Semp
Semp (m.) oder Mustert is een Todaat to’n Eeten. Maakt is dat ut Köörn vun den witten, bruunen oder swatten Semp. In’e Köök ward de Semp as ganze Köörn oder as Semppulver hernohmen. To’n Eten an’n Disch ward mihrstens de anreuhrte Semp bruukt. De witte Semp is mehr so leeflich, un de brune as ok de swatte Semp sünd düütlik scharper.
Dat Woord Semp kummt vun dat middelnedderdüütsche sennep un dat wedder vun dat latiensche sinãpi.
Funnen hebbt de Lüüd bi Utgrabungen, dat in de Lannen vun dat hüdig Indien al vör rund 4000 Johr Semp anboot worrn is. In de Lannen vun dat hüdig Düütschland hett Kaiser Karl de Grote al in’n 8. Johrhunnert öber den Semp schreben.
Wenn de Semp anreuhrt ward, fangt’n mit ünnerscheedlik Proportschoon vun witten, bruunen un swatten Sempmähl an. Dorto kummt den Etig (Suer) oder Most (dorher seggt’n ok woanners Mustert). Üm den Smack to ännern, kummt den mennigmal Zucker, Honnig, Peper, Krüder, Zimt, Zitroon, Wien, Beer, Tomaten oder noch veel annern Kraam rin.
In Düütschland ward in’e Hauptsaak düsse Sempoorten verköfft: Scharpen Semp, Middelscharpen Semp, Söten Semp, Dijon Semp, Düsseldörper Mostrich, Wittwostsemp (in Süüddüütschland).
Rund üm den Semp gifft dat eenige Spreekwörd / Snacks, to’n Biespeel: Semp und Suer verdarft de Natur, Solt un Peper makt all’ns wedder beter.
