Transparenz

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Transparenz (Mehrdüdig Begreep).

Transparenz (vun lat. trans „dör“ un parere „schienen, sik wiesen“) is en Materialegenschap. Man seggt, en Material is transparent oder dörsichtig, wenn man dat, wat dorachter is, mehr oder minner klor erkennen kann. En Bispeel is Finsterglas.

Physikaalsch is Transparenz de Anlaag vun Materie, elektromagneetsche Bülgen dörtolaten (Transmission). Wenn de Bülgen nich dördringen doot, sünners den Andeel vun’t sichtbor Licht, denn warrt de Energie vun de Bülg vun de Elektronen vun dat Material opnahmen un man seggt, de Bülg warrt absorbeert. Denn is dat Material undörsichtig. Wenn de Bülg aver dörgeiht, denn gifft dat keen Wesselwirken twüschen dat Licht un de Atomen un de Bülgen geevt keen Energie an dat Material af. In den Fall is dat Material dörsichtig. Dorüm is Transparenz keen allgemeene Egenschap vun en Material, man hangt ok sünners vun de Bülgenläng af, welke de elektromagnetische Bülg hett. D. h. Materialen, de för sichtbor Licht undörsichtig sünd, künnt för annere Bülgenlängen ut dat elektromagneetsch Spektrum transparent wesen, as t. B. för Röntgenstrahlen.

Transparenz is en optische Egenschap vun en Material. Annere optische Egenschoppen sünd to’n Bispeel de Reflekschoon oder de Absorpschoon. As de anneren optischen Egenschoppen hangt ok de Transparenz vun de elektrischen Egenschoppen vun’t Material af. Starke Elektronenbinnen in en Material as bi’t Glas, hinnert nich blots de Wesselwirken mit de Lichtbülgen, man se sorgt ok dorför, dat Glas keen elektrischen Stroom leiden deit. Dorför müssen de Elektronen neemlich beweglich wesen.

Eenfach Lichtdörlaten, as dat bi Melkglas is, wo blots diffus Licht dörschient, aver nix nipp un nau sehn warrn kann, warrt to’n Ünnerscheden Transluzenz oder dörschienend nöömt. Wenn gor keen Licht dörlaten warrt, denn seggt man dorto Opazität. Metallen un Holt t. B. sünd opak. Deepenlicht is een blots bavenflachige Transluzenz, bedingte Dörsichtigkeiten sünd de Phototropie un de Elektrotropie (kiek wieter ünnen).

De meisten gasförmigen Stoffen sünd transparent (t. B. Luft), aver ok enige Fletigkeiten un Faststoffen (t. B. rein Water, gewöhnlich Glas un enige Kunststoffen). Wenn de Transparenz vun de Bülgenläng afhangt, denn is dat transparente Medium töönt. Dat kann mit sünnere Metalloxiden in’t Glas liggen oder an gröttere Partikels, as in klöörten Rook. Sünd vun solke Partikels veele vörhannen, kann dat Material undörsichtig warrn, as bi dichten Rook.

Bedingt transparente Materie

Phototropie

Dat giff ttransparent Glas, dat op Licht reageert, so nöömt phototrop Glas. De Phototropie baseert op en torüchgängig Transformatschoon vun inlagerte sülverhalogenidhollige Utscheeden. Bi den Vörgang warrt dat Glas infarvt. Je na Halogenidoort in’t Glas künnt dorbi verscheden Klören tüügt warrn. Bruun oder grau phototrope Gläs warrt för’t Herstellen vun Sünnbrillen bruukt, de bi grote Helligkeit gau vun alleen düsterer un bi nalatend Helligkeit (langsomer) wedder dörsichtiger warrt. De Ünnerscheed in de Reakschoonssnelligkeit liggt in dat Instellen vun en Gliekgewicht vun twee gegenlöpig Reakschonen: Dat Düsterwarrn löpt över en Reakschoon 0. Orden (elk infallend Lichtquant, dat vun de Bülgenläng egend is, wannelt en Molekül üm). De gegenlöpige Vörgang is en vun de Temperatur afhangige Reakschoon 1. Orden, de na en e-Funkschoon aflöpt (in lieke Tieten reageert lieke Andeele, kiek ok Halfweertstiet). Disse Egenschoppen föhrt dorto, dat de Brillen to’n Autoföhren nich so goot egend sünd, wenn de Helligkeit in gaue Folg wesselt. De Brill blifft to’n Bispeel bi’t Inföhren in en Tunnel to lang düster. Bi grote Helligkeit un bi grote Küll (In’n Winter bi Snee) warrt de Brill bannig düster, langsam klorer warrt se in’t Düstere, gauer geiht dat ünner warm Water.

Phototropie speelt ünner annern ok en Rull bi de Fotosynthees.

Elektrotropie

Butendem gifft dat ok transparent Glas, dat mit Drücken vun en Knoop keikdicht maakt warrn kann, dat so nöömte elektrotrope Glas. Disse Vörgang löpt över Fletigkristallen, de transparent oder undörsichtig wesen künnt, afhangig dorvun, of en elektrische Spannung anleggt warrt oder nich. Solke Gläs warrt to’n Bispeel in Glaswannen in Limousinen oder bi de Glasfront in’t Cockpit vun de ne’eren ICE-Töög insett.