Tweetstimm
Mit de Tweetstimm warrt bi de Bundsdagswahl un ok bi vele Landdagswahlen in Düütschland en politische Partei wählt, de jemehr Kandidaten op en Landslist tosamenstellt hebbt. De Tweetstimm leggt fast, wo veel Sitten jedeen Partei in’t Parlament besetten dröff. In enige düütsche Wahlsystemen warrt de Tweetstimm as Parteienstimm (Sassen-Anholt), Listenstimm (Sassen) oder Landsstimm (Döringen, Hessen, Rhienland-Palz) betekent.
Blangen de Tweetstimm hett de Wähler mit sien Eerststimm ok de Mööglichkeit en Direktkandidaten to wählen. Kriggt en Partei mehr Direktkandidaten tosamen as ehr na den Proporz vun de Tweetstimm tostahn deit, steiht ehr Överhangmandaten to. För den Fall, dat de Eerststimm ungüllig is, blifft de Tweetstimm aver wieter güllig.[1]
Historie
ännernDat Wahlsystem mit de twee Stimmen gifft dat in Düütschland siet 1953. Op dat personaliseerte Proporzwahlrecht mit Eerst- un Tweetstimm is tosamen mit Inföhren vun de Fief-Prozent-Hinnern ümstellt worrn. Dat weer na dat Bundswahlgesett vun’n 25. Juni 1953 bi de tweeten Bundsdagswahl 1953. Vun de Bundsdagswahl 1987 an weern de Sitten na dat Hare-Niemeyer-Verfohren verdeelt. Na en Ännern vun’t Gesett vun’n Januar 2008 warrt de Sitten nu na dat Sainte-Laguë/Schepers-Verfohren vergeven.
Verdeelen vun de Mandaten
ännernDat Parlament hett 598 Proporzmandaten, de na de bundswieten Tweetstimmenandeelen op de Parteien verdeelt warrt. Dorbi warrt blots Parteien inbetogen, de bundswiet tomindst 5 Prozent vun de gülligen Tweetstimmen kregen hebbt (Sparrklausel). Dat reckt aver ok, wenn en Partei tomindst dree Direktmandaten kriegen deit (Grundmandats-, Direktmandats- oder Alternativklausel). In den Fall kriggt se ok Proporzmandaten na de Tall vun ehr Tweetstimmen. De Tweetstimmen vun all annern Parteien, de nich de Sparrklausel oder de Direktmandatsklausel överwinnen künnt, warrt bi’t Verdeelen vun de Proporzmandaten nich na tellt.
De Andeel vun de Bundsdagssitten vun en Partei is also ruchweg so groot as de Andeel vun de Tweetstimmen för de Partei. Dat dat nich nipp un nau gliek is, liggt an de Sparrklausel un an de Överhangmandaten. Na § 6 Afsatz 1 Satz 2 vun’t Bundswahlgesett warrt de Tweetstimmen vun de Wählers, de för en spoodrieken Direktkandidat stimmt hebbt, nich tellt, wenn de Partei de Sparrklausel nich överwinnt.[2] Dormit schall hinnert warrn, dat en Wähler faktisch tweemol Influss op de Tosamensetten vun’t Parlament nehmen seit.
Sünnerfall
ännernJüst so en Problem is bi de Bundsdagswahl 2002 vörkamen. De PDS harr in Berlin twee Direktmandaten wunnen, harr na jemehr Tweetstimmenandeel vun 4,0 % aver nich noog Wählers, üm över de Sparrklausel to kamen. De Tweetstimmen vun disse Wählers sünd aver liekers inrekent worrn, vunwegen dat in dissen Fall beide Kandidaten to en Partei hören deen, de in dat Bundsland en Landslist opstellt harrn. Dat Bundsverfatengericht harr den Gesettgever mit sien Besluss vun’n 23. November 1988 (BVerfGE 79, 161) op en Regelungslück in’t Bundswahlgesett henwiest.
Annere Länner
ännernEerst- un Tweetstimmen warrt in all Länner mit parallel Wahlverfohren ünnerscheedt, woneem dat mööglich is, twee Stimmen aftogeven. Dorbi speelt dat keen Rull, wat de Systemen mit’nanner verrekent warrt as in Düütschland oder unafhangig vun’nanner sünd (Gravenwahlsystem). Normalerwies warrt de Stimm för de Majorzwahl as Eerststimm un de Proporzstimm as Tweetstimm betekent.
Kiek ok
ännernBorns
ännernWeblenken
ännern- bpb.de/wahlfilme – Film vun de Bundszentrale för politische Bildung to’n Verkloren vun’t Wahlrecht