Petrologie
De Petrologie oder Steenkunn is de Lehr vun de Stenen in’n wetenschopplichen Sinn. Se ünnersöcht jemehr Egenschoppen, woans se entstaht un wot se bruukt warrn künnt. De Begreep leidt sik af vun dat greeksche πέτρος pétros för „Steen” oder „Fels” (lat. petrus). De Petrologie is en Deelrebeet vun de Erdwetenschoppen un stellt den Övergang twüschen de Geologie, de Stenen in en groten Tosammenhang in ruum un Tiet stellt, un de Mineralogie, de sik mit de Bestanddelen vun de Stenen befaat, dor.
Opgaven ännern
De Petrologie ünnerscheedt sik in en Deel, de beschrifft un as Petrografie betekent warrt, un en geneetschen Deel, wat de Petrologie in’n egentlich Sinn is. De eerste Deel befaat sik ünner annern mit de Föög vun de Stenen, wat ut jemehr Struktur un de Textur besteiht. De Struktur beschrifft de enkelten Bestanddeelen (Köörn, Kristallen oder ok Poren) vun de Stenen in’n Sinn vun Grött, Form, Klöör un de statistische Verdeelen vun disse Egenschoppen över den helen Steen. De Textur dorgegen beschrifft, woans de Bestanddelen över den helen Steen anordent sünd, in’n Sinn vun kristallograafsche Vörtreckutrichten. Petrografen sluut ut disse Egenschoppen op dat Verhollen vun Stenen as Warkstoff, in Form vun Blöck oder as broken Stenen.
Petrologen in’n egentlichen Sinn nütt dorgegen petrograafsche, strukturgeoloogsche un geocheemsche Insichten, üm de physikaalschen un cheemschen Ümstännen uttoklamüsern, ünner de Stenen sik billt hebbt.
Methoden ännern
De Grundlaag för de petroloogsche Arbeit is dat Ünnersöken in’t Feld mit Lupe un geoloogschen Kompass. Laterhen warrt de Steenproven in’t Labor mit mineraloogsche un geocheemsche Methoden ünnersöcht, so as Röntgenbögen oder Mikrosondenanalyys. De bedüdenste petroloogsche Methood is de Polarisatschoonsmikroskopie, mit de de Föög vun Stenen ünnersöcht warrt. Dorbi warrt to’n Bispeel Tosätz as de Universaldreihdisch insett. För de petrologische Interpretatschoon vun geocheemsche Daten warrt de Geothermobarometrie anwennt, de wat över de Druck- un Temperaturbedingen to de Tiet vun’t Entstahn vun en Steen vertellt oder to de Tiet vun en Metamorphoos.
Hypothesen, woans en Steen entstahn is un woans he sik entwickelt hett (Diagenees, Metamorphoos, Metasomatoos, Verwedern, hydrothermal Överprägen), warrt dör Simulatschonen vun geoleogsche un minerallogsche Vörgäng in Laborexperimenten ünnersöcht un proovt. Dorbi warrt to’n Bispeel künstliche Magmes tüügt un jemehr Verklamen beobacht, oder Stenen mit aggresive Lösen tosamenbröcht, as se ok in de Natur vörkamen künnt. Üm de Daten ut Experimenten to Intrepreteren, man ok as sülvststännigen Ansatz, warrt dat Modelleren vun magmaatsche, metamorphe un Sedimenteervörgäng mit Hülp vun Reekners nütt.
Deelrebeden ännern
En Indeelen vun de Petrologie na den Saak, de to ünnersöken is, föhrt to en Ünnerscheden in magmaatsche, metamorphe un sedimentäre Petrologie. En Indeelen na de Methoden för to’n Ünnerscheden vun de experimentellen, analyytschen oder theoreetschen Petrologie. Rebeden, de sik mit dat weertschoppliche Nütten vun Stenen, to’n Bispeel as Dekorstenen, befaat, warrt as anweente Petrologie tosamenfaat. De Övergang to de Eerdphysik, de sik ünner annern mit dat Verhollen vun Eerdbevenbülgen in Stenen befaat, warrt ok as Petrophysik betekent
Arbeitsfeller ännern
Petrologen arbeit to’n Bispeel bi’t Ünnersöken vun Bogrund in Ingenieursbüros, bi Bargboünnernehmen in de Prospekschoon, in de Exploratschoon oder in’n Bedrief (to’n Bispeel as Leider vun en Steenbrook), bi Bostoffhännlers in’n Verkoop vun Dekor- un Warkstenen, in’n apentlichen Deenst bi geoloogsche Lanndsämter oder bi de Bundsanstalt för Eerdwetenschoppen un Rohstoffen, Universitäten un annere Forscherinstituten.
Literatur ännern
- Gregor Markl: Minerale und Gesteine. 1. Oplaag. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelbarg 2004, ISBN 978-3-8274-1495-3.
- Ludwig Pfeiffer, Manfred Kurze, Gerhard Mathé: Einführung in die Petrologie. Akademie Verlag, Berlin 1981, ISBN 978-3-432-91931-7.
- Roland Vinx: Gesteinsbestimmung im Gelände. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg 2005, ISBN 3-8274-1513-6.
- Journal of Petrology
Weblenken ännern
- www.geo-leo.de GEO-LEO. Virtuelle Fackbökeree Erdwetenschoppen, Bargbo, Geografie, Themaatsche Koorte; en Projekt vun de Universitätsbökeree vun de TU Bergakademie Freiberg un de Neddersass’sche Staats- un Universitätsbökeree