Rudolf Tarnow

Rudolf Tarnow (* 25. Februar 1867 in Parchen; † 19. Mai 1933 in Swerin) wier en nedderdüütschen Dichter. Bekannt sünd siene „Burrkäwers“ un so’ne Originale as „Köster Klickermann“.

Läben

Tarnow is den 25. Februar 1867 in Parchen geburen. Sien Vadder is’n Schauster west und harr vier Kinner. Sien Kinnerjohren wieren – so hett hei dat späderhen schräben – tämlich glücklich west. 1873 keem hei denn nah de Mittelschaul in Parchen, 1881 dor denn in de Oberklass. As hei dor denn mit fahrig west wier, donn füng hei ’ne Koopmannsliehr an. 1883 müßt hei denn nah den Kommiß henn, ook in Parchen. Hei bleef oewer noch wat länger bi’t Militär backen un hürte so von 1889 an tau de „Leibkompanie des Großherzoglich-Mecklenburgischen Grenadierregimentes Nr. 189“ in Swerin. Dor wull hei denn „Zahlmeister“ warden, man dat hett hei nich so recht henkrägen. Obgliek hei 1890 Unteroffizier worden is, künn hei dat Geld, wat vör disse Stellung as Kaution nödig west wier, nich inbetahlen. So güng hei denn 1894 nah Ludwigslust as „Zahlmeisteraspirant" bi’t „Dragonerregiment Nr. 17“. As donn ’n twölf Johr üm wieren, beendt hei sien Militärdeinst an 15. April 1906. An 7. April 1896 hett hei Erna Bruns friegt. Dei is ook ut Parchen west. Hei hett donn drei Kinner mit ehr krägen. 1906 treckte de Familie denn nah Swerin, wo Tarnow as Betriebsenspekter in de „Nervenheilanstalt Sachsenberg“ arbeiten dehd. Hei harr dor fief Mitarbeiters un kümmerte sick üm de Verwaltung, de Gordens, Parks, Wischen, Wäg un Gebüden von de Anstalt. 1912 is hei denn in siene Deinstwahnung up den Sachsenbarg treckt. As donn 1910 ein Denkmal för Fritz Reutern inweiht warden süll, dor hett hei denn ’n Gedicht up Platt tau schräben. So füng hei denn ook an, plattdüütsch to schrieben. Von 1927 an is hei denn bi lütten ümmer kranker worden, un hei kreeg Arteriosklerose. Hei hett donn ook Kuren mitmakt, dat is oewer nich bäter worden mit em. 1931 is donn ook noch sien Dochter Elsbeth doot bläben. 1932 is hei donn pangsioniert worden. An 19. Mai 1933 is hei denn doot bläben un up den Kirchhoff up den Sachsenbarg näben sien Dochter beirdigt worden.

Wark

Dat irste, wat von Tarnow tau läsen geef, dat is ein Gedicht, dat hett hei vör de Inweihung von dat Reuterdenkmal in Stemhagen schräben. Dat find sick denn ook in den irsten Band von sien Burrkäwers, dee is 1911 rutkamen. De Burrkäwerbänd’ sülben sünd wat ganz verschieden; de irsten drei bestahn man bloß ut luder lustige Riemels, man dee letzten drei sünd all in Krieg rutkamen un politisch. Tarnow is ja oewer twintig Johr bi't Militär west, un dat harr em ook prägt. Hei harr grotes Tauvertrugen in den düütschen Kaiser, un so sünd sien Gedichte in diss’ Bänd’ ook nich vör Fräden un warden „Kriegsbände“ näumt. Sei hemm oewer nich soväl Anklang funnen.

Tarnow sien grotes Vörbild is ahn Twiefel Fritz Reuter west; an de irsten drei Burkäwers kann’n dat ook gaut seihn, wenn’n Reuter sien „Läuschen un Rimels“ kennen deht. Ook bi den „Köster Klickermann“ is dat gaut tau seihn. Tarnow hett so ook väle Volksschwänke as Grundlag vör sien Burrkäwer-Gedichten namen. Ein poor von de Gestalten in disse Bäuker sünd denn ook in „Köster Klickermann“ (1921) to finnen. Hier wull hei denn ’n Strämel von de gaude olle Tied vertellen. Dat Epos is also nich so as Reuter sien „Kein Hüsung“, wo de Taustänn in Mäkelborg kritisiert warden. Dat is man bloß ’ne „idyllische“ Geschicht, wo denn ook „Harmonie“ herrschen deht. Kinnergedichte hett hei denn ook noch schräben, „Rüter Püter“ is 1924 rutkamen un hett ook einige Biller ut Klaus Groth sien „Vaer der Gaern“ oewernamen. "Ringelranken" (1927) kann’n as Ort Ratgäber anseihn, dor schrifft hei denn oewer dat Öller, de Kindheit usw. Dat bekannteste Gedicht ut dit Bauk is woll „Mötst di nich argern!“

Tarnow hett oewer ook politische Gedichte nah den Krieg schräben. In sien Nijohrsgedichten schrifft hei denn ook, dat Düütschland ein „Führer“ bruken dehd, so as Benito Mussolini. Hei is donn ook ganz begeistert von Hitler west un hett ein Gedicht oewer em schräben, as de Nationalsozialisten 1933 an de Macht kamen dehden. Hüüt warden vör allen Dingen Tarnow sien irsten drei Burrkäwers lääst un vördragen.

Böker

• Burrkäwers (6 Bänd', 1911 - 1918)
• Köster Klickermann (1921)
• Rüter-Püter (1924)
• Ringelranken (1927)

Weblenken

• Rudolf Tarnow in de Datenbank Die niederdeutsche Literatur (hoogdüütsch)