Blooddruck
De Blooddruck is de Druck, den dat Blood in en Bloodfatt hett. In de medizinschen Fackspraak warrt dorüm mehr de Begreep Fattdruck bruukt.
Översicht
ännernIn de verschedenen Rebeden vun’n Bloodkreisloop is de Druck ünnerscheedlich. Wenn allgemeen ahn wietere Angaven vun’n Blooddruck snackt warrt, denn is dormit normalerwies de arterielle Druck in de groden Slagadern op Hööch vun’t Hart (BD oder BP, begäng is ok de Synekdoch RR as Afkörten för Riva-Rocci), de tomeist an de Brachialarterie vun’n Böverarm meten warrt. Dorneven is in de Medizin ok de zentralvenöse Druck intressant.
Anners as dat in de Naturwetenschoppen oder in technische Normen begäng is, warrt bi’t Blood nich de afsluute Druck angeven, man de Överdruck gegenöver de Atmosphäär. Traditschonell warrt ok nich de SI-Eenheit Pascal bruukt, man de Eenheit mmHg (Millimeter Quecksülversüül).
De Angaav vun’n arteriellen Blooddruck is konventschonell en Tallenpoor ut systoolschen (gröttste Weert, de afhangig is vun de Utworpleistung vun’t Hart) un diastoolschen Druck (lüttste Weert in de Phaas vun’t Opfüllen vun’t Hart un somit afhangig vun de Elastizität vun de groden Bloodfatten.) To’n Bispeel warrt de Bloodruck as „120 to 90“ angeven.
In’n Rohtostand liggt de normale systoolsche arterielle Druck twüschen 13,3 un 17,4 kPa (100-130 mmHg) un de disatoolsche Weert twüschen 0,8 un 11,3 kPa (60-85 mmHg). Disse pulsatile Druck richt sik na dat Gesett vun Hagen-Poiseuille un is gliek dat Produkt ut Hartminuutenvolumen un Fattwedderstand. Butendem warrt de middlere arterielle Druck un de Pulsamplitud (Ünnerscheed twüschen den diastoolschen un systoolschen Weert) verwennt. Wenn de arterielle Druck höger is as 140 to 90, schüll man sik vun’n Dokter ünnersöken laten.
Physiologie vun’n arteriellen Druck
ännernDe systoolsche arterielle Druck warrt dör de Utworpkraft vun’t Hart tüügt. De diastoolsche arterielle Druck is gliek den Duerdruck in’t arterielle Fattsystem. De Compliance – dat is en Utdruck vun dat elastische Verhollen – vun de groden Arterien un jemehr Windketelfunkschoon begrenzt bi’t Utsmieten vun’t Blood den systoolschen Weert un sorgt dör jemehr Pufferfunkschoon för en, wenn ok lütten, Bloodstroom in de Diastool.
Wenn een sik mit’n Lief anstrengen deit, nehmt dat Hartminuutenvolumen un de Dörblöden vun de Peripherie to. De Fattwedderstand warrt den sieter. De systoolsche arterielle Druck stiggt starker an as de diastoolsche Weert.
Meten vun’n Blooddruck
ännern
- Hööftartikel: Blooddruckmeten
Man ünnerscheedt twüschen de direkte (invasive, blöödige) arterielle Druckmeten dör en Druckföhler in een Bloodfatt un de indirekte (nichinvasive, nichblöödige) Meten, de mit Help vun en Blooddruckmanschett an een vun de Extremitäten maakt warrt.
De direkte arterielle Druckmeten warrt sünners vun Anästhesisten anwennt to’n Överwachen vun en Patienten wiel en Operatschoon oder op de Intensivstatschoon.
De indirekte arterielle Blooddruckmeten is vun wegen de gauen un ungefährlichen Methood vundaag dat, wat an’n fakensten un eersten in de meisten medizinschen Rebeden maakt warrt. Dorbi warrt noch mol ünnerscheedt twüschen de manuelle un de digitalen Meten. De manuelle Meten („vun Hand“) kann auskultatoorsch, palpatoorsch oder oszillatoorsch dörföhrt warrn.
För de arterielle Blooddruckmeten warrt twee Weerten nahmen: De bövere (eerste) Weert is de systoolsche Druck, de angifft, wo groot de Druck in’t Hart to de Tiet is, wenn de Hartmuskel sik tosamentütt. Wenn de Hartmuskel sik wedder entspannt, geiht ok de arterielle Druck rünner bit op den ünnersten (tweeten) Weert, de as diastoolsch betekent warrt.
Stress oder Anstrengen sorgt dorför, dat de systoolsche arterielle Druck höger warrt. De diastoolsche Weert kummt dör dat Wedderstandverhollen vun de Bloodfatten. Aflagern in de Fatten (Arterioskleroos) sorgt also för en Anstiegen vun den arteriellen Druck.
De Blooddruck in de Arterien is keen fasten Weert. De Weert ännert sik in’n Verloop vun’n Dag und is afhangig dorvun, wat een deit un maakt. Wenn de Lief belast warrt, aver ok bi Stress un Opregen, stiggt de Blooddruck an, in Rohphasen geiht de dorgegen rünner. Wenn aver en Minsch nu ünner arterielle Hypertonie lidd, den blifft de Druck ok in’n Rohtostand höger as normal. Dat bedüüt, dat dat Hart op Duer mit gröttere Kraft pumpen mutt. Dordör warrt de Fattwannen un dat Hart sülvst belast. En arteriellen Hoochdruck liggt den vör, wenn de Weert över 140 to 90 liggt. Bloodhoochdruck, oder in de Fackspraak arterielle Hypertonie warrt as’n Risikofakter för Hart-Kreisloop-Krankheiten ansehn. Wenn to dit Risiko noch Övergewicht (oder sogor stark Övergewicht oder Adipositas) oder annere Risikofakters as to’n Bispeel Smöken, Diabetes (Zuckerkrankheit) oder Fettstoffwesselstören (höger’t Cholesterin oder LDL) dorto, is de Gefahr, in’n Verloop vun’t Leven en Hart-Kreisloop-Krankheit to kriegen, düütlich höger. Facklüüd snackt dorüm ok vun kardiometaboolsche Rikisofakters.
Arteriell Druckreguleeren
ännern
De arterielle Druck mutt sik binnen sünnere Bandbreden bewegen, vun wegen dat en to hogen as ok en to sieten arteriellen Blooddruck den Organismus oder enkelte Organen schaden doot. Gliektietig mutt de Blooddruck aver ok jümmer wedder an de afwesseln Lasten (vun Slaap bit Duerloop) anpasst warrn.
De Grundvörrutsetten för dat Stüern vun’n arteriellen Druck is, dat de Lief den Druck in de Arteiren sülvst bestimmen kann. In de Aorta, de Halsslagadern un annere grode Arterien in’n Hals un den Bostkasten meet druckfienföhlige Sinnzellen, de so nöömten Barorezepters, wo veel de Arterienwand dehnt is. Bi’n högeren Druck warrt de Fattwand duller dehnt un de Rezepters sennt starkere Impulsen an de Medulla oblongata in’t Myelencephalon ut. Wenn de Druck to siet is, warrt de Impulsen dorgegen swacker.
kortfristig Reguleeren
ännernDe Vörgäng to’n kortfristigen Reguleeren vun’n Blooddruck wirkt mitünner binnen Sekunnen. De wichtigste Mechanismus is dorbi de Barorezepterreflex. En Afsaken vun den Druck in de Arterie föhrt reflektoorsch över de tostännigen Kreisloopzentren in de Medulla oblongata (verlängert Rüchmark) to’n Reizen vun’n Sympathikus. Dat sorgt dorför, dat dat Hart mehr Blood utsmitt un gliektietig de Fatten in de Huut, in de Neren un den Magen-Darm-Rakt enger warrt. Wenn anners rüm dör en hogen Blooddruck de Fattwand mehr dehnt warrt, warrt de Aktivität vun’n Sympathikus torüchnahmen. In’n rechten un linken Vörhoff vun’t Hart gifft dat Rezepters, de op de glieke Oort reageert.
middelfristig Reguleeren
ännernOp längere Sicht is vör allen dat Renin-Angiotensin-Aldosteron-System vun Bedüden. Wenn de Dörblöden vun de Neren afnimmt (t. B. dör en generaliseerten arteriellen Druckaffall oder en Verengen vun de Nerenarterie) warrt dordör mehr Renin in de Neer freesett, wat to en högere Kunzentratschoon vun Angiotensin II föhrt. Dat maakt de Bloodfatten enger.
Pathologie
ännernDe nafolgen Krankheiten gaht op den Blooddruck torüch:
Kiek ok
ännernWeblenken
ännern- Düütsch Medizin-Nett – De Blooddruck (hoochdüütsch)