Billie Holiday

Billie Holiday (* 7. April 1915 in Philadelphia^[1]; † 17. Juli 1959 in New York; boren as Elinore Harris^[2]) tell to de bedüüdenst Jazzsingerinnen.

Biografie

Billie Holiday wurr vun völ Lüüd Eleanora, aber ok Lady Day nömmt. De Informationen över hör Kindheit beruhen överweegend up hör Autobiografie Lady sings the Blues, de se af 1956 den Journalisten W. Dufty dikteert hett, deren Wahrheitsgehalt jedoch umstreeden is. All de eerste Satz düüd hör persönlich Sicht Sicht up de Levensumstände vun hör Kindheit an: „Mam und Dad waren noch Kinder, als sie heirateten. Er war achtzehn, sie war sechzehn, und ich war drei.“ Tatsächlich weer hör Moder bi de Geburt vun de Dochter negenteihn Johr old.

Hör Moder Sadie (Sarah) Harris (1896–1945) hett hör vertellt, dat hör Vader Clarence Holiday (1898–1937) weer, de later as Gitarrist in de Fletcher Henderson Band speel, aber mit en annern Fru verheiraadt weer. De Moder arbeit in New York as Huusdeern, un Billie wuss bi Verwandten in Baltimore up. Wegen Schoolschwänzen keem se in dat kathoolsch Heim Good Shepherd. Mit elf Johren wurr se vun en Nahber vergewaltigt, arbeit mit twalf in en Bordell as Putzhülp. Se hett up dat Grammophon vun dat Etablissement de Musik vun Louis Armstrong kennenlernt, de en vun hör Vörbiller wurr. Eenig Tiet hett se angeblich denn as Hoor in Baltimore in en Bordell arbeit, folg aber bald hör Moderr nah New York.

1930 fung se an in Clubs, as dat Café Society, uptotreden. Hör Künstlernaam övernehm se vun Billie Dove, en vun hör bewunnert Schauspelerin. Hör musikalisch Vörbild funn se in Blues-Singerin Bessie Smith (1894–1937). Dree Johr later wurr se vun den Plattenproduzenten John Hammond opdeckt. He hett för hör eenig Upnahmen mit Benny Goodman organiseert. Later henn hett se ok mit Musikers as Teddy Wilson, Lester Young, Count Basie un Artie Shaw tosommenarbeit. Mit Young, den se toeerst 1934 drapen hett, verbunn hör en levenslang Früendschap.

As en vun de eersten Jazzsingerinnen is se mit witt Musikers uptreden un hett dormit Rassenschranken överwunnen. Trotz disse Vörriederrull weer se wiederhenn dwungen, Achteringänge to nehmen. Se hett bericht, dat se in dunkel, afleegen Rüüm up hör Uptreden wachten muss. Up de Bühne verwannel se sück in Lady Day mit de witt Gardenie in’t Hoor. Se hett de Dramatik vun hör Gesangs enmal so verkloort: „Ich habe solche Songs gelebt“. 1939 sung se eerstmals den Song Strange Fruit, de indringlich de Lynchjustiz an Swaarten to’n Thema maken dee. Siether verbunn dat Publikum Billie Holiday mit ditt Stück un wull dat immer wehr vun hör hörrn. Billie hett ünner de Diskrimineeren as Swaart leeden. Vör allem bi de Touren mit mischt Bands as de vun Artie Shaw 1938 hebbt se un de anner swaart Musikers jeden Dag entwürdigend Erfohrungen makt. Besünners schlimm weer dat bi Upträe, för de hör Gesicht mit Make-up swaart makt wurr, wiel hör Teint dat witt Publikum af un an as to hell vörkeem.

En grooten Spood harr Holiday, as se 1944 in de Metropolitan Opera in New York as eerst Jazz-Singerin fiert wurr. De Upträe in de Film New Orleans (1946) neben hör Vörbild Louis Armstrong weer för hör un hör Fans dorgegen enttäuschend. Se kunn blots de Rull spelen, de Hollywood damals för Swaarten meest vörsehn dee: Dat Deenstdeern.

Billie hett ruch weg 350 Titel upnommen, dorünner weern eenig kommerziell Erfolge: T. B. neben Strange Fruit ok Fine and Mellow oder Lover Man. 1954 gung se mit Leonard Feather up en spoodriek Europatournee. Se weer dreemal verheiraadt: mit Jimmy Monroe, mit den Trompeter Joe Guy un mit Louis McKay. Kien een vun hör Ehen weer glückelk – de Mannslüüd hebbt hör blots utnutzt, besünners McKay, de todem hör Drogenkonsum angeblich unterstütten dee. Siet Anfang vun de 1940er Johren weer Billie heroinafhängig, nahdem se vörher all as in de Musikerkreisen begäng Marihuana un in bannig grooten Umfang Alkohol konsumeert harr. Dör hör Sucht keem se immer weer mit dat Gesetz in Konflikt. Mehrfak wurr se verhörrt un verhaft. 1947 verlor se upgrund vun hör Drogenprobleme de New Yorker Cabaret-Lizenz (notwennig üm in Lokalen to singen, in de Alkohol utschenkt wurr), mit insniedend finanziellen Folgen. Mehrere Enttoogsversöök weer ahn Spood. De Drogenkonsum wark sück ok up hör Stimm ut: In hör latere Upnahmen wiekt hör jugendlich Elan tonehmend en Anfloog vun Swoormoot.

Holidays letzt Levensjohren wurrn vun tallriek Problemen överschatt. Se wurr um hör beträchtlichen Inkünfte bedraagen un wurr arm. Mit 44 Johren wurr se soor hart- un leverkrank in en New Yorker Krankenhuus inleefert, wo se ünner entwürdigend Umstännen an Leberzirrhose storven is. Polizisten stunnen um dat Krankenbett herüm, um hör to verhaften, wenn se sück verhaalt harr. Holiday wurr up de Saint Raymonds Cemetery, Bronx, Bronx County, New York, USA bestatt.

Walter Page mit Billie Holiday (fröhe 1950er Johren)

Infloot

Holiday harr in all Phasen vun hör Karriere en grooten Infloot up anner Künstler. Nah hör Dood hett se anner Singerinnen as Janis Joplin un Nina Simone beinfloot.

Hör laat Upnahmen för dat Schallplattenlabel Verve, as Solitude 1952 oder Music for Torching 1955 sünd genauso good in Erinnerung as de Upnahmen, de siet 1933 för Columbia Records, Commodore un Decca Records entstunnen. Eeenig vun hör Stücken, ünner annern God Bless the Child, George Gershwins I Loves You Porgy un hör reuevull Blues Fine and Mellow sünd Jazzklassiker.

Billie Holiday harr en ganz eegen Gesangsstimm. Ofschons se kien musikalisch Utbillen harr, weer se en butergewöhnlich Singerin, togliek herb un zerbrechlich, sowohl ünnerköhlt un ok leedenschaplich. Eenig vun de bekannst Standards, de se mit hör Interpretation präägt hett, sünd A Fine Romance, All of Me, But Beautiful, Do You Know What It Means, Fine and Mellow, God Bless the Child, Good Morning Heartache, I Gotta Right to Sing the Blues, I Loves You, Porgy, Lover Come Back to Me, Lover Man, The Man I Love, Mean to Me, Nice Work If You Can Get It, Solitude, Stormy Weather, There Is No Greater Love, Willow Weep for Me.

Dat Leven vun Billie Holiday wurr 1972 ünner den Titel Lady Sings the Blues verfilmt. De Hööftrull speel de amerikaansch Soul-Singerin Diana Ross, de för hör Rull för den Oscar as best Schauspelerin nomineert wurr.

Ehrungen

1961 wurr se in de Down Beat Jazz Hall of Fame wählt. 1979 wurr Billie Holiday in de Big Band and Jazz Hall of Fame un in de International Academy of Jazz Hall of Fame as ok 1991 in de Blues Hall of Fame upnommen. Se is ok in de American Jazz Hall of Fame upnommen wurrn.

Literatur

Billie Holiday, fotografeert vun Carl van Vechten

Donald Clarke: Billie Holiday – Wishing on the Moon. Eine Biographie, Piper Verlag 1995, ISBN 3-492-03756-9
Billie Holiday, William Dufty: Lady sings the Blues. Autobiographie. Edition Nautilus, Hamborg 1999, ISBN 3-89401-110-6
Julia Blackburn: Billie Holiday Berlin Verlag, 2006, ISBN 3-8270-0663-5
Robert O´Meally: Billie Holiday – Lady Day. Hannibal Verlag 1995, ISBN 3-85445-111-3
Studs Terkel: Giganten des Jazz. Zweitausendeins, Frankfurt 2005, ISBN 3-86150-723-4
John Chilton Billies blues, London 1975

Weblenken

Billie Holiday. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Diskografie vun Billie Holiday
Billie Holiday Complete Verve Studio Master Takes (1952 bit 1959)
Billie Holiday: „The Complete Commodore Recordings“, arte, 20. März 2006, Reihe: «30 Jahrhundertaufnahmen des Jazz», vun Harry Lachner
Biographie vun Mary Hess, engelsch
Holiday in de Katalog vun de Deutsche Nationalbibliothek
Personennaamdatei

Borns un Anmarkungen

↑ [1]
↑ Af un an wurrd ok Eleonara Fagan Gough angeven, nah de Naam vun hör Steefvader, de hör Moder heiraadt hett, as se fiev Johr old weer. In de Jazz-Film von Ken Burns wurrd Eleanora Fagan angeven.

[1] [1]

[2] Af un an wurrd ok Eleonara Fagan Gough angeven, nah de Naam vun hör Steefvader, de hör Moder heiraadt hett, as se fiev Johr old weer. In de Jazz-Film von Ken Burns wurrd Eleanora Fagan angeven.

[1]

[2]