Spaden

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Graafschuffel.

Spaden is en Dörp un Oortschop in de Gemeen Schippdörp in’n Landkreis Cuxhoben. Spaden hett de Funkschoon von en Vörort von Bremerhoben. Fröher weer Spaden en Dörp, man mit de Tied wüssen Bremerhoben un Spaden jümmers mehr tohoop, so dat Spaden sowat as en Vörort von Bremerhoben worrn is. Bi Spaden höört ok de lüttje Oort Wehdenerdamm mit bi.

Wapen/Flagg

Koort

Basisdaten

Bundsland: Neddersassen

11,06 km²

4.434 (2012-02-2929. Februar 2012)

Inwahnerdicht:

400,9 Inwahners pro km²

7 m över NN

27619

0471

Koordinaten:53° 35′ N, 8° 38′ O53° 35′ N, 8° 38′ O

Laag von Spaden in de Gemeen Schippdörp (Koort lett sik anklicken)

Steed un Naam

Spaden liggt oostwarts von Bremerhoben-Leh un 7 m baven NN. Dor weren de Lüüd ook in de verleden Tieden – ehr Dieken boot wörrn - velig vör dat Water von de Werser un de Nordsee. De Diken kemen eerst in dat 17. Eew. Dat Spaden op en Anhöögt liggt, dat mag de Grund för den Naam sien. Nau weet de Lüüd twoors nich, wo de Naam von herkümmt. Man gifft weck, de meent, de Naam Spaden kümmt af von plattddütsch Spot or Spat (to’n Bispill Sünnspatten) un ingelsch spot. Spot heet Fleck, besünners en Holm, en Anhöögt – Spaden liggt jo 7 m baven NN. Anner Lüüd sünd sick vermoden, dat de Naam wat to kriegen hett mit plattdüütsch Spaad un ingelsch spade, de Reedschopp för dat Schüffeln in de Eer. Dorüm hett Spaden ook en Spaad in dat Wappen binnen.

Historie

Wannehr dat loosgüng, dat in Spaden Lüüd to wahnen kemen, dat weet nüms. Dat gifft Tekens, dat al von de Tied von Karl den Groten Minschen dor, woneem nu Spaden is, wahnen. Sachts weer dat so, dat de Jedutenhull (op den Wurtkamp) von düsse Tied sien Namen herkreeg. Jedut is öllerhaftig för Recht. In 1278 wörrn 7 Hööv to Spaden von dat Klooster Niewohl an de Greev von Beers versellt. In 1278 kregen de Ridders to Elm (Elmenlohe) veel Hööv in Spaden to Egen. En Hoof is de Wahnsteed von en Grundhold, dat is en de Stüren tahlt. En kann reknen, dat dor noch desülvig Tahl von Katen, de op de Grund von en Grundhold boot weern, tokümmt. In en Kaat hüsen de Lüüd, de poverig weren un keen egen Grund harrn. Dat bedüüdt in 1300 leven so ümbi in 30 bit 35 Wahnsteden sowatbi 150 Lüüd.

1753 harr Spaden in’t Geheel 70 Füürstellen, dat weern 25 Hööv, 10 Halfhööv un 15 Katen.

Ut dat Johr 1782 kennt wi en Regelwark för de Allmend un dat Veeh. Dat Land för’t Weiden von de Tieren weer nich deelt, man dat weer Allmend. Dat all de Lüüd mit Tieren de Allmend liek nütten doot, weer vörschreven, dat elk Buur nicht mehr as 9 Bester, 2 Peer, 12 Schaap un en Buck hebben, elk Halfbuur 5 Bester, 1 Peerd un 6 Schaap, elk Höcker (Kötner) 3 Bester un 4 Schaap hebben dröff. För Swiens un Göös geev dat ook Vörschriften. Nich indammt weer de Tahl för de Segen. De dröffen nich op de Meende grasen, man blots in Gordns un an de Weeg.

In 1974 wörr Spaden Deel von de Gemeen Schippdörp un heel op, en egen Gemeen to sien.

Inwahnertall

So in 1914 leven in Spaden 1000 Lüüd un in 1933 1.329 Lüüd. In de 1970er Johr güng dat al op de 4000-Grenz op to. Nu levt in Spaden 4.500 Minschen.

Johr	Inwahners
1824-00-001824^[1]	71 Füürsteden
1848-00-001848^[2]	396 Lüüd, 76 Hüüs
1910-12-011. Dezember 1910^[3]	956
1925-00-001925^[4]	1.122
1933-00-001933^[4]	1.322
1939-00-001939^[4]	1.385
2012-02-2929. Februar 2012^[5]	4.434

Religion

de Kluus in Spaden

Ne’e Kark von Spaden

In Spaden is en Kluus. Boot weer de Kluus, as dat 16. Eew anfüng. To de Tied tögen jedet Vörjohr Halfbuurn un Höckner to Foot na Amsterdam. Dor warken se in’n Haven or op Schepen, wo Walen jaagt mit wörrn. Von Amsterdam her bröchen de Lüüd en Klock mit nah Spaden. Dor is op schreven: Ic ben chegoten int Jaer ons heeren MCCCCCX För de Klock wörr en Toorn an de Kluus boot.

Spaden hett bet 1960 to dat Kaspel Debst tohöört un is denn egenstännig worrn. 1965 is en Gemeenzentrum boot worrn, in dat ok de Kark ünnerbröcht is. Vondaag warrt de Karkengemeen na Dietrich Bonhoeffer Dietrich-Bonhoeffer-Gemeen nöömt.

Kultur

Kriegerdenkmaal

In Spaden steiht en Denkmaal för de Fullenen ut de beiden Weltkrieg’, dat 1927 boot worrn is.

Parks

Dat dat de Spadener See gifft, dat is en Folg von de Boo von de A 27. Sand wörr nah de Autobahn henschafft, dat dor Sand ünner de Straat kümmt. De Kuul, wo vörher de Sand wörr, wöör denn mit Water füllt. Bit 2004 weer dat för nix, in den See to swimmen, Man denn köff en Investor dat Flach, un dat köst nu Geld.

Spraken

In Spaden warrt Hoochdüütsch snackt un af und an ook op Platt praatscht. Fröher lehren de Kinner ook faken Nedderlandsch in de School. Bi dat Platt ut Spaden gifft dat keen Ünnerscheed to dat Platt, wat de Lüüd in Bremerhoben un Ümgegend sprekt.

Weertschop un Infrastruktur

Verkehr

Al in oolde Tieden geev dat 3 Weeg nah Spaden: von Leh, von Wehn un von Debst. In de sösstiger Johr wörr de A 27 boot, de an Bremerhoben un Spaden an vörbilöppt. Ook mit de Bus kann en macklich Spaden von Bremerhoben ut raken (BremerhavenBus).

Weertschopp

Spaden hett een groot Warvelflach, wo Schopps op sünd. All Soorten von Schopps finnt sick dor un veel Lüüd kaamt von Bremerhoben un annerwegens her, üm dor intoköpen.