Oosterhaas

De Oosterhaas (ok Paaschhaas) is en Haas, de to Paaschen Eier anmaalt in in Gaarn versteckt. De Oostereier weert an den Morgen vun den Oostersünndag vun de Kinner söcht. Düsse Bruuk is in ganz Middeleuropa bekannt.

Man de Oosterhaas is nich de eenzigst, de Oostereier bringen deit. In de Swiez is de Kuukuuk dor för tostännig. In Delen vun Westfalen un vun Hessen maakt dat de Voss, in Döringen is de Hahn dormit togangen.

Herkamen

Faken warrt annahmen, de Paaschhaas weeer en olen heidnischen Bruuk ut de Germanen ehr Tiet. Man dat stimmt nich. Dat eerste Mal is in dat Johr 1682 (anner seggt: 1678) wat vun en Oosterhaasen to hören. Dat is in de Schrift „De ovis paschalibus- vun de Paascheier“ vun den Professor för Medizin Georg Franck von Frankenau. He schrifft dor vun, dat in dat Elsass un ümto Oostereier ganz bekannt sünd un meent, dat weer nich gesund, toveel vun düsse Eier to eten.

Wie de Paaschhaas mit de Eier tosamenhangt, is nich klor. Dat gifft dor veel verscheden Ansichten över, man all övertüügt nich so richtig:

Jümmers noch warrt geern vertellt, Oostern harr wat mit dat middelhoochdüütsche Woort "ôstern" to kriegen. Dat schall nu wedder vun dat oolthoochdüütsche Woort "ôstarâ" herkamen, wat nu mit dat germaansche Woort austro (Oosten?) to kriegen hett oder mit en angelsässisch Göddin vun dat Vörjohr mit den Naam Eostre. De ehr Naam schall bi de annern Germanen Ostara ween hebben. Man dat is gor nich klaar, ob dat düsse Göddin bi de Angelsassen överhaupt geven hett. Düsse Göddin warrt denn ok övereen smeten mit de germaansche Eerdgöddin Holda, de ehr Teken Haas un Ei ween sünd. Ok Aphrodite, de greeksche Göddin vun de Fruchtborkeit hett en Hasen as Teken.
Anner Lüde meent, dat Fest vun Paaschen, dat güng torüch up den Maandkalender. De eerste Vullmaand vun dat Vörjohr gifft düssen Dag an, vunwegen dat de neegste Sünndag nah düssen Vullmaand de Oostersünndag is. Nu schall dat Teken vun den Maand de Haas ween hebben. Wenn een den Vullmaand ankieken deit, so seggt se, denn kann een ok wohrrafftig en Hasen sehn. Bi us liggt de aber schraag up de Siet.
Noch anner Lüde seggt, de Oosterhaas weer nix anners as en verünglücktet Oosterlamm. So en Lamm is in dat Christendom dat Teken vun dat Fest vun Oostern. Wenn dat nu nich besunners goot uptekent is up den Deeg, de to so en Oosterlamm backt weern schall oder wenn dat Backen anners nich so richtig slumpt hett, denn so sütt dat Lamm womöglich ut, as en Haas. Man dat verklaart noch nich, worüm he de Eier bringt.
In de protestantschen Städer, meent wedder annere, keem üm 1700 rüm de Bruuk up, Oostereier to söken. Bi de Protestanten weer dat nich intosehn, dat de kathoolsche Bruuk vun dat Eiereten in de Fastentiet wat mit den christlichen Gloven to kriegen harr. Dor harrn de Prostestantschen Öllern jem ehr Kinner denn vertellt, düsse kathoolschen Fasteneier, de harr de Paaschhaas bröcht. Annere nehmt an, in de Städer weer dat bi de Kinner nich bekannt, dat Eier vun Höhner herkamen döen. De wüssen von Fedderveeh nix af un jem ehr Öllern hefft jem denn ansnackt, de keemen vun den Oosterhaas. Man dat stimmt ja nich. Bit in dat 19. Johrhunnert wüssen ok Stadtkinner wat vun Höhner un Eier af.
Annere meent, de Oosterhaas stamm vun ganz fröhe Biller up de eersten Oostereier af. Dor is dat Dreehasenbild up to sehn. Dat sünd dree Hasen, de man alltohopen bloß dree Ohren hefft. Hüdigendags warrt dat as en bekannt Symbol vun Gott sien Dreeenigkeit ankeken. Dat schall möglich ween, dat een vun düt Bild her up den Oosterhasen kamen is.
In den Bibeltext Psalm 104, 18 hefft de öllern Bibeln dat Woort Klippdass översett mit „Haas“. Hüdigendags warrt dor vun den „Klippdass“ (bi Johannes Jessen: Klippdachs) snackt. Dat keem dor her, dat in Sprickwöör 30, 26 in de greeksche Spraak översett wurrn weer: „Hasen - en swack Volk, man sien Huus boot dat in den Felsen“. Vun dor af an, so meent wecke Lüde, speel de Haas in den christlichen Gloven en Rull.
Wichtig is woll düt: In dat Riek vun Byzanz weer de Haas dat Teken vun Jesus Christus. Wi weet aber vundagen nich mehr, wie dat dorto kamen is. So weer de Oosterhaas nix anners as dat Symbol för den Herrn Jesus Christus, de to Paaschen en grode Rull spelen deit.
Noch anner Lüde seggt, de Oosterhaas keem dorher, dat fröher an'n Grööndunnersdag de Buurn jem ehr Herren ehr Afgaven betahlen mössen. Dat weern tomeist Saken to'n Eten, as Eier un ok Hasen.

Kiek ok bi

Oostern