Metamorphit
Metamorphe Stenen oder ok Metamorphiten sünd en Klass vun Stenen, de ut öllere Stenen – egal wat dat för’n Tyyp wesen is – dör Metamorphoos tostannen kamt. Se warrt af un to ok as Ümwannelstenen betekent.
De Ümwanneln vun’n Utgangssteen kann ünner hogen Druck, hoge Temperatur, dör cheemsch Stoffverännern in’n fasten Tostand oder dör Kombinatschonen ut disse Möglichkeiten aflopen. Dör de Metamorphoos warrt de Mineraltohopensetten in’n Steen ännert, vun wegen dat sik Mineralen billt, de ünner de ne’en Druck- un Temperaturbedingen bestännig sünd. Butendem warrt bi den Vörgang normalerwies ok de Föög vun’n Steen ännert. Tyypsch för metamorphe Stenen is de Schivern.
Ut Quarzsandstenen warrt t. B. dör’t Ümkristalliseeren un dat Verwassen vun de enkelten Köörn de metamorphe Quarzit, bi den de enkelten Sandköörn nich mehr rut tokennen sünd. Ut (reinen) Kalksteen warrt ok dör Ümkristalliseeren en groffkörnten Marmor – ahn dat sik de cheemsch Tosamensetten ännert. Metamorphiten warrt to en metamorphe Fazies toordent, afhangig dorvun ünner wovun Bedingen se tostannen kamen sünd. Stenen de bi’t Ümwanneln to’n Deel opsmölten doot (Anatexis) warrt as Migmatiten betekent un stellt al en Övergang to de Klass vun de Magmatiten dor.
Grootflachige Metamorphoos vun Stenen kummt tomeist deep in de Eer vör, man dicht an de Böverflach kann dat ok to lüttrüümige Ümwanneln kamen, to’n Bispeel an Steden, woneem sik grote Spannungen opboot.
- Dynaamsch Metamorphoos passeert bi hogen Druck. De kann to’n Bispeel öörtlich an geoloogsch Stören vörkamen, woneem sik Steenblöck gegenenanner bewegt, oder ok bi’t Verfalten vun Stenen dör Kompresschoon un Ümkristalliseeren. En Bispeel is dat Ümwanneln vun toonhollige Sedimenten in Schiversteen.
- Theermsch Metamorphoos is de Ümwanneln vun Steen dör Inwirken vun Warms un Hitt ut den ümgeven Steen rut. Op lütten Ruum kann so wat vörkamen in de Neeg vun Magmakamern binnen de Eer, de dat Material ümto ophitten doot. Grote Zonen (so nöömte Aureolen) sünd dorgegen bedrapen bi bannig grote deep sittene plutoonsche Intrusionen, as se to’n Bispeel bi’t Entstahn vun Granit vörkamt.
- Regionalmetamorphoos is de Ümwanneln bi grootrüümig Inwirken vun Druck un Temperatur, de in verscheden Graden indeelt warrt. Schiversteen tüügt vun regionale Metamorphoos vun’n sieten Grad, Gneis dorgegen is dat Produkt vun hoochgradige Metamorphoos.
