Plattwörmer
Plattwörmer, ok Plattwurms, Plattpieren un Plattwörm(e) (Plathelminthes, ok Platyhelminthes vun ooldgr.: platys = platt; helminthes = Wörmer, Pieren) sünd en Stamm vun warvellose Wörmer. Se sünd eenfach, na twee Sieden hen symmetrisch un platt. De meisten Aarden leevt as Parasiten, man dat gifft ok Plattwörmer, de leevt free un freet annere Leevwesen.
| Plattwörmer; Plattwurms; Plattpieren | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Systematik | ||||||
| ||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||
| Plathelminthes | ||||||
| Gegenbaur, 1859 |
Vun de veer Klassen mank de Plattwörmer weert de Bandwörmer, de Suugwörmer un de Hakensuugwörmer in den Unnerstamm vun de Neodermata tohopenfaat. Dat sünd just de Klassen, de as Parasiten leven doot. To de Dwirrelwörmer höört all Aarden to, de free leven doot.
Wo se vorkamen doot
ännern
Bloß man en Viddel vun de Plattwörmer leevt free. Düsse Aarden sünd faken in Söötwater un in de See an Felsküsten un Riffe antodrepen, wo se sik in Sand, Slick un up Algen upholen doot. Dor leevt se an’n Grund bi. Sunnerlich in de Tropen un Subtropen gifft dat en poor Aarden (Landplanarien) , de leevt up’e Eer un nich in’t Water. Plattwörmer könnt twuschen 1mm un 50 cm groot weern (De Hamerkopp-Plattworm up Land in China, man ok Söötwaterplanarien in’n Baikalsee).
Sunnerlich sünd Plattwörmer as Parasiten bekannt, dormank besunners bekannt sünd de Suugwörmer un Bandwörmer. Se hefft ok den Minschen as End- un Twuschenweert. As Endweert weert tomeist Warveldeerter nahmen, wieldes de Twuschenweerte faken Warvellose sünd, sunnerlich Sniggen un Liddfööt. Ok mank de Dwirrelwörmer gifft dat Aarden, de leevt as Endoparasiten oder Kommensalisten. De Parasiten-Aarden weert faken en poor Zentimeters lang. De gröttste is de Fischbandworm Diphyllobothrium latum. He warrt bit hen to 25 m lang.
Wie se sik vermehren könnt
ännern
De Plattwörmer sünd tomeist Halfsläge (Hermaphroditen). Normolerwiese plant se sik geslechtlich wieter. Befrucht weert de Wörmer jummers binnen in’t Lief un jummers gifft dat en Penis, wo de Saat mit wietergeven warrt. De Geslechtsgöter könnt scheedt sien, man se könnt ok münnen in en gemeensame Kamer. Bi Parasiten loopt de Wörmer normolerweise eerst mol dat Stadium vun en Larve dör, bi Plattwörmer, de free leven doot, sünd Larven roorer. An un for sik is dat bi all Plattwörmer woll so ween, datt se ohne Larven utkamen sünd. Verscheden Stadien vun Larven sünd u. a. Miracidium, Zerkarie, Oncosphaera oder Oncomiracidium.
Man Thomas Hunt Morgan hett al 1927–1933 vertellt, datt Plattwörmer sik ok asexuell vermehren könnt. Dor deelt se sik dwass dör bi. Hen un wenn vermehrt se sik ok dör Knubben an’t Achtereene. Bi de Suugwörmer is hüdigendags ok bekannt, datt se sik klonen könnt dör Parthenogenese, also ohn Befruchten.
Systematik
ännern
De Plattwörmer weert in veer Klassen unnerdeelt. Dor höört alltohopen bi 35 Ornen to mit um un bi 20.000 Aarden:
- Bandwörmer (Cestoda)
- Hakensuugwörmer (Monogenea)
- Suugwürmer (Trematoda)
- Dwirrelwörmer (Turbellaria)
Hüdigendags weert de Plattwörmer ok in twee monophyleetsche Gruppen updeelt, dat sünd de Catenulida un de Rhabditophora, wo ok de Neodermata tohören doot.
De Acoelomorpha, de vörmols to de Dwirrelwörmer torekent wurrn sünd, weert vundagen as Unnerstamm vun de Xenacoelomorpha ankeken.[1].
Literatur
ännern- Wilfried Westheide, Reinhard Rieger (Rutg.): Spezielle Zoologie. Band 1. Spektrum Akademischer Verlag, 2003, ISBN 3-8274-1482-2.
Belege
ännern- ↑ Herve´ Philippe, Henner Brinkmann, Richard R. Copley, Leonid L. Moroz, Hiroaki Nakano, Albert J. Poustka, Andreas Wallberg, Kevin J. Peterson & Maximilian J. Telford: Acoelomorph flatworms are deuterostomes related to Xenoturbella, Nature 470, Seite 255–258, 10. Februar 2011, doi:10.1038/nature09676
