Quechua (Volk)

Quechuas oder Quechua-Indianers is de Sammelnaam för de Völker, de ehr Mudderspraak de Quechua – Spraak (oder en vun de Quechua-Spraken) is. Süms hefft sik de Lüde in düsse Spraak den Naam „Runakuna“ („Minschen“; in Junín un Delen vun Ancash ok „Nunakuna“) geven.

Historisch Achtergrund

Quechua-Fro mit Lamas (Departement Cusco, Peru)

Kichwa-Indianersche (Puruhá), Ecuador, Gegend vun Alausí (Provinz Chimborazo)

Quechua-Indianer ut Conchucos (Ancash), Peru

Terrassen in de Anden

De Lüde, de en vun de Quechua-Spraken snacken doot, hefft dor bitherto gor keen Verständnis för, dat se tohopenhören doot. Dat sünd bi 9 – 14 Mio. Minschen in Peru, Bolivien, Ecuador, Kolumbien un Argentinien. De verschedenen Dialekten vun de Spraak sünd so ünnerscheedlich, dat jem ehr Sprekers sik nich verstahn könnt. In de Historie is Quechua nich bloß vun de Inka snackt wurrn, man ok vun jem ehr olen Fienden, as de Huanca, de Chanka, oder de Kenari in Ecuador. En paar vun düsse Völker, so as de Wanka, hefft düsse Spraak al vör de Inka-Tiet in Cuzco snackt, annere hefft de Spraak eerst in düsse Tiet oder noch later övernahmen.

Quechua-Natschoon

In de jüngste Tiet gifft dat Versöök, de Lüde, de Quechua snackt, to en Natschoon tohopen to sluten. Besunners in Ecuador, man ok in Bolivien. In düsse Länner sünd de Ünnerscheden mank de verschedenen Dialekten nich so groot, as in Peru. In Ecuador gifft dat en Organisatschoon as Dack över all Quechua-Völker mit Naam ECUARUNARI („Ecuador Runakunapak Rickcharimuy“). Ok christliche Organisatschonen (as dat evangelikal Radio „Voz de los Andes“) snackt vun een Quichua-Volk. In Bolivien dorgegen kümmt dat Woort „Quechua-Natschoon“ up, so as in den Raat för den Ünnerricht vun de Quechua-Natschoon“ („Consejo Educativo de la Nación Quechua“; CENAQ) . Düsse Raat is för den Quechua-Unnerricht in de Kuntreien vun Bolivien tostännig, wo Quechua snackt warrt.

Literatur

• Ann Marie B. Bahr, Martin E. Marty: Indigenous religions. Infobase Publishing, New York 2005. The Quechuas, S. 124-141. ISBN 978-0-7910-8095-5.
• Marisol de la Cadena: Earth Beings: Ecologies of Practice Across Andean Worlds. Duke University Press, Durham & London 2015. ISBN 978-0-8223-5944-9. (Feldstudie, Up Grundlaag vun Vertellen vun Mariano & Nazario Turpo, Quechuas ut de Region Cusco/Peru)
• Utta von Gleich: Indigene Völker in Lateinamerika. Frankfort/Main.
• Thomas Müller und Helga Müller-Herbon, Die Kinder der Mitte. Die Q'ero-Indianer, Lamuv Verlag. Chöttingen 1993, ISBN 3-88977-049-5
• Roger Neil Rasnake: Domination and Cultural Resistance: Authority and Power among an Andean People. Duke University Press, Durham & London 1988, ISBN 0-8223-0809-6. (Studie Yura in dat Departamento Potosí/Bolivien, de Quechua snacken doot.)
• Rocha Torrico, José Antonio (1997): „Mit dem Blick nach vorn und zurück“, Ethnische Ideologie, die Macht und das politische bei den Quechua in den Tälern und Gebirgsregionen Cochabambas; Dissertation. Ulm.
• Sondra Wentzel: Bolivien - Probleme und Perspektiven der Hoch- und Tieflandindianer. In: Gesellschaft für bedrohte Völker: „unsere Zukunft ist eure Zukunft“ Indianer heute, S. 235-242.
• Jonas Wolff (2004): Demokratisierung als Risiko der Demokratie? Die Krise der Politik in Bolivien und Ekuador und die Rolle der indigenen Bewegung, HSFK-Report 6/2004.

Weblenken

• Literatur over de Quechua in'n Katalog vun dat Ibero-Amerikaanische Institut in Berlin
• ECUARUNARI - Offizielle Webstäe (spaansch)
• Consejo Educativo de la Nación Quechua (CENAQ), Bolivia (spaansch)
• Nina Schierstaedt: Indigene in Ekuador. Zwischen institutioneller Einflussnahme und Straßenkampf. KAS-AI 5/06, S. 72–105 (PDF-Datei; 152 kB).

Quechua. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.