Theologie

Theologie (Up Greeksch θεολογία (theología), vun θεός (theós), „Gott“ un λόγος (lógos, „Woort“, „Lehr“) is de „Lehr vun Gott oder vun de Gödder“. Tomeist warrt dor avers de Lehr vun dat mit meent, wat to den christlichen Gloven tohöörn deit.

Wo dat Woort herkümmt

De Anfang

Dat Woort theologia is nich eerst bi den christlichen Gloven upkamen, man al in de Antike bi de olen Greken is dor vun to höörn. Dormols bedüüd Theologie dat Singen un Vertellen vun de Geschichten, de dat över de Gödder geev. Theologie weer also dat vertellen vun Mythen. To'n eersten Mol is dat bi Platon to sehn. In siene „Politeia“ (up Düütsch: De Staat) is Platon mit de ole Theologie nich tofreden un fraagt na de Wohrheit. De Wohrheit is dat Eene, wat goot is un wat sik nich ännern deit. Mit düsse Wohrheit, so meent Plato in de Politeia (379a) mütt de olen Geschichten vun de Gödder vergleken weern.

Aristoteles

Bi Aristoteles bedutt dat Woort „Theologie“ al wat anners: Theologie is bi em de böverste vun al theoretischen Wetenschappen. Se hett dat afsehn up dat, wat Gott nömmt weern kann un wat de eerste un de hööchste Anfang vun Allens is. (Metaphysik (Aristoteles) 1064a/b). Bi em is Theologie nich mehr dat Vertellen vun Märken, man Wetenschap. Theologie drifft nu keen Mystik mehr, man Metaphysik.

Karkenvadders

Al in dat 2. Johrhunnert na Christus bruukt christliche Schrievers düt Woort. Dat sünd de so nömmten Apologeten, de sik mit de heidnischen Schrievers un Philosophen vun de dore Tiet rümslaht. Se stellt de „Theologie“ up as Gegendeel vun de „Mythologie“, wat de Heiden mit jem ehre Vertellen över de Olympschen Gödder bedrievt. Bi Eusebius vun Caesarea bedutt dat Woort denn al so veel, as „wat de christliche Gloven vun Gott utseggen deit“. In düsse Tiet vun de Karkenvadders heet Theologie avers noch nich allens, wat mit den christlichen Gloven to doon hett, man bloß, wat sik direktemang üm Gott dreihn deit, un wat över „Gott an sik“ seggt weern schall. Wat Gott för de Minschen maakt hett un wie dat heil to de Minschen henkümmt, dat is ünner den Begreep „Ökonomie“ faat wurrn un nich ünner „Theologie“.

Middelöller un later

As in dat Middelöller de Universitäten upkamen sünd, dor weer de Theologie meist de eerste Fakultät. In dat Hoge Middelöller kreeg dat Woort „Theologie“ denn bi Peter Abaelard (Fröhe Scholastik) un bi Bonaventura (Hoge Scholastik) en allgemeenern Inholt un bedüüd so veel, as „Allens, wat een över dat Hillige weten kann“. Dat weer denn to de dormoligen Tieden de ganze christliche Lehr. In düssen Sinn hett besunners Thomas vun Aquin dat Woort bekannt maakt in siene „Summa theologica“. He hett de Theologie toeerst mol as en spekulative, theoreetsche Wetenschap ankeken. Bit up den hüdigen Dag höört de Theologie mank de Wetenschappen an de Universitäten to de Wetenschappen vun den Geist.