Gottfried (Schipp)

De Gottfried weer en Galjass, de ünner däänsche Flagg föhrt is un in de Nacht op’n 12. März 1822 twüschen Cuxhoben, de Münn von de Eider un en Punkt westen von Trischen in swore See op Grund lopen un ünnergahn is. Dat Schipp harr en Reeg ägyptsche Öllerdömer an Boord, de för den prüüßschen König Friedrich Wilhelm III. bestimmt weren.

Historie

De Gottfried is 1815 in Griepswohld boot worrn. Se weer en Frachtsegler ut Ekenholt mit twee Masten un von’n Typ von en Huker-Galjass. Dat Schipp weer 20 m lang un de Deepgang bi vulle Ladung von 157 Tunnen weer ünner dree Meter. Dat Schipp is ünner däänsche Flagg föhrt un stünn ünner dat Kummando von’n Griepswoolder Koptein Heinrich Jacob Riesbeck, de ehr 1818 övernahmen harr. De Heimathaven weer Kopenhagen. Riesbeck is mit dat Schipp ünnergahn.

Anfang 1822 weer de Gottfried von Triest na Hamborg ünnerwegens. Se weer an’n 10. Dezember 1821 in Triest loosföhrt, harr aver noch Twüschenstopps, de nich plaant weren, to’n Bispeel in Livorno. Dorüm dee dat mit de Överfohrt länger duurn as normaal. An Boord harr dat Schipp en Reeg ooldägyptsche Öllerdömer, de Heinrich Menu von Minutoli 1820/1821 deelwies sülvs utgraavt harr un deelwies in Luxor köfft harr. En groten Deel keem ut Sakkara. In 97 Frachtkisten sünd in Triest blots de sworen Saken op de Gottfried verstaut worrn. De lichten Saken sünd över den Landweg von Venedig ut nah Berlin bröcht worrn.

To de Ladung – de Ladungslist is bewohrt bleven – hebbt ünner annern en sworen Sarkophag ut rood Granit, de Spitz von en Pyramied ut Syenit, en Döörrahm, Deermumien, Mineralien, Stelen ut verscheden Materialien un Vasen ut Toon un Alabaster höört. De Sarkophag harr binnen un buten Biller un Hieroglyphen. Üm den Sark ut en 90 Foot depen Schacht to bargen, hett Minutoli mit 200 Arbeiders dree Maand lang bruukt. Dat düüdt dor op hen, dat dat keen normaal groten Steensark weer.

In de Nacht von’n 11. op’n 12. März 1822 is de Gottfried in en sworen Orkaan bi Cuxhoben in de Münn von de Elv ünnergahn. De Sandbänk dor sünd ok as Noordergrünn bekannt. Forschers gaht vondaag dor von ut, dat dat Wrack süden de Sandbank Geelsand in de Neegd von dat Klotzenlock to finnen ween mutt. Dör den Orkaan, de fiev Daag duurn dee, kunn de Mannschop nich reddt warrn. Meist de kumplette Kru un een Passageer sünd verdrunken. Dat weren acht Lüüd. Blots een Matroos hett överleevt.

De Haveree von de Gottfried weer för Minutoli en sworen Slag. He hett in Venedig von dat Unglück höört. Aver de Ladung weer mit 27.000 Mark Banco versekert. He harr egentlich plaant, de Fundstücken in Berlin as Grundstock för en neet plaant ägyptsch Museum to bruken.

Delen von de Ladung sünd na de Haveree an dat linke Över von de Elv twüschen Cuxhoben, Oterndörp un Balje anspöölt worrn. Ünner annern weren dat söven von acht Mumien un en araabsch Telt, dat Minutoli von’n Herrscher von Ägypten, Mehemed Ali, kregen harr. Düt Strandgood is in’n Opdrag von de Versekerung an’n 4. September 1822 dör den Maakler Johannes Noodt in Hamborg veraukschoneert worrn.

Woneem de Stücken ut de Aukschoon afbleven sünd, dor is wenig över bekannt. Johann Wolfgang von Goethe harr an’n 1. Februar 1823 von’n Göttinger Anthropoloog Johann Friedrich Blumenbach en fluchten Krüll von en ägyptsche Mumie kregen. Blumenbach hett ok sülvs en Krüll för siene Schädel-Sammlung behollen. Na’n aktuellen Stand von de Forschung stammt düsse Krüllen von de Mumie von Senchonsis (oder ok Saupaulis), de an’n 12. Mai 101 na Chr. as Dochter von Piket boren un an’n 11. März 145 na Chr. doodbleven is. Antonio Lebolo harr düsse Mumie tohoop mit twölv annere ut dat Familiengraff von’n thebaanschen Archont Pollios Soter nahmen. Bi en Nasöök in’t Museum för Kunst un Gewarv Hamborg hett Rainer Leive tohoop mit dat Museumsleid in’n Juli 1991 en Mumienschädel von en Mann funnen, de mit Gold övertagen weer un von den vermoodt warrn kann, dat dat de goldövertagen Mumienschädel is, den Minutoli ut de Djoser-Pyramied in Sakkara nahmen harr.

2003 hett de Ägyptologin Renate Germer bi en Fotokunservierung in de ägyptsche Abteilung von dat Museum för Kunst un Gewarv Hamborg tofällig de Krüll von en Mumie opdeckt, de von dat Schipp stammt un dör de se op en olen Breev opmarksaam worrn is, in den dat üm de Krüll geiht. Se hett denn Kuntakt to ehren Kolleeg Joachim Karig von dat Ägyptsche Museum in Berlin herstellt, för dat de Ladung dormals bestimmt weer.

Söök

De Cuxhobener Lootsenkummandör Christopher Jansen hett de Laag von dat Wrack to siene Tied kennt. Op sien Schriftverkehr is de Söök later opboot worrn. Joachim Karig, Oberkustos an’t Ägyptsche Museum in Berlin un Rainer Leive hebbt 1992 mit dat Schipp Atair un en Sediment-Echograaf na dat Wrack söcht un 1993 ok en Schrift över den Stand von de Söök rutbröcht.

Dat Museum in Berlin besitt ok en groten Deel von Minutoli sien Stücken, de 1822 in 20 Kisten den Landweg nahmen harrn un nich verloren güngen. Na lange Recherchen sünd Karig un Leive von Menen, dat se de Steed, an de de Gottfried ünnergahn is, utmaken köönt. Dat Rebeed liggt dicht an de Schippfohrtsrinn, hett vele Undeepden un verännert sik jümmer wedder. Dor gifft dat ok noch en Reeg annere Wracks. An en dör Siedensichtsonar ingrenzt Steed, de dör gröttere Objekte verdächtig weer, hebbt in’n Sommer 2010 Ünnerwaterarchäologen ünner dat Leid von Martin Segschneider von dat Archäoloogsch Landsamt Sleswig-Holsteen na dat Wrack söcht. Segschneider hett 2011 tosätzlich mit Mitarbeiders de Steden ünnersöcht, de bi Ebb free liggen deen. Dat Wrack oder Stücken ut de Ladung kunnen se aver nich finnen.

Opnahm in Medien

1992 is in de ZDF-Reeg C14 Vorstoß in die Vergangenheit von Gisela Graichen un Hans Hellmut Hillrichs (Regie: Rita Knobel-Ulrich) en Film över den Ünnergang maakt worrn. En annern Film över de Söök na dat Wrack un de Gottfried is in’n Oktober 2012 von dat ZDF in de Reeg Terra X utstrahlt worrn. Utstellungen to dat Schipp hett dat 2011 in Griepswoold un in dat Natureum Nedderelv geven.

Weblenken

• Terra X, ZDF: Geisterschiff im Wattenmeer (hoochdüütsch)
• Zeitungsbericht von Ulrich Rohde, Niederelbe Zeitung 20. Oktober 2009 (PDF, hoochdüütsch)