Mutianus Rufus

Mutianus Rufus, ok Konrad Mutian oder Konrad Muth, (* 15. Oktober 1470 in Homberg an de Efze; † 30. März 1526 in Gotha) weer en düütsch Humanist. Sien bedüüdend latiensch Breefwessel mit führen Humanisten ut de Tiet as Erasmus, Reuchlin un annern, geistlich un weltlich Försten vun Kurmainz, den sassschen Liens, Fürstabt vun Fulda un annern, un hör Diplomaten as Eitelwolf vom Stein, Valentin von Sunthausen tekent sück dör sien vollendeten Stil, besünners good Kenntnisse vun de antike Literatur un philosophisch Gedankendeept ut. De Breefwessel droog maatgevend dorto bi, dat Mutianus Rufus nah Erasmus un Reuchlin de bedüüdenste Geist vun de düütsch Hoochrenaissance weer.

Leven

Utbillen

De ut en wohlhabenden Patrizierfamilie entstammen Mutian harr sien Öllern all as Kind verloren. He gung nah Deventer un hett dor de School vun Alexander Hegius, de Rektor in' Stift vun den hilligen Lebuinus weer, besöcht. Mutianus weer in disse Tiet Schoolkamerad vun Erasmus von Rotterdam. In' Sömmer 1486 studeer he in Erfurt bi Conrad Celtis, wurr 1488 Baccalaureus un hett sluutend 1492 sien Magister-Examen afleggt.

In Mainz is he wiels en Italienreis 1496 mit Dietrich Gresemund, Jakob Wimpheling un Trithemius tosommen drapen. Trithemius hett hüm mit den Ümgang vun Böker vertroot maakt un hüm för dat Lesen un dat Sammeln vun Böker begeistert. Mutianus Rufus droog en umfangriek un kostbar Bibliothek tosommen.

In Italien studeer Mutianus Rufus Rechte. 1498 hett he in Ferrara sien Doktertitel (Dr. decretorum) kreegen un hett sien juristisch Kenntnisse in Padua, Florenz, Venedig un Rom afrundt. Wiels sien Studium in Italien hett he ok de Bologneser Gelehrten Philipp Beroald un Urceus Codrus hört.

Anreegt vun den Neuplatonismus un anlehnt an Marsilio Ficino un Pico della Mirandola hett he sien eegen philosophischen Gedanken erarbeit.

Gelehrter

1502 kehr he nah Düütschland torüch, um sück dor sien Upfaaten vun de Geistesaristokratie to widmen. Nah en körten Tätigkeit in de landgräflich-hessisch Kanzlei in Kassel hett man hüm 1504 ein Kanonikat in Gotha anboden. Dormit wurr he wertschaplich unafhängig. Liekers kritiseer he wiederhen massiv de kathoolsch Amtskark. Af 1505 bill he mit de Humanisten Herbord von der Marthen, Georg Spalatin, Heinrich Urban un Ulrich von Hutten in sein apen Huus in Gotha en literarischen Zirkel. Helius Eobanus Hessus un Johann Crotus Rubianus hemm de Kenntnisse vun de antike Literatur vun den Gelehrten bruukt un hemm sück mit hüm in Gotha uttuuscht. De faken inkehren Euricius Cordus schildert in sien latiensch Gedicht „Besuch bei Mutian” de Dichterklause mit ehr Hang to dat Idyllische. Nah 1516 hett sück Mutianus vun Martin Luther sien Reformatschoonsgedanken afwendt.

Dör den Spood un de Popularität vun Erasmus von Rotterdam keem dat Warken vun Mutianus bi de Lüüd ut sien Tiet in Vergeetenheit. Sien Streven bestunn dorin, för sück sülvst free un rechtschaffend to leven un sück up sien philosophischen Weg to Erkenntnis un Wiesheit de Mitstrevenden to ünnerstütten. Mutianus wark insbesünnere in' persönlichen Umgang un in' Breefwessel mit Mäzenen, Früenden un Schölern.

Wegen sien literarischen Stil, sien besünners good Kenntnisse vun de antike Literatur un sien philosophisch Weeten gellt he as bedüüden Geist vun de düütsch Hoochrenaissance. Mutianus hett versöcht, christliche Theologie un antike Philosophie to vereenen. Befangen in sien ästhetisch Bildungsreligion, föhl he sück wichtig genoog, över den Glooven vun dat eenfack Volk to oordeelen. As in sien letzt Levensjohren wegen de Reformatschoon un de Buernunruhen de Apanagen utbleven, keem he in wertschaplich swoor Tieden.

Literatur

• Wilhelm Ehmer: Rudolf Agricola und Konrad Mutian. Beiträge zur Geschichte der Entwicklung der Persönlichkeit unter dem Einfluß des Humanismus in Deutschland. Diss. München 1926
• Ludwig Geiger: Mutianus Rufus, Conradus In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 23, Duncker & Humblot, Leipzig 1886, S. 108 f.
• Heinrich Grimm: Mutianus Rufus. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 18, Duncker & Humblot, Berlin 1997, ISBN 3-428-00199-0, S. 656 f.
• Walter Troxler: Mutianus Rufus. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 16, Bautz, Herzberg 1999, ISBN 3-88309-079-4, Sp. 1117–1120
• Christoph Fasbender (Hrsg.), Eckhard Bernstein: Conradus Mutianus Rufus und der Humanismus in Erfurt. Gotha 2009, ISBN 978-3-910027-25-1