Stoffblatt

Dat Stoffblatt, Stofffatt oder Stamen (Mehrtahl Stamina) is dat Organ in de Blöte vun todecktsadige Planten, wo de Pollen in produzeert weert. All Stoffblöer vun en Blöte tohopen heet dat Androeceum. In tweegeslechtige Blöten liggt de Stoffblöer jummers twuschen Blötenhüll un Fruchtblatt. Ankeken warrt dat Stoffblatt as en Blatt un is liek, as dat Mikrosporophyll vun heterospore Slangenkrüder (Homologie. Bi de unnerscheedlichen Plantenaarden verscheelt sik Form un Tahl vun de Stoffblöer in en Blöte.

Stoffbüdel vun (rechts) en Tulp, upnahmen vun dichtbi.

Upbo

Stoffblatt vun en Eerdbeer. Unnen de Stofffaden, bovenan de Stoffbüdel (Anthere) mit twee Toonbänk.

De unnerste Deel, wo dat Stoffblatt mit an’n Blötenbodden ansitten deit, heet de Stofffaden (dat Filament). Dat is meist small un lett, as’n Faden. De Längde verscheelt sik duchtig.

De böverste Deel is de Stoffbüdel (de Anthere). Dat gifft dree Aarden, wie de Stoffbüdel an’n Stofffaden ansitten kann:

• An un for sik weer dat so un faken is dat ok noch so, dat de Stofffaden stracks in den Stoffbüdel overgeiht. In de Wetenschop warrt dor vun en basisfixeerte Anthere snackt.
• Hen un wenn verlängert sik dat Stoffblatt mit de Tied an’n Grund na unnen hen over de Basis rut, wo de Stofffaden an den Blötenbodden ansitten deit.

Schema vun en Stoffblatt:
1 Stofffaden
2 Toonbank
3 Konnektiv
4 Stoffbüdel

De Stoffbüdel besteiht ut en Middeldeel (wetenschopplich: Konnektiv) un twee Toonbänk (wetenschopplich Theken, Eentahl Theca), de dor an’e Sieten ansitten doot. Jede Toonbank besteiht ut twee Stoff- oder Pollenbüdels. En Pollenbüdel is dor en Mikrosporangium bi liek. In de Stoffbüdels warrt de Pollen produzeert.

De veer Stoffbüdels sund so anbrocht, dat jede Plantensipp dor an rut to kennen is:

• Bi introrse Antheren sünd de beiden Stoffbüdels, de na de Blötenmidde wiesen doot, dicht bi’nanner
• Bi extrorse Antheren sünd de beiden Stoffbüdels, de na de Blöte ehre Butenkant wiesen doot, dicht bi’nanner
• bi latrorse Antheren sünd de Büdels, de buten un de binnen liggt, al liek wiet vun’nanner weg.

De Wand vun de Stoffbüdels

De Wand vun de Stoffbüdels hett dree Lagen. De Epidermis is de buterste Lage. Denn kummt de Fesenlaag (Endothecium). Se dor tostännig for, dat de Stoffbüdels open goht. Denn folgt en drüdde Laag. Dat is de Twuschenlage, de nich lang höllt. In de binnerste Lage, dat is dat Tapetum, dor sitt Zellen mit veel Plasma in. Se versorgt de Pollenmudderzellen mit de nödigen Nehrstoffe un geevt ok Pollenkitt af. So hölpt se dor mit bi, en Pollenkoornwand (Sporoderm) up to boen.

Funktschoon

Schema vun en Stoffbüdel (Detail):
1 Leitpacken
2 Epidermis
3 Fesenlaag
4 Tapetum
5 Pollen

Wenn de Stoffbüdel riep is, denn so geiht de Stoffbüdel (meist de Längde na) open. Dat passert dör en Kohäschoonsmechanismus: En Druck warrt upboot dör Utdrögen vun de Fesenlaag un de Epidermis. Bi dröög Weer kann de Pollen beter free kamen. De Pollen warrt amenne dör Wind, Insekten un annere Deerter up de Stempel brocht.

Wat noch ut Stoffblöer wurrn is

Staminodiums

En Staminodium (plur.: Staminodiums) is en Stoffblatt, dat mit de Tied dör Evolutschoon minner wurrn un unfruchtbor wurrn is. En Stamminodium is also en Stummelorgan in de Blöte. Düsse Reduktschoon kann noch fudder gohn, bit dat Stoffblatt gor nich mehr dor is. So kann bi de Scrophulariaceae en Regreschoonsreeg upstellt weern, de ok in allerhand Lehrböker to finnen is (de beiden lesten Geslechter weert allerdings midderwielen to de Plantaginaceae torekent. So is dat bi molekularbioloogsche Unnersöken rutkamen):

• Verbascum: fiev Stoffblöer
• Scrophularia: veer Stoffblöer un een Staminodium
• Digitalis: veer Stoffblöer
• Veronica : twee Stoffblöer

Nektarblöer

Nektar- oder Honnigblöer sünd Stoff- oder Kroonblöer, de ummuddelt wurrn sünd to’n Produzeern vun Nektar. Se lockt Insekten an un sitt an’n Grund vun de Blötenblöer. Se seht mehr oder minner ut as lüttje Tuten.

Wat noch ut Stoffblöer wurrn is

Stoffblöer bi en Lilge

Faken hefft sik Stoffblöer un Staminodiums so umwannelt, dat een dor en sunnerliche Aart vun Bestüven ut rutkennen kann. Bi allerhand Aarden vun dat Lippenblöter-Geslecht Salvia (Salbei) un bi de Aart Hemigenia eutaxioides sünd twee vun de veer Stoffblöer ummuddelt in en Litt. Dat is just dor for dor, dat de Pollen noch beter up dat Lief vun den Bestüver anbrocht weern kann. Bi de Ingwerplanten gifft dat blot man een Stoffblatt in Funktschoon. Staminodiums sund dor bi ummuddelt wurrn in Blötenblöer.