Notorious
Notorious (op plattdütüsch so veel as „Stadtbekannt“; dt. Titel Berüchtigt) is de Titel vun en US-amerikaanschen Kriminalfilm un Thriller vun den engelschen Speelbaas Alfred Hitchcock ut dat Johr 1946. Dat Dreihbook is vun Ben Hecht schreven worrn un baseert op en Infall vun Hitchcock un en Kortgeschicht vun den Journalist John Taintor Foote vun 1912. Produzeert weer de Film vun Hitchcock för RKO Radio Pictures.
| Filmdaten | |
|---|---|
| Plattdüütsch Titel: | — |
| Originaltitel: | Notorious |
| Düütsch Titel: | Berüchtigt |
| Produkschoonsland: | USA |
| Johr vun’t Rutkamen: | 1946 |
| Läng: | 98 Minuten |
| Originalspraak: | Engelsch, Franzöösch un Portugeesche Spraak |
| Öllersfreegaav in Düütschland: | FSK 16 |
| Filmkru | |
| Speelbaas: | Alfred Hitchcock |
| Dreihbook: | Ben Hecht Alfred Hitchcock Clifford Odets |
| Produkschoon: | Alfred Hitchcock |
| Musik: | Roy Webb |
| Kamera: | Ted Tetzlaff |
| Snitt: | Theron Warth |
| Szenenbild: | Carroll Clark Albert S. D’Agostino |
| Kledaasch: | Edith Head |
| Dorstellers | |
| |
Inholt
ännernDe Vadder vun de US-Amerikanersche Alicia Huberman warrt gegen’t Enn vun’n Tweeten Weltkrieg wegen Landsveraat veroordeelt un blifft bald dorop in’t Gefängnis doot. Op ehr warrt de Geheemagent T.R. Devlin ansett. De US-Geheemdeenst weet ut en Afhöörprotokoll, dat Alicia de USA gegenöver loyal is un de Tosamenarbeit mit ehrn Vadder streng aflehnt hett. Alicia, de en Problem mit dat Supen hett, un Devlin verkiekt sik in’nanner. Man, de Geheemdeenst hett en annern Plaan: Alicia schall Kuntakt opnehmen to en fröheren Mitarbeiter vun ehrn Vadder, Alexander Sebastian, de fröher al mol in ehr verschoten weer un intwüschen Nazis vun de IG Farben na Brasilien slüüst. Wenn se sik wedder mit em inlaten deit, so haapt de Geheemdeenst, kriggt se villicht wat aver de Plaans vun de Bande rut.
Devlin hett Bedenken, man he ünnerdrückt sien Geföhlen ut Plichtgeföhl un bringt Alicia dorto, sik an Sebastian rantomaken. Gau kriggt se vun em en Heiraatsandrag. Se besnackt sik mit den Geheemdeenst un nimmt den Andrag an. Regelmatig dröpt sik de Grupp üm Alex Sebastian in den sien Villa. Mit Liddmaten, op de een sik nich verlaten kann, gaht se strikt üm: wokeen verseggt, warrt an de Siet maakt. As in Sebastian sien Huus en Party stattfinnt, warrt Alicia un Devlin gewohr, dat in een poor Buddels in sien Wienkeller en Oort düster’t Ierz versteken is, dat sik later as Uranpulver rutstellt. Sebastian un sien ieversüchtige Mudder kamt jem aver op de Spoor.
Üm sik vör de annern Verbrekers nich sülvst blots to stellen, fangt se dormit an, Alicia langsom, na un na to vergiften. As Alicia dorachter kummt, is se al to swack dorgegen antogahn. Devlin markt, dat se jümmer swacker warrt, düüt de Situatschoon aver verkehrt un glöövt, dat se wedder mit dat Supen anfungen hett. Man, he warrt argdenkern, as se nich to en Drapen kummt, dat se afmaakt harrn. In de Villa finnt he Alicia ahn Kraft in ehr Krankenbett vör. Endlich gesteiht he ehr, dat he ehr leev hett. Vör de Ogen vun Sebastian un sien Nazi-Grupp befreet he ehr un drauht Sebastian an, dat he verraden deit, dat he en US-amerikaansche Geheemagentsche heiraat hett. Üm dat Slimmste vun sik sülvst un vun sien Mudder aftohollen, kann Sebastian nix doon as em tehn to laten. Devlin lett em aver torüch mit de Nazis, de ok al en Verdacht hebbt. Wat ut Sebastian warrt, warrt nich mehr wiest.
Kritik
ännern- Dat Lexikon vun’n internatschonalen Film schrifft vun en Psycho-Krimi, de spannend weer un den Striet twüschen Plicht un Leev to’n Middelpunkt harr. De Film weer mit gröttste Eenfackheit vun de formalen Middels her to en gröttstmöögliche Wirkung bröcht.
- De Evangeelsche Filmbeobachter (Kritik 370/1969) meen, dat de för Hitchcock tyypsche Kuntrast vun’n freedvullen Alldag un en unvermoodte Gefohr ok in dissen Film de Spannung tüüg, de en hebben wull. Dat möök den vun de Saak her al wat ooltmoodschen Film jümmer noch sehnsweert.
Utteken
ännernDe Film weer tohopen för fief Filmpriesen vörslahn, dorünner tweemol för den Oscar in de Kategorien Best Originaldreihbook un Best Nevendorsteller. Ehrt worrn is Notoriuos mit twee Utteken:
- 1952: mit den Bambi in de Kategorie Best Schauspelersche Internatschonal för Ingrid Bergman
- 2006: mit de National Film Registry
Achtergrünnen
ännernVörlaag
ännernDat Originaldreihbook baseert op en Infall vun Alfred Hitchcock un op Motiven ut de Kortgeschicht The Song Of The Dragon vun den Journalist John Taintor Foote ut dat Johr 1912, de David O. Selznick ennerworrns utgraavt harr un en Oort vun Mata-Hari-Geschicht bargen de. Hitchcock hett dorbi aver blots de Aspekt intresseert, dat en Mann en Fro leev hett, de he ut Plichtgrünnen dwingt mit en annern Mann wat antofangen. Selznick, bi den Hitchcock to de Tiet ünner Verdrag weer, hett de Rechten an den Film mitsams den Dreihbook schriever Ben Hecht an Hitchcock un de Schauspelers Grant un Bergman för 800.000 US-Dollar verköfft, kort vördem de Dreih anfangen schüll. 50 % vun’n Gewinn schülln an RKO gahn, üm sien Deel an den Film Duel in the Sun to finanzeren, de al sien Budget övertogen harr un achter den Tietplaan leeg.
De Saak mit dat Uran
ännernTo Notorious gifft dat en Geschicht, de Hitchcock bit to sien Dood jümmer wedder geern vertellt hett. Na sien Vertellen weer he al 1944 op den Infall kamen, Uran as Grund för de Düütschen in Brasilien to nehmen, worut man Bomben boen künn. Ben Hecht un ok Selznick harr aver Bedenken, un so harrn Hitchcock un Hecht 1945 mit den Nobelpriesdräger Robert Millikan snackt un sik kunnig maakt, wat man mit Uran wohrhaftig en Bomb boen künn. Millikan wull dorop keen Antwoort geven, man tomindst vertell he, dat Uran woll in en Wienbuddel Platz harr. Dit Drapen künn na Hitchcock woll de Grund wesen hebben, dat he wiel de helen Dreiharbeiten vun’t FBI beobacht worrn is.
För disse Geschicht gifft dat aver keen Nawiesen, as dat wat Hitchcock sülvst vertellt hett. Donald Spoto hett in sien Book dorlegt, dat dat Uran eerst na de Hiroshima-Bomb in’n August 1945 in’t Dreihbook opnahmen worrn is. De politische Siet hett Hitchcock al so nich intresseert, vunwegen dat vör em bi’t Utklamüstern vun’t Dreihbook de Relatschoon twüschen Grant/Devlin un Bergman/Alicia in’n Vördergrund stünn. In’n Juli 1945 hett Hitchcock in New York bi’t Besetten vun de Rullen mit düütsche Utwannerers snackt. Vun jem hett he wohrschienlich wat höört över Nazis, de na Süüdamerika flücht sünd.
Anfang August 1945 weern de Bomben op Hiroshima un Nagasaki afsmeten, un eerst twee Maanden later, Enn vun’n September, weer dat Dreibook fardig. Al in’n Mai 1945 kreeg Selznick een Schrieven vun’t FBI, wona jeedeen Film, de en Mitarbeiter vun’n US-Geheemdeenst wiesen de, bi’t State Department vörleggt warrn müss. Dat Begootachten weer dormols to Kriegstieten en reine Routinesaak. Hitchcock wüss natürlich vun dissen Breef, wat em villicht to de Geschicht ansitft hett, dat he överwacht worrn weer. Spoto meen tomindst, dat dat bi’t FBI keen Akten doröver geev, dat Hitchcock to de Tiet överwacht worrn weer. Ok keen vun de annern Bedeeligten künn disse Geschicht bestätigen.
Beropen Szenen
ännernIn den Film is een vun de längsten dormoligen Kamerafohrten to sehn: Op de Party bi Alexander Sebastian fohrt de Kamera vun en hooch ansett Wietwinkelopnahm vun’n Saal bit to en extremen Nahopnahm vun den Kellerslötel in Alicias Hand. Wieter wiest Notorious de längste Szeen mit en Söten vun de dormoligen Filmhistorie. Na de Richtlienen vun den dormoligen Production Code dröff en Filmsöten to de Tiet nich länger as dree Sekunnen duern. Hitchcock hett disse Regel ümgahn, dordör dat he Devlin un Alicia sik in en Affolg vun ruchweg dree Minuuten jümmer wedder küssenlaten hett – ünnerbroken vun korte Dialoogszenen. In jemehrn Text hett he de beiden dorbi fre’e Hand geven. In de fardigen Faten hannelt dat vun’t Eten un wokeen dorna den Afwasch maken deit.
Cameo
ännernAs in de meisten vun sien Filmen, hett Hitchcock ok in dissen wedder en lütten Cameo-Optritt hatt. Bi de Fier in Sebastian sien Huus is he to sehn as he Champagner drinkt.
Düütsche Synchronisatschoon
ännernIn Düütschland weer de Film to’n eersten mol an’n 21. September 1951 wiest, dormols ünner den Titel Weißes Gift. De Verleeh müch de düütschen Tokiekers so kort na den Tweeten Weltkrieg keen Nazi-Geschicht vörsetten, un so is ut den Uran-Achtergrund en Ruuschgift-Geschicht worrn. Eenige Rullennaams weern afännert, üm dorvun aftolenken, dat de Ruuschgifthännlers Düütsche weern. Eerst as de Film an’n 11. August 1969 wedder opföhrt worrn is – in’n Opdrag vun’t ZDF weer de Film as Geboortsdagsgeschenk för Hitchcock nee synchroneseert un ünnern den Titel Berüchtigt wiest – kregen denn ok de Düütschen de Originalgeschicht to sehn.
Man ok in disse Faten fehlt noch jeedeen Henwies op de IG Farben, de an sik achter de Verbrekers steiht. Dat güng sogor so wiet, dat en Instellen ut den Dialoog twüschen Alicia un Devlin rutsneden weer, woneem de IG Farben düütlich anspraken weer. Bi de dormoligen Feernsehfaten is disse Snitt noch düütlich to sehn wesen, gifft dat in hüütige Fatens as op de DVD vun disse Instellen keen Spoor mehr. In de franzööschen Faten is dorgegen de hele Dialoog to höörn.
Literatur
ännern- Donald Spoto: Alfred Hitchcock – Die dunkle Seite des Genies. Heyne, München 1984, ISBN 3-453-55146-X (dt. Översetten vun Bodo Fründt)
- Rainer Maria Köppl: Hitchcock und die IG Farben: Filmsynchronisation als Tanz in Ketten. In: Lew. N. Zybatow: Sprachenkontakt – Mehrsprachigkeit – Translation. Peter Lang, Frankfort an’n Main 2007. S. 107–141.
