Nymphalis antiopa
Der Nymphalis antiopa (düütsch: Trauermantel, plattdüütsch sovöl as Truermantel) is en Bottervagel (Dagfalter) ut de Familie vun de Nymphalidae (Eddelfalter).
| Nymphalis antiopa | |
.jpg) | |
| Systematik | |
| Klass | Insekten (Insecta) |
| Ornen | Bottervagels (Lepidoptera) |
| Familie | Eddelfalter (Nymphalidae) |
| Ünnerfamilie | Fleckenfalter (Nymphalinae) |
| Geslecht | Nymphalis |
| Oort | Truermantel |
| Wetenschopplich Naam | |
| Nymphalis antiopa | |
| (Linnaeus, 1758) | |
Markmalen
ännernDe Falter recken en Flögelspannwiet vun 55 bis 75 Millimeter. De Böversiet vun hör Flögels is överwegend dunkelbruunviolett farvt. De Rand is cremefarvig bit hellgeel un licht gezackt. Nah dat Överwintern wurrd de geel Rand blass un is denn witt. Achter de geele Rand slutt en swaart Rand de tallriek annannerreeht, blau Flecken inslutt. An’ Flögelvörderrand kann man an dissen dunklen Rand en hellen Fleck un en wiederen wat wieder binnen erkennen. De Flögelünnersiet is överwegend swaart farvt, doröver herut find sück blots de geel Rand, de sien Farv düütlich blasser is as up de Böversiet. De Ünnersieden vun de Flögel sünd ähnlich, as de Böversieden, aber unregelmatig schidderch farvt. De dunkle Beriek wiest hell Flecken up, de helle Rand dunkel Flecken.
De Ruupen wurrd 50 bit 55 Millimeter lang. Se sünd swaart farvt un wiesen en bannig fien, witt Punkteeren up. An de Rügg dragen se charakteristisch rootorange Flecken. Doröver herut hebbt se lang, swaart Doorns un sünd witt behoort.[1]
Wor man de finnen kann
ännernDe Falter kummt in ganz Europa – mit Utnahm vun den Nordwesten vun Skandinavien un den butersten Norden - un in Asien, östlich bit nah Japan vör. Ok in wiet Deelen vun Noordamerika sünd se to Huus, kummt aber, as ok sonst, blots in Berieken mit Kontinentalklima vör. Se leevt vör allen in lichten, apen un fuchtig Loofwäldern, man kann hör aber ok in Aaftgordens un an Alleen finnen. Se fleegt dorbi in Hööchten vun ca. 2.000 Meter.[2][1]
Levenswies
ännernDe Imagines suugen blot selten an Blüten sonnern överwegen an Boomsaften un Fallaaft. Blots in’t Fröhjohr kann man se faken an Wilgenboomblüten finnen. Se sünd Wannerfalter un breeden sück direkt nah den Slupp ut. Överwintern doht se to’n Bispeel in Astlöcker un in Müerspalten.[1]
Floog- un Ruupentieden
ännernDe Truermantel flüggt in een Generatschoon af Enn’ Juli un nah dat Överwintern bit Juni. Se fleegen also, afsehn vun de Wintermaanden, dat ganze Johr över, bit up en Sömmerpaus in’ Juni un Juli. De Ruupen kann man in disse beid Maanden finnen.[3]
Nehren vun de Ruupen
ännernDe Ruupen nehren sück vör allen vun Barkenbööm as to’n Bispeel Hänge-Barken (Betula pendula) un smallblöötigen Wilgen as to’n Bispeel Sal-Wilgen (Salix caprea) un ok bun Ulmen (Ulmus).[1]
Entwicklung
ännernDe Weibchen leggen hör Eier in Gruppen vun 100 bit 200 Stück in dick Ringen, de nich slooten sünd, an dünn Twieg vun de Futterplanten af. De dorut sluppen Ruupen leven gemeenschaplich un freeten systematisch een Twieg nah den annern af. Nah dat letzt Huuten leven se denn in lütt Gruppen jeweils up verscheeden Twieg. Sünd se utwussen, maakt se sück up de Söök nah en passen Platz, wo se sück verpuppen könnt. Dorbi leggen se mitünner groot Wegstrecken torüch. De Verpuppung findt an Felsen, Müern un an Strüüker in en hellbruun bit gräulich Stürzpupp statt. Völ Ruupen wurrd dör Parasitoiden as Sluppwispels befallen un gaht dordör to Grunnen. De Schwankungen in de Antall vun uptreden Falter begrünnen sück wohrschienlich ut de Stärke vun den Parasitenbefall.[4][1] De Truermantel hörr to de bekannt Oorten, mit de man Temperaturversöök anstellt hett (etwa de Standfuss'sche Versööksreeg oder de Frings'schen Temperaturversöök).[5]
Gefährdung un Schuul
ännernDe Truermantel wurrd hüüd in völ Deelen vun Europa as mehr oder minner stark gefährdet instuuft un is in sien Populatschonen besünners in Middeleuropa stark rücklöpig. Utnahmen billen fuchtig un köhl Regionen. So sünd se ünner anner in’t Bargland to finnen.
Borns
ännernEnkeld Nahwiesen
ännern- ↑ a b c d e Heiko Bellmann: Der Neue Kosmos Schmetterlingsführer, Schmetterlinge, Raupen und Futterpflanzen, S. 176, Franckh-Kosmos Verlags-GmbH & Co, Stuttgart 2003, ISBN 3-440-09330-1
- ↑ Tom Tolman, Richard Lewington: Die Tagfalter Europas und Nordwestafrikas, S. 143f, Franckh-Kosmos Verlags-GmbH & Co, Stuttgart 1998, ISBN 3-440-07573-7
- ↑ Manfred Koch: Wir bestimmen. Schmetterlinge. Band 1. Tagfalter. S. 92f, Neumann Verlag Radebeul 4. Uplaag 1966
- ↑ Hans-Josef Weidemann: Tagfalter: beobachten, bestimmen, S. 396, Naturbuch-Verlag Augsborg 1995, ISBN 3-89440-115-X
- ↑ Standfuss'sche Versuchsreihe
- ↑ Bundesamt für Naturschutz (Hrsg.): Rote Liste gefährdeter Tiere Deutschlands. Landwirtschaftsverlag, Mönster 1998, ISBN 3-89624-110-9
Literatur
ännern- Günter Ebert, Erwin Rennwald: Die Schmetterlinge Baden Württembergs Band 1, Tagfalter I (Ritterfalter (Papilionidae), Weißlinge (Pieridae), Edelfalter (Nymphalidae)), Ulmer Verlag Stuttgart 1993. ISBN 3-8001-3451-9
Weblenken
ännern
- www.trauermantel.de
- Lepiforum e. V. Taxonomie un Fotos
- www.schmetterling-raupe.de
- Moths and Butterflies of Europe and North Africa (engelsch)
- Nymphalis antiopa bi Fauna Europaea