldenburger Münsterland, ohn Oort, 2009, ISBN/EAN: 978-3-941073-04-3