Synagoog Oosterholt-Scharmbeek
De Synagoog Oosterholt-Scharmbeek wee dat jöödsche Goddshuus von Oosterholt-Scharmbeek. De Synagoog hett von 1865 bet 1938 bestahn.
De Doden von de Synagogengemeen sünd op’n Jöödschen Karkhoff Oosterholt-Scharmbeek begraven worrn.
Historie ännern
De eerste Jood keem 1731 mit Levi Hertz na Scharmbeek.[1] Nadem dor ok noch annere Familien hentagen sünd, sünd 1742 de eersten Goddsdeensten fiert worrn.[1] Offiziell to en Synagogengemeen tohoopslaten hebbt sik de fiev jöödschen Familien in Scharmbeek an’n 1. Dezember 1762.[1] Den eersten Nawies för en Synagoog gifft dat 1804.[1] In dat Johr is Benjamin Jakob as Schoolmeester, Schächter un Vorsänger anstellt worrn.[1] 1829 hett de Synagogengemeen beslaten en ne’e Synagoog an de Diekstraat to boon, de 1864 afbrennt is.[1] De Gemeen hett denn en neet Gebüüd boot, dat Platz för 150 Lüüd harr un 1865 trech worrn is.[1] Dat Gebüüd stünn an de Schosseestraat (later Bahnhoffstraat 136, vondaag Bahnhoffstraat 105) an’n Scharmbeker Beek.[2]
In de Riekspogromnacht an’n 9. November 1938 sünd ok dör Oosterholt-Scharmbeek Lüüd tagen, de de Synagoog ansteken wullen.[1] Wat de Brandmeester Fritz Torbohm aver verhinnern kunn.[1] Dör de Verordnung über den Einsatz des jüdischen Vermögens is de Synagoog denn 1939 för en Kooppries von 6500 Rieksmark an de Stadt Oosterholt-Scharmbeek verköfft worrn.[1]
Dör de Dwangsakschonen von de Natschonalsozialisten un den Holocaust sünd twölv Maten von de Synagogengemeen verdreven un 21 ümbrocht worrn.[1] Blots twee hebbt den Holocaust in Düütschland överleevt.[1] Na’n Tweten Weltkrieg hett Heim Wilhelm Aron en Andrag stellt, dat de Synagoog trügggeven warrt.[1] De Stadtraad hett ok tostimmt, dat aver dor von afhängig maakt, dat dat Gebüüd an de jöödsche Gemeen trügggeven warrt, de ja to de Tied nich mehr bestahn hett.[1] Dorüm is dor nix na kamen.
Dat Gebüüd is von 1941 bet 1945 as Kreisluftschutzschool bruukt worrn.[2] 1948 hett de Evangeelsch-Freekarkliche Gemeen dat Gebüüd övernahmen.[2] 1982 hett de Avkaat Günter Kieber dor en Kanzlie in apenmaakt un 1984 is dat Kuntakt- un Beradungszentrum för arbeidslose Börgers von de Arbeidslosengemeenschop Oosterholt-Scharmbeek dor intagen.[2]
In’n Harvst 2004 hebbt se dat Gebüüd afreten, üm dor en neet Wahn- un Geschäftsgebüüd to boon.[1] An’n 9. November 2006 is in de Neegd en Mahnmaal för de Joden inwieht worrn, de ünner de Natschonalsozialisten ümbrocht worrn sünd.[3]
Footnoten ännern
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Harald Goergens: Die Synagoge von Osterholz-Scharmbeck von 1865. op hagalil.com
- ↑ a b c d Bahnhofstraße 105 op teufelsmoor.eu
- ↑ Mahnmal Bahnhofstraße op teufelsmoor.eu
Koordinaten:53° 14′ N, 8° 47′ O