Homozygotie

Homozygotie (vun ooltgr.: zygotós "verbunnen") is en Begreep ut dat Wetenschopsrebeet Genetik. Dat bedüüt so veel as Reinarvigkeit.

Achtergrund

En diploiden Organismus hett vun jeed Gen, dat mit sien Kood to’n Bispeel de Klöör vun’t Hoor oder de Bloodgrupp fastleggt, twee Kopien, de in’n normalen Fall vun de beiden Öllerndelen kamt. Dorbi warrt de ünnerscheedlichen Varianten vun een Gen as Allelen betekent. Sünd nu bi den Organismus beid Allelen vun een Markmol gliek, denn is dat Arvgoot betogenop dit eene Markmol reinarvig oder homozygot. In’n annern Fall leegt twee verscheden Allelen vör, wat denn de mischarvige oder ok heterozygote Fall is.

Ünnerscheedliche Allelen mööt nich afsluuts in’t Utsehn (Phänotyyp) vun en Leevwesen düütlich warrn. Dat is also nich jümmer mööglich, vun’n Phänotyyp op den Genotyyp torüchtosluten.

Bispelen

Wenn en Person de Bloodgrupp A hett, kann dat dör ünnerscheedliche geneetsche Varianten tostannen kamen:

• „AA“ is de reinarvige Variante bi de beide Öllerndele de Arvinformatschoon för de Bloodgrupp A bistüert hebbt. Dormit steiht op beide Chromosomen dat gen för „A“
• „A0“ is en mischarvigen Fall, bi den een Öllerndeel de Bloodgrupp A un de annere de Bloodgrupp 0 verarvt hett. Nu is aver de Bloodgrupp A dominant gegenöver de Bloodgrupp 0, so dat de Minsch an’n enn de Bloodgrupp „A“ opwiest. Liekers bargt de Genotyyp vun dissen Minschen dat rezessive Markmol to’n Utbilln vun de Bloodgrupp 0.

De Arvfakters för be Bloodgruppen „A“, „0“ oder „B“ stellt verscheden Utprägen vun dat glieke Markmol dor un sünd dorüm Allelen. Wenn dat mehr as blots twee Allelen gifft, warrt dorto multiple Allelen seggt.

Wenn de Ünnerscheed twüschen rein- un mischarvig vun buten nich to sehn is, kann man dat faken aver bestimmen dör geneetsch Ünnersöken, an de geneetschen Markmolen vun de Öllern oder an de an de Kinner wieterverarvten Markmolen. Wenn beide Öllerndelen homozygote Utprägen vun en Markmol hebbt, heet dat nich, dat ok de Nakamen automaatsch reinarvig sünd. Hett to’n Bispeel een Öllerndeel den Genotyyp „AA“ för de Bloodgrupp un de annere hett den Genotyyp „00“, denn hebbt all Kinner vun jem de Bloodgrupp „A0“ un sünd dormit mischarvig.

Homozygotie warrt in de Planten- un Deertentucht anstreevt, üm reinarvige Öllerngeneratschonen to hebben, de dör Hybridtucht to en mööglichst grote Heterozygotie föhrt un dormit to en mööglichst groten Heterosis-Effekt.

En Problem kann Homozygotie mit sik bringen, wenn beide Öllerndelen heterozygot sünd in Betog op en rezessive Arvkrankheit. In den Fall, sünd beid Öllerndelen free vun disse Krankheit, vun wegen dat se nich utprägt is, man bi jeed Kind besteiht na de Mendelschen Regeln en Wohrschienlichkeit vun 25 %, dat dat Genom för disse Krankheit homozygot dat rezessive Markmol bragt un de Krankheit dormit utprägt warrt.

Literatur

• Lexikon der Biologie. 7. Band. Spektrum Akademischer Verlag., Heidelbarg 2004, ISBN 3-8274-0332-4.