Charlie Chaplin

Sir Charles Spencer Chaplin K.B.E. (* 16. April 1889 in London; † 25. Dezember 1977 in Corsier-sur-Vevey, Swiez, bekannt as Charlie Chaplin) weer en engelschen Speelbaas, Filmproduzent, Schauspeler, Komiker un Komponist.

Leven

1889-1913: Kindheit un Jöögd

Charles Chaplin weer an’n 16. April 1889 boren as Söhn vun Hannah Chaplin (borene Hill) un Charles Chaplin sen. De Öllern weern beid Künstler an de Music Hall, sien Mudder as de geern sehn Danserin un Namakerin Lilly Harley. Kort na de Geboort güngen de Öllern uteneen. De Vadder starv 1901 vun wegen sien Superee. Hannah Chaplin hett al siet Charles sien Kindheit – siet 1896 na offiziell Angaven – ünner psychische Problemen leden. Charles un sien Halfbroder Sydney (Sid) sünd dorüm nich blots bi jemehr Mudder man ok in Heimen un Internaten opwassen.

Chaplin hett mit fief Johr an’n Theater in England den Grundsteen för sien Spood leggt, woneem he den Stratenjungen speelt hett, bit dat he dorvör to oolt worrn is. Sien eerste Titelrull hett he 1901 kregen.

1913-1919: Anfang vun den Filmloopbahn

Chaplin is op sien tweete USA-Tournee (tohopen mit Stan Laurel) vun de Keystone-Filmsellschap opdeckt worrn. He füng in de Trupp vun Mack Sennett för 150 Dollar in de Week an. Wiel he teemlich lütt weer, schüll he dat Gegenstück to den teemlich stabilen Fatty Arbuckle maken. Man bald hebbt sik Chaplin un Sennet op künstlerische Even nich so recht vergahn künnt, wieldat he mehr Acht op den Charakter vun de Figur leggen un sich nich blots op körperlich Speel inschränken wull.

In de folgend Filmen hett he den Tramp-Charakter entwickelt, de em later weltberopen maakt hett. He lehn sik en oolt Poor Schoh vun Ford Sterling un en Büchs vun Artbuckle, de em veel to groot weer, en Meloon vun Arbuckles Steefvadder, en veel to lütte Jack vun Charles Avery un den verkehrten Boort vun Mack Swain. De Saken harr he all ut de Gardroov vun Keystone. Sennett weer disse egene Stil gor nich topass, aver de Spood hett Chaplin Recht geven, un dorüm hett dat Studio em bi sien Filmen mehr mitsnacken laten. Chaplin schreev Dreihböker un övernahm de Regie un den Snitt.

De Tokiekers müchen em geern, un bald künn sik Chaplin för Anbooten kuum redden. 1915 is he för 1.250 Dollar in de Week un en Eenmolbetahlen vun 10.000 Dollar na Essanay wesselt un 1916 för 10.000 US$ in’e Week un eenmolig 150.000 US$ na de Mutual Corporation. As de USA 1917 in den Eersten Weltkrieg ingrepen hebbt, keem dat den to en Kampagne gegen Chaplin, wiel he sik nich freewillig as Soldat mellt harr.

Chaplin un Jackie Coogan in The Kid

He wessel na de First National un weer dormit kort vör Mary Pickford de eerste Star, de en Verdrag över en söventallige Summ afslaten hett. He harr in de Twüschentiet so veel Freeheiten, dat he sien Filmen sülvst produzeeren künn un ok sülvst de Rechten doran beholen hett. Sien eersten Film ünner dissen Bedingen weer ok gliektietig sien eersten Langfilm: an’n 6. Februar 1921 weer de Premiere vun The Kid, en Stummfilm vun 51 Minuuten Läng mit deelwies autobiografisch Töög. In’n September 1921 güng Chaplin denn op en Europareis un schreev dorto en Book mit den Titel My Trip Abroad.

1918 hett de dormols 28-johirge Charlie Chaplin Mildred Harris heiraadt, de eerst 16 Johr oolt weer. Se harrn tosamen en Söhn, de aver dree Daag na de Geboort storven is. 1920 leet sik 1920 wedder vun Chaplin scheden.

1919-1927: Grünnen vun United Artists

Nadem de Verdrag bi de First National utlopen is, hett Charlie Chaplin tohopen mit Mary Pickford, Douglas Fairbanks sen. un D. W. Griffith de United Artists Filmstudios grünnt.

1924 hett Chaplin sik bi’t Vörbereiden vun The Gold Rush in de sössteihnjohrige Lita Grey verkeken, de an sien Siet spelen schüll. Se kreeg vun em en Söhn, Charles Spencer Chaplin jr. Man ok disse tweete Eh hett nich lang hollen; se weer 1927 scheedt, nadem 1926 en tweeten Söhn, Sydney Earle Chaplin boren weer. De Scheden is en apentlich Schandal worrn un weer in all Enkeltheiten utbreedt.

1936: Modern Times

1936 keem de Film Modern Times rut, bi den Chaplin meist allens sülvst maakt harr, ok de Filmmusik. In de USA is de Film aver düchtig in de Kritik kamen un as antikapitalistsich veroordeelt woorn, wiel man meen, dat he gegen dat System richt weer.

1936 hett Chaplin heemlich da Schauspelersche Paulette Goddard heiraadt. Dat heet, se harrn vörher al längere Tiet wat mitenanner.

1940-1942: The Great Dictator

In’n Oktober 1940 weer Premiere vun Chaplins eersten Toonfilm The Great Dictator. De satirische Slapstick-Kummedie övern Faschismus weer as Teken ok gegen de US-Staatsmacht richt un den den Militarismus allgemeen. De US-amerikaansche Zensurbehöörd wull dissen Anti-Hitler-Film toeerst gor nich tolaten. De Konservativen in de USA hebbt den Machtwahn vun Adolf Hitler toeerst ünnerschätzt un hebbt em noch vör en groten Politiker hollen, de dat Kriegsgewarf in de Gäng bringen de, und hebbt em meist as en Verbünnten in europa gegen den Bolschewismus btw. Kommunismus vun Josef Stalin ansehn. Chaplins Film hett jem dorüm, gor nich recht passt.

Vun de Natschonalsozialisten is Chaplin (verkehrterwies) as Juud dorstellt worrn (t. B. in den antisemitischen Propagandafilm Der ewige Jude vun 1940). Chaplin hett op disse Angrepen aver nich reageert ut Solidarität mit de Verfolgten.

De Eh mit Paulette Goddard is 1942 wedder scheedt worrn. Kort dorna hett Charlie Chaplin Oona O’Neill, de Dochter vun den Dramatiker Eugene O’Neill drapen un sik in ehr verkeken. Mit ehr hett he denn ok sien Ehglück funnen. Se hebbt an’n 16. juni 1943 heiraadt. Oona weer to de Tiet jüst 17 Johr. As öllstet vun jemehr acht gemeensomen Kinner is 1944 de Dochter Geraldine boren, 1946 keem Michael Chaplin op de Welt.

1947-1952: Politisch Problemen un Utwiesen ut de USA

In’n Oktober 1947 is Chaplin mehrmols vör’t Komitee för unamerikaansche Aktivitäten (House Un-American Activities Committee, HUAC) befraagt worrn. De Baas vun’t FBI, J. Edgar Hoover, de bannig wat gegen Chaplin harr, hett versocht, em de Verlööf för sien Ophollen in de USA wegtonehmen. In en engelsch Weekenblatt hett Chaplin in’n Dezember 1947 den Artikel „Ik verklor Holywood den Krieg!“ publizeert.

Ofschoonst Chaplin sien gröttsten Spood in de USA harr, hett he sien Britsche Staatsanhöörigkeit beholen. He sülvst hett sik as Weltinwahner ansehn. Charlie Chaplin weer kritisch un liberal un hett dorüm ok nich in dat Idealbild vun de Regeeren vun en Filmstar rinpasst. Ok sien Levenswannel hett jem nich toseggt.

Man bi de Inwahners weer Chaplin utermatig geern sehn. Achtern rüm hett he ok de amerikaansch Sellschap parodeert, wat em bi den Staatsapparat verdächtig maakt hett. Man hett em ünnerstellt, dat he nich Verfatenstro weer. To de Tiet vun de 1930er un 1940er Johren künn man in de USA al dör spietsch Anmarken to de vörherrschend Sellschapsornen as marxistisch oder kommunistisch ansehn warrn.

1949 un 1951 weern de beiden Kinner Josephine Chaplin un Victoria Chaplin boren.

An’n 18. September 1952, as de McCarthy-Ära losgüng, harr Chaplin de USA för en Kortbesöök in England verlaten. Dat weer vun wegen de Weltpremiere vun sien Film Limelight. As Hoover dorvun höört hett, hett he dör en Verfohren vun wegen subversiv Doon hinnert, dat Chaplin in de USA torüch kamen künn. Chaplin hett dorophen beslaten, in Europa to blieven un töög in’n Dezember 1952 in de Swiez, woneem he sik in’t Weeswark Manoir de Ban baven vun Corsier-sur-Vevey an’n Genfer See daallaten.

1953-1957: A King in New York

1953 un 1957 weern Eugene Chaplin un Jane Chaplin boren.

Sien bösen Insichten mit de USA hett Chaplin 1957 in den Film A King in New York verarbeidt. In dissen Film hett he ok den fröhen Obskurantismus in de USA anprangert. Chaplin segg: „America is so terribly grim in spite of all that material prosperity.“^[1]

1959-1977: A Countess from Hong Kong un Chaplins letzt Johren

Chaplin-Statue in Vevey, Swiez

1959 un 1962 weern Annette-Emilie Chaplin un Christopher Chaplin boren.

In’t Johr 1967 hett Charlie Chaplin den Film A Countess from Hong Kong dreiht, in den he sülvst blots en lütte Nevenrull speelt. Nadem de Film fardig stellt is hett Chaplin jümmer fakener körperliche Lasten un sien bestännige Gesundheit week de Gebreken vun de letzten Johren.

1972 is Chaplin noch eenmol in de USA torüchgahn för de Verlehen vun den Ehrenoscar^[2]. Fief Johr later is he in en Öller vun 88 Johren an’n 25. Dezember 1977 in’n Slaap dood bleven.

Na sien Dood

Twee Maanden na Chaplins Dood is sien Liek ut dat Graff vun’n Karkhoff in Corsier-Sur-Vevey stahlen worrn. De Deders harrn vör, vun de Familie Geld to pressen. De Plaan güng aver scheef un se weern faat kregen. Chaplins Överresten weern nieg bisett. Na den Dood vun sien Weetfro Oona is dat Graff 1991 inbetoneert worrn.

En Statue vun Charlie Chaplin, de vun den angelschen Bildhauer John Doubleday maakt worrn is, steiht an de Seepromenaad in Vevey, an’n Genfer See.

Bi een Aukschoon vun Filmrequisiten in London 2004 is en Spazeerstock vun den Weltstar för 47.800 £ weggahn. Twee Snurrboorten to den Film The Great Dictator hebbt ruchweg 12.000 £ un 18.000 £ inbrocht.

Filmografie (Utwahl)

Chaplin in Making a Living, 1914

as Tramp

Johr	Titel	Synchroonsnacker
1914	Making a Living dt.: Man schlägt sich durch
1914	Tillie’s Punctured Romance dt.: Tillies gestörte Romanze
1916	The Floorwalker dt.: Der Ladenaufseher
1916	The Fireman dt.: Der Feuerwehrmann
1916	The Vagabond dt.: Der Vagabund
1916	One A.M. dt.: Ein Uhr nachts
1916	The Count dt.: Der Graf
1916	The Pawnshop dt.: Das Pfandhaus
1916	Behind the Screen dt.: Hinter der Leinwand
1916	The Rink dt.: Die Rollschuhbahn
1917	Easy Street
1917	The Cure dt.: Die Kur
1917	The Immigrant dt.: Der Einwanderer
1917	The Adventurer dt.: Der Abenteurer
1918	A Dog’s Life dt.: Ein Hundeleben
1918	The Bond
1918	Shoulder Arms dt.: Gewehr über
1919	Sunnyside
1919	A Day’s Pleasure
1921	The Kid dt.: Der Vagabund und das Kind
1921	The Idle Class dt.: Die feinen Leute
1922	Pay Day
1923	The Pilgrim dt.: Der Pilger
1923	A Woman of Paris dt.: Die Nächte einer schönen Frau
1925	The Gold Rush dt.: Goldrausch
1928	The Circus dt.: Der Zirkus
1931	City Lights dt.: Lichter der Großstadt
1936	Modern Times dt.: Moderne Zeiten
1940	The Great Dictator dt.: Der große Diktator	Hans Hessling
1947	Monsieur Verdoux dt.: Monsieur Verdoux – Der Frauenmörder von Paris	Axel von Ambesser
1952	Limelight dt.: Rampenlicht	Alfred Balthoff (1. Synchro) Friedrich W. Bauschulte (2. Synchro, 1975)
1957	A King in New York dt.: Ein König in New York
1967	A Countess From Hong Kong dt.: Die Gräfin von Hongkong

Siet Johren restaureert de Cineteca di Bologna in Italien de Filmen vun Charlie Chaplin in’n Opdrag vun de Chaplin Association.

Tohopen gifft dat 92 Filmen mit Charlie Chaplin

Utteken un Filmpriesen

1925 - Kinema Junpo Award (Japan) för A Woman of Paris: A Drama of Fate as Best künstlerischen Film
1927 - Kinema Junpo Award (Japan) för The Gold Rush as Best utlännsch Film
1929 - Ehrenoscar för „Veelsietigkeit un Genie in Betog op Schauspeel, Regie, Dreihbook un Produktschoon“ bi The Circus
1940 - New York Film Critics Circle Awards för Teh Great Dictator (Chaplin hett den Pries aflohnt)
1941 - Oscar-Nomineeren för The Great Dictator (Best Film, Best Original-Dreihbook, Best Hööftrull)
1948 - Oscar-Nomineeren för Monsieur Verdoux (Best Original-Dreihbook)
1949 - Bodil Award (Däänmark) för Monsieur Verdoux (Best amerikaansch Film)
1953 - Blue Ribbon Award (Japan) för Monsieur Verdoux (Bester frömdsprakig Film)
1953 - Silver Ribbon (Best utlännsch Film/Miglior Film Straniero) vun’t Italian National Syndicate of Film Journalists för Limelight
1953 - Kinema Junpo Award (Japan) för Monsieur Verdoux as Best utlännsch Film
1954 – Internatschonal Fredenspries vun’n Weltfredensraat
1959 - Bodil Award (Däänmark) (Ehrenpries)
1961 - Kinema Junpo Award (Japan) för The Great Dictator' as Best utlännsch Film
1962 – Ehrendokter vun de University of Oxford
1971 – Liddmaat vun de franzööschen Ehrenlegion
1972 – Ehrenoscar för sien „unschätzborn Verdeensten in de Filmkunst“
1972 - Gala Tribute vun de Film Society of Lincoln Center
1972 - Golden Lööv vun de Filmfestspelen vun Venedig för sien Levenswark
1973 – Oscar för de Best Originalmusik för Limelight (Limelight)
1974 - Honorary Life Member Award vun de Directors Guild of America
1974 - Jussi Awards (Finnland) as Besten utlännschen Filmmaker för Modern Times un The Great Dictator
1975 – Ridderslag dör Königin Elisabeth II. vun England (Knight Commander of the British Empire)
1977 - BAFTA-Award (Academy Fellowship)

Autobiografien

Die Geschichte meines Lebens. Fischer, Frankfort 1964, 1994. ISBN 3-596-24460-9
Die Wurzeln meiner Komik. in: Allgemeine unabhängige jüdische Wochenzeitung. Marx, Düsseldörp 3. März 1967. ISSN 0002-5941

Literatur

Robert Payne: Der große Charlie. Suhrkamp, Frankfort 1979. ISBN 3-518-37069-3
David Robinson: Chaplin, sein Leben, seine Kunst. Diogenes, Zürich 1989. ISBN 3-257-01806-1
Joe Hembus: Charlie Chaplin. Seine Filme – sein Leben. Heyne, München 1989. ISBN 3-453-86033-0
Joe Hembus: Charlie Chaplin und seine Filme. Eine Dokumentation. Heyne, München 1978. ISBN 3-453-00830-8
Dorothee Kimmich: Charlie Chaplin. Eine Ikone der Moderne. Suhrkamp, Frankfort an’n Main 2003. ISBN 3-518-39952-7

Filmen över Chaplin

Charlie Chaplin - A tramp's life. - Dokumentarfilm vun Peter Jones, USA 1997, 90 Minuuten
Chaplin heute - Der große Diktator. - Dokumentarfilm vun Serge Toubiana, Frankriek 2003, 26 Minuuten