Svetozar Gligorić

Svetozar Gligorić (serbisch-kyrillisch: Светозар Глигорић; * 2. Februar 1923 in Belgrad; † 14. August 2012 ok dor) weer en jugoslaawsch, later serbisch Schachspeler.

Svetozar Gligorić, 1966

Dree Johrteihnten lang (ca. 1945 bit 1975) gull he as unumstreeden best Speler vun Jugoslawien un tell in de 1950er un 1960er Johren immer to de best Spelers vun de Welt.

Leven

Vör un wiels den Tweeten Weltkrieg

Svetozar Gligorić, de utbillt Journalist weer, hett Schach as elfjohrig Halfwaise lehrt (sien Vader weer storven, as Gligorić negen Johr olt weer) un wies all in de Jöögd sien groot Talent. 1937 un 1938 wurr he Jöögdmeester vun Belgrad. 1939 wunn he de Utwussenmeesterschap vun sien Belgrader Klub, un sien Foto gung to de Tiet dör de lokale Presse.

De Anfang vun den Tweeten Weltkrieg hett sien wiedere Entwicklung anhollen. Gligorić hett woll noch 1940 un 1941 sien Erfolg in Belgrad wedderhaalt, doch nahdem sien Moder (37-johrig) 1940 storven weer, hett he sück den Partisanen anslooten un bit 1945 kien Schach mehr speelt.

De Schachstar vun Jugoslawien

Mit dat Johr 1945, sofort nah Kriegsenn’n, fung de kometenhafte Upstieg vun den jungen Mann an. In dit Johr wunn he (buter Konkurrenz mitspelend) bi de bulgaarsch Meesterschap in Sofia un (mit twee Punkten Vörsprung) to’n Johreswessel 1945/46 dat Freiheitsturnier in Ljubljana, vör Milan Vidmar, de sien glieknamig Söhn un Vasja Pirc. Bi de jugoslaawsch Landmeesterschapen vun dit un dat nächste Johr (1946) wunn jewiels noch Petar Trifunović un he keem up den tweeten Platz. 1947 aber wurr Gligorić Landsmeester un wunn en stark internatschonales Turnier in Warschau, ahn Nedderlaag mit 8 Punkten ut 9 Spelen un mit twee Punkten Vörsprung up de sowjeetschen Meesterspeler Issaak Jefremowitsch Boleslawski un Wassili Wassiljewitsch Smyslow, as ok Luděk Pachman und Jaroslav Sajtar in’n deelten tweeten Rang.

Svetozar Gligorić – Luděk Pachman bi de Europa-Mannschapsmeesterschap Overhus 1961

Gligorić krreg 1951 vun de FIDE den Grootmeestertitel tospraken, nahdem he in dat Johr dorför all Internatschonaler Meester wurr. He hett völ Turniere speel. He wurr insgesamt 12mal Meester vun Jugoslawien neben 1947 noch 1948 (deelt mit Vasja Pirc), 1949, 1950, 1956, 1957, 1958 (deelt mit Borislav Ivkov), 1959, 1960, 1962, 1965 un 1971. In sien Jöögd speel he Turnierpartien gegen Schachlegenden as Savielly Tartakower, Ossip Bernstein, Ernst Grünfeld, Friedrich Sämisch oder Efim Bogoljubow. De öller wurrn Meester harrn gegen Gligorić meestens kien Chance.

He speel in dat Interzonenturnier vun Saltsjöbaden 1948 un reck den 11.–13. Platz. Mehrfack kunn he sück för dat Kandidatenturnier qualifizeeren. In dat Kandidatenturnier vun Zürich/Neuhausen 1953 keem he up Platz 13, bleev aber noch vör Max Euwe un Gideon Ståhlberg. Sien best sportlich Ergebnis reck he bi dat Kandidatenturnier in sien Heimat Jugoslawien 1959, as he sück mit Bobby Fischer den 5. un 6. Platz deelen dee.

Sien best historsch Elo-Tall vun 2743 reck he in’n November 1958 un leeg dormit up Platz 6 vun de Weltranglist. Sien best Elo-Tall vun 2600 reck he in’n Juli 1971.

Disse Erfolge hemm hüm to en vun de bedüüdenst Sportpersönlichkeiten in sien Land maakt. 1958 hett man hüm in de Sportzeitung Sport to’n nationalen Sportler des Jahres wählt; as eenzig anner Schachspeler hett dat 1993 Igor Miladinović schafft.

Laat Aflösen dör jüngere Speler

Noch eenmal in dat Johr 1967 (dör en deelten 2.–4. Platz bi dat Interzonenturnier vun Sousse) hett Gligorić dat schafft, sück för de (nee inführt) Kandidatenkämpe to qualifizeeren. He weer aber in dat Veertelfinale den Exweltmeester Michail Tal mit 3,5:5,5 (+1 =5 −3) ünnerleegen. In’n Harvst 1971 in Berlin wunn he de Internatschonale Düütsch Meesterschap]] vor Jan Hein Donner un Heikki Westerinen.

De charismatische, up internatschonal Turnieren gern sehn Grootmeester speel woll nich mehr in de allereerste Reeg vun de Grootmeester, aber he kunn sien Ansehn as best jugoslaawsch Speler behaupten, bit de junge Garde um Ljubomir Ljubojević Anfang vun de 1970er-Johren updüüken dee. In de Weltranglist gelung dat den Jüngeren fröher, Gligorić to överhaalen, aber eerst in en Wettkamp in Belgrad 1979 kunn he dat ok wiesen: Gligorić weer knapp mit 4,5:5,5 (+3 =3 −4) ünnerleegen.

Gligorić speel in sien Loopbahn Wettkämpe mit berühmt Meesters: 1949 kunn he de sweedsch Schachlegende Gideon Ståhlberg (in Split un Belgrad mit 6,5:5,5 (+2 =9 −1)) slahn. He verlor gegen Samuel Reshevsky in New York City 1952 mit 4,5:5,5 (+1 =7 −2), hett aber Jan Hein Donner in Eersel 1968 mit 6,5:3,5 (+3 =7 −0) dwungen.

He is Rekordnatschonalspeler. He speel tüschen 1950 un 1982 bi fiefteihn Schacholympiaden för de jugoslaawsch Mannschap un hett dorbi insgesamt 142,5 Punkte ut 223 Partien haalt. 1958 in München kreeg he för sien Ergevnis an dat 1. Brett (+9 =6 −0) en Goldmedaille, 1950 in Dubrovnik wunn he mit de jugoslaawsch Natschonalmannschap. Gligorić nehm buterdem mit Jugoslawien van 1957 bit 1983 an all acht Mannschapseuropameesterschapen deel. He reck mit de Mannschap fiefmal den tweeten Platz, de Eenzelwertung hett ge 1973 in Bath an dat eerste Brett, 1965 in Hamborg, 1980 in Skara un 1983 in Plowdiw jewiels an dat tweete Brett wunnen. Bi den Wettkamp UdSSR gegen den Rest der Welt 1970 wurr he an dat fievte Brett vun de Weltutwahl upstellt un verlor gegen Efim Geller mit 1,5:2,5.

Gligorić weer siet 1958 goot mit Bobby Fischer befrüend. Fischer speel vör sien Comeback 1992 en Trainingswettkamp gegen Gligorić, über de sien Resultate aber nichts vertellt wurr.

Svetozar Gligorić speel toletzt bi den Rilton Cup in Stockholm över den Johreswessel 2003/04 en internatschonales Turnier. In dat Öller vun 81 Jahren fung he an Ünnerricht in Harmonielehre to nehmen un komponeer sietdem populäre Musik. Nah dat Herutbringen vun en Album hett he siet 2012 an en tweet Album arbeit.

Gligorić is in dat Öller vun 89 Johren an’n 14. August 2012 an de Folgen vun en Slaganfall storven un wurr twee Daag later in de Aleja velikana up den Novo groblje in sien Heimatstadt Belgrad bisett.

De Schriever

Gligorić schreev völ Schachböker, de ok in anner Spraken översett wurrn sünd. Dorto tellt en Sammlung vun sien eegen Partien mit den Titel I play against pieces (2002, ISBN 0-7134-8770-4, Originaltitel Igram protiv figura) un en Book över den Weltmeesterschapskamp 1972 (Fischer – Spasskij: Schachmatch des Jahrhunderts, ISBN 3-85886-021-2). Buterdem ok mehrer Böker över Schachanspeelen, to’n Bispeel The French defence (1975, ISBN 0-89058-010-3), Play the Nimzo-Indian defence (1985, ISBN 0-08-026928-1) as ok The King’s Indian defence, Mar del Plata variation (2002, ISBN 0-7134-8767-4). Gligorić gull över Johrteihnten as en vun de gröttsten Königsindisch-Experten. He interesseer sück ok för Fischer-Random-Chess un schreev doröver dat Book Shall we play Fischerandom chess? (2002, ISBN 0-7134-8764-X).

De Theoretiker

Nah hüm is dat Gligorić-System in de Königsindische Verteidigung nöömt: 1. d2–d4 Sg8–f6 2. c2–c4 g7–g6 3. Sb1–c3 Lf8–g7 4. e2–e4 d7–d6 5. Sg1–f3 0–0 6. Lf1–e2 e7–e5 7. Lc1–e3. Dat wurr up hööchst Speelniveau vun Anatoli Karpow in sien Weltmeesterschapskamp 1990 gegen Garri Kasparow dree Mal (3., 11. un 19. Partie) insett.
En Variante vun de ünner den ECO-Code C69 führt Aftuuschversion vun de Spaansch Partie drocht ebenfalls sien Naam: 1. e2–e4 e7–e5 2. Sg1–f3 Sb8–c6 3. Lf1–b5 a7–a6 4. Lb5xc6 d7xc6 5. 0–0 f7–f6.

Diskografie

• Kako sam preživeo dvadeseti vek (2011)

Publikatschonen

• The King’s Indian Defence. Mar del Plata Variation. Batsford, London 2002, ISBN 0-7134-8767-4 (engelsch)

Literatur

• David Levy: Gligoric’s best games 1945-1970. RHM Press, New York 1972, ISBN 0-89058-015-4.

Weblinks

Svetozar Gligorić. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• DNB-Katalog
• [https://www.chessgames.com/perl/chessplayer?pid=15349 Biografie un Partien bi chessgames.com (engelsch)
• Billergalerie bi Edward Winters Chess Notes
• "Pricao mi Gliga...". Erinnerungen vun Vlastimil Hort, Chessbase.com, 11. April 2019