Raaß (Minsch)
De Utdruck Raaß as zooloogschen Begreep (Raaß in de Zoologie) is ok för den Minsch bruukt worrn. In verschedene Tieden un bi verschedene Gruppen hett disse Utdruck dor ganz verscheden Bedüden bi hatt.
1: Buschlüüd
2: Swarte
3: Negritos
4: Melanochroi
5: Australoiden
6: Xanthochroi
7: Polynesiers
8: Mongoloid A
8: Mongoloid B
8: Mongoloid C
9: Eskimos
Raßen sünd Gruppen von Individuen von en Oort von Levewesen, de sik ünnerenanner ähnlich sünd (in Utsehn un Genom) un in en bestimmt Rebeed leevt, afgrenzt von annere Raßen von de sülve Oort. Woveel sone Gruppen dat bi en bestimmte Oort gifft, un ob överhaupt, hängt vör allen dor von af, wo groot de Ünnerscheed in Utsehn un Genom ansett warrt, de för en egen Raaß nödig is. Disse Fraag is to verscheden Tieden ganz verscheden antert worrn.
Ünnerscheed’ twischen de verscheden Gruppen von Minschen sünd all jümmer in all Kulturn wahrnahmen worrn. Aver eerst in de Neetied hett sik de moderne Begreep von Raßen utbillt. Vör allen de Anfang von de Taxonomie (Carl von Linné, de ehr aver blot op Deerten un Planten anwennt hett) un toglieks dat Kennenlehren von jümmer mehr verscheden Völker in de Opdecker- un Kolonialtied weren dor wichtige Vörutsettungen vör.
De Taxonomisten hebbt denn versöcht anhand von dat Utsehn ok den Minschen intodelen. Vör allen de Huutfarv as dat sichtborste Kennteken hebbt se dor to rantagen. Mit dat 19. Johrhunnert hett sik dor denn en egen Wetenschopstelg, de Raßenkunn, utbillt.
Blangen dat wetenschopliche Forschen von de Taxonomisten weer de Raaß aver ok jümmer mit Vöroordelen verbunnen. Al jümmer harrn Minschen dat för recht hollen, Minschen von anner Völker as Slaven to nehmen. Dat kunnen ok nahverwandte Völker wesen, de sik in’t Utsehn kuum oder gornich ünnerscheden hebbt. Mit de Tied von’n Humanismus hett sik denn aver bilütten de Gedank dörsett, dat all Minschen de glieken Rechten hebbt un nüms Slaav von en annern Minsch wesen schall. Toglieks geev dat aver den transatlantischen Slavenhannel. Üm dissen Hannel to rechtfertigen, hebbt sik de Lüüd, de dor Deel an harrn, op den ringeren zivilisatorischen Status von de Swarten beropen un seggt, dat de bioloogschen Ünnerscheed’ dorgegen sprickt, dat de Swarten op dat sülve Niveau staht as de Witten. Disse annahmen Minnerwertigkeit hett sik denn jümmer mehr utbreedt un ok Ingang in de Wetenschop nahmen. To Enn von dat 19. un to Anfang von dat 20. Johrhunnert harr sik dat so breed maakt, dat mit Rassismus un Sozialdarwinismus Theorien opkamen sünd, de sogor so wied gahn sünd, dat gegen annere Raßen angahn warrn mutt.
Eerst mit de Katastroof von’n Tweten Weltkrieg, in de de Natschonalsozialismus ünner Hitler in’n Holocaust Millionen Minschen wegen de Raaß ümbröcht hett, keem dat to en generell Ümdenken op de Welt.
De Begreep Raaß warrt nu je na Land verscheden anfaat. In Europa warrt de Begreep op Minschen anwennt faken ganz aflehnt. In de USA, wo de Sellschop anners as in Europa grote Gruppen von Minschen mit annere Huudfarv hett, warrt de Begreep noch jümmer för disse Gruppen bruukt. De Begreep warrt aver nich mehr so as fröher streng na bioloogsch Kriterien opfaat, man folgt mehr soziale Kriterien.
