Ruggensnarendeerter

De Ruggensnarendeerter, ok Chordadeerter nömmt (Chordata) sünd en Stamm mank de Veelzellers. Dor höört de Unnerstamm vun de Schädeldeerter (Craniota) mit to, de meist Warveldeerter (Vertebrata) nömmt weert. Vundeswegen sünd ok all Söögdeerter (Mammalia) Ruggensnarendeerter, un dor ok de Minsch mit. Bovenhen kaamt dor noch twee Unnerstämm mit to, de nich sunnerlich bekannt sünd un man bloß in de See leven doot, dat sünd de Schädllosen (Cephalochordata oder Acrania) un de Manteldeerter (Tunicata oder Oorochordata).

Ruggensnarendeerter; Chordadeerter
Dör den Steernplackensalmler kann een dörkieken. So is dat Ruggenbeen goot to sehn, wat bi de högern Aarden mank de Chordadeerter an de Steed vun de Chorda dorsalis treden is.
Systematik
Domään: Eukaryota ahn Rang: Amorphea ahn Rang: Opisthokonta ahn Rang: Holozoa ahn Rang: Veelzellers (Metazoa) Afdeel: Geweevdeerter (Eumetazoa) Ünnerafdeel: Tweesiedendeerter (Bilateria) Böverstamm: Latermünner (Deuterostomia) Stamm: Ruggensnarendeerter (Chordata)
Wetenschoplich Naam
Chordata
Dallas, 1875

To de Ruggensnarendeerter tellt mehr as 56.000 Aarden to. 54.711 höört to de Warveldeerter mit to 30 Aarden to de Schädellosen un bi 1.600 to de Manteldeerter. Mehr, as de Hälft vun all Aarden leevt in dat Water. Dor hannelt sik dat sunnerlich um Knakenfisch bi.

All Ruggensnarendeerter wiest en Reeg vun Kennteken, de up en gemeensam Herkamen düden doot. Kann angahn, datt düsse Kennteken bi adulte Warvel- un Manteldeerter meist nich mehr to finnen sünd, man an de Larven un Embryos sünd se all düütlich to sehn. Dor hannelt sik dat erst mol um de so nömmte Ruggensnaar (Chorsa dorsalis) bi, wo se den Naam vun kregen hefft. Dor hannelt sik dat um en Staff bi, de den Ruggen afstütten deit. Dor kummt denn dat Neuralrohr to, en Nervenstrang, de over de Snaar liggen deit. Fudder kaamt dor noch de Kemendarm to (de Vördarm, de to'n Filtern ummuddelt is), dat Hart up de Buuksieten, de dat Blood na vörn, na'n Kopp hen pumpt, un de Darm, den sien Gatt up de Buuksieten liggt. Dorachter is denn noch Platz for den Postanalen Steert.

Evolutschoon un ütere Systematik

De Chordadeerter höört to de Latermünner (Deutrostomia) mit to. Dat is de Grupp mank de Tweesiedendeerter (Bilateria), de ehr Oormund (Blastoporus) to'n Achtergatt ummuddelt weert, wenn de Embryos wasst, ehr, datt later de Mund ganz nee ut den Oordarm (Archenteron) billt warrt. Binnen de Latermünner sünd de Ruggensnarendeerter de Sustergrupp vun de Ambulacraria. In düt Taxon weert de Stekelhuutdeerter (Echinodermata) un de Kragendregers (Hemichordata) tohopenfaat. Wie de Ruggensnarendeerter tostanne kamen sünd un sik ut primitive Latermünner rutbillt heft, dor gifft dat twee Theorien over:

Tornaria-Hypothese

Na de Tornaria-Hypothese warrt annahmen, de Chordadeerter harrn sik utspunnen ut Tornaria-Larven vun de Kragendregers (Hemichordata). Na düsse Theorie hett sik de Ruggensnaar (Chorda dorsalis) in de Evolutschoon togliek entwickelt mit den Nerv up de Ruggensiet vun de Ekelwörmer (Enteropneusta) un geiht up en gemeensamen Vorweser torüch. De Ruggensnarendeerter sünd normale Tweesiedendeerter, in de ehre Anatomie Chorda, Neuralrohr un Endostyl inboot wurrn sünd. Ehre Ruggensiete is liek mit de Hemichordata ehre Ruggensiete. Man dor warrt doch nich mit verklaart, worum de Ruggensnarendeerter un de annern Tweesiedendeerter sik so verscheelt, in de Aart, wie Buuk un Ruggen to'nanner staht.

Dorso-ventrale Umkehr

De Hypothese vun de dorso-ventrale Umkehr geiht dor up in, datt de Organe bi de Chordadeerter faken just annersrum in'e Reeg sitt, as bi de Deerter, de dor nich tohöört. Se nümmt an, dat Lief vun de Ruggensnarendeerter harr sik vun'n Buuk up'n Ruggen dreiht. So is de grote Verscheel to verklaren, datt bi de Chordadeerter de Hööft-Nervenstrang an'n Ruggen langs löppt un nich, as bi de meisten annern Deerter, u. a. bi de Liddfööt un de Ringelwörmer, an'n Buuk.

Literatur

• Hynek Burda, Gero Hilken, und Jan Zrzavý: Systematische Zoologie. UTB, Stuttgart, 2008, ISBN 978-3-8252-3119-4

Weblenken

Ruggensnarendeerter. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.