Tokio
Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Tokio (Mehrdüdig Begreep).
Tokio (ok: Tokyo, japaansch 東京 Tōkyō, översett Hööftstadt in'n Osten) liggt in de Kanto-Region in'n Süüdosten vun de Insel Honshū un is siet 1603 de facto de Hööftstadt vun Japan. Bußendem is Tokio siet 1868 ok offiziell Hööftstadt un Seet vun den Kaiserpalast. In de egentliche Stadt leevt 8.336.611 Minschen. Mit 31.480.498 Inwahners in'n Grootruum is Tokio de gröttste Grootstadtregion op de Welt (Stand 1. Januar 2005). De Region is dat Finanz-, Industrie-, Hannels- un Kulturzentrum vun Japan.
| Wapen/Flagg | Koort | |
|---|---|---|
|
|
| |
| Basisdaten | ||
| ||
| Flach: | 2.194,05 km² | |
| Inwahners: | 14.264.798 | |
| Inwahnerdicht: | 6.501,6 Inwahners pro km² | |
| Geograafsche Laag: | Koordinaten:35° 41′ N, 139° 42′ O35° 41′ N, 139° 42′ O | |
| Grenzen bi OSM: | 1543125 
| |
| Börgermeester: | Yuriko Koike | |
| Websteed: | https://www.metro.tokyo.lg.jp/ | |
 | ||
Dree Bedüden vun Tokio
ännern
Vele Beobachters ut'n Westen is nich kloor, dat dat kene Stadt Tokio in en administrativen Sinn gifft. De „Stadt“ Tokio as politische Eenheit wörr 1943 oplööst. „Tokio“ hett in den Spraken vun'n Westen hüüttodaags dree verscheden Bedüden, de in Japan all ünnerschedlich Namen dreegt.
- De 23 Stadtbezirken (japaansch ２３区, Nijusan-ku) op dat Rebeet vun de fröhere Stadt Tokio, also dat Karnrebeet. Elk Stadtbezirk is administrativ ene to en Stadt liekstellte egenstännige Gemeen. Op Engelsch nöömt sik de Hööftstadtbezirken siet welke Tied offiziell City („Shinjuku City“, „Shibuya City“) un nich mehr so as fröher Ward („Stadtbezirk“).
- De Präfektur Tokio (japaansch 東京都, Tokyo-to), to de blangen de 23 Hööftstadtbezirken ok noch de westen Deel vun den Grootruum, Utlöper vun de Japaanschen Alpen un sogor en poor aflegene Pazifikinseln höört.
- Den Grootruum (japaansch 首都圏, Shutoken, „Hööftstadtrebeet“), de de Stadtbezirken un all Vöröört in't Intogsrebeet (in alltohoop acht Präfekturen) ümfaat, aver nich de aflegenen Bargdörper un Inseln.
Disse Artikel is över Tokio as organisch billte Stadt, also in'n Sinn vun Bedüden 1 un 3. Politisch, volksweertschaplich un geografisch Informatschonen to Tokio finnt sik in den Artikel Präfektur Tokio.
Geografie
ännernGeografisch Laag
ännern
Tokio liggt an de Tokiobucht, op de Insel Honshu in'n Dörschnitt söss Meter över den Meersspegel. De 23 sülvststännigen Bezirken vun de Stadt Tokio hebbt ene Flach vun 621,45 Quadratkilometer.
De geografisch Koordinaten sünd 35,41 Grad Breed Noorden un 139,46 Grad Läng Oosten.
Klima
ännernDe Sommers sünd hitt un fucht, de Winters dröög un sünnig. Vun Enn Juni bet Midd Juli duert de Regentied (Tsuyu), mit däägliche Regenschuern. Midd Juli bet Enn August is dat duerhaftig hitt mit hoge Luftfuchtigkeit.
De dörsnittliche Johrstemperatur is 15,6 Grad Celsius, de Nedderslagsmeng in't Johrsmiddel 1.410 Millimeter. De warmste Maand is de August mit dörsnittlich 27,1 Grad Celsius, de köllste de Januar mit 5,2 Grad in'n Middel. De mehrste Nedderslag fallt in'n Juni mit dörsnittlich 186 Millimeter, de wennigste in'n Januar mit 45 Millimeter.
Historie
ännern
Dat Stadtrebeet is al in de Steentied besiedelt ween, as archäologisch Funnen bewiest. Tokio weer ünner sien fröheren Naam Edo (江戸) in'n Anfang en unbedüden Fischerhaven. Üm dat Johr 1457 leet en Vasall noh dat Dörp Edo en Borg boen. Aver eerst 1590 kreeg de Siedlung Bedüden, as se in den Besitt vun Shogun Tokugawa Ieyasu (1543-1616) övergüng. He möök Edo 1603 to de Hööftstadt vun dat Shogunat. De Borg is wiels sien Regerenstied restaureert un vergröttert worrn.
För en gau Wassdom vun de Stadt föhr de Befehl vun Ieyasu an siene Daimyos, ehr Residenzen in Edo intorichten. Vele Handwarker un Kooplüüd harrn sik Anfang vun dat 18. Johrhunnert in Edo nedderlaten, de för de Versorgen an den Hoff bruukt wörrn. 1868 wörr op Veranlaten vun Meiji Tenno Mutsuhito (1852-1912) de kaiserlich Hoff no Edo verleggt, un de Stadt in Tokio („Hööftstadt in'n Osten”) ümnöömt.
Tokio weer faken vun groot Eerdbeven un Brännen bedrapen. 1872 möök en Grootbrand de Bezirken Ginza un Marunouchi tonicht. De Weeropbo weer no Vörbild vun den Westen maakt. De sworste Naturkatastrooph in de ne'ere Historie vun Tokio weren aver dat Grote Kanto-Eerdbeven un Füer vun'n 1. September 1923, bi de en Grootdeel vun de Stadt tonicht maakt weer. Bi dat Beven vun de Stärk 7,9 kemen üm un bi 142.000 Minschen üm. Bi den 1930 beennten Weeropbo weren över 200.000 ne'e Bowarken boot, dorbi söven Stahlbetonbrüchen över den Sumida un en poor Parks.
In den Tweten Weltkrieg begünnen de USA an'n 24. November 1944 mit dat Bombarderen vun Tokio, un ok an'n 25. Februar un 9. März 1945 flögen amerikaansche Bomber swore Luftangreep. Ganze Stadtdelen mit in traditschonell Holtbowies boot Hüser güngen in Flammen op, ümbi 100.000 Minschen bleven dood. Ok de histoorsche Kaiserpalast wörr tonicht maakt. Vun September 1945 bet April 1952 weer Tokio vun amerikaansche Truppen besett. In de Tied no 1954 verleev de Stadt en Phaas vun gau Wassdom, in de veel för dat Moderniseren vun de Stadt doon wörr.
Vun'n 10. Oktober bet to'n 24. Oktober 1964 weren in Tokio de XVIII. Olympischen Sommerspelen afholen. An'n 20. März 1995 veröven Liddmaten vun de Aum-Sekte enen Giftgas-Anslag op de U-Bahn vun Tokio. Dorbi starven twölv Minschen un över 5.500 wörrn verwunnt.
För de Tokumst seggen Seismologen för Tokio en groot Eerdbeven in de Grööt vun dat Grote Kanto-Eerdbeven vun 1923 vörut. Dat un de exorbitanten Grundpriesen sünd Grünnen, dat siet de 1990er Johren en Verlegen vun de Hööftstadt weg vun Tokio diskuteert un plaant warrt. De dree Kandidaten sünd Nasu, 300 Kilometer noorden vun Tokio, Higashino nich wiet vun de Olympiastadt Nagano in Zentraljapan, un en nee optorichten Stadt in de Präfektur Mie, nich wiet vun Nagoya, 450 Kilometer westen vun Tokio. Dor besteiht ok al en Parlamentsbesluss för dat Verlagern vun de Hööftstadt, aver bether sünd noch kene Aktivitäten folgt.
Inwahnertall
ännernAl siet dat 18. Johrhunnert hett Tokio mehr as een Million Inwahner. De Stadt weer al dormals för en Tied de gröttste Stadt op de Welt un neven London een vun de dormals twee Millionensteder op de Eer.
Siet de laaten 1940er Johren is de Metropolregion Tokio nochmals gau wassen, nno Flach as ok no Inwahnertall. In ehr leevt üm un bi en Veerdel vun all Japaners. Ehr butere Grenz liggt twüschen 40 un 70 Kilometer vun dat Stadtzentrum af. De Inwahnertall in de 23 Stadtbezirken is siet 1965 aver man lütter worrn.
Se hebbt tosamen 8,3 Millionen Inwahners. De Grootruum Tokio billt tohoop mit de angrenzen Präfekturen Kanagawa, Saitama un Chiba dat gröttste tohoophängen urban Rebeet op de Eer mit 31,5 Millionen Inwahners.
Tokio hett dree wiedere Millionensteder as Vöröört (Yokohama, Saitama un Kawasaki). In den Vöroort Chiba leevt üm 900.000 Minschen. Yokohama in'n Süden vun Tokio hett mit 3,5 Millionen Inwahners lieks so veel Inwahners as Berlin oder Madrid.
Disse Översicht wiest de Inwahnertallen vun de Karnstadt, also op dat Rebeet vun de 23 Hööftstadtbezirken. Bet 1914 sünd dat Taxatschonen, vun 1920 bet 2000 Zensusresultaten.
|
|
Kultur
ännernTheater
ännern
Tokio besitt vele Theaters, in de traditschonelle Formen vun Theater - as to'n Bispeel Nō un Kabuki - aver ok moderne Stücken opföhrt warrt. Welke Sinfonieorchesters un vele lüttere Orchesters hebbt traditschonelle japaansche Musik as ok welke ut den Westen in ehr Repertoire.
Museen
ännernIn'n Uenopark befinnt sik dat Natschonalmuseum, dat Natschonale Naturkünnmuseum, dat Natschonalmuseum för Kunst ut'n Westen un dat Tokyo Metropolitan Art Museum. In de Neeg vun den Kaiserpalast steiht dat Natschonalmuseum för moderne Kunst.
Bowarken
ännernTokio is hüüttodaags een vun de snelllevigst un modernst Grootsteder op de Welt un bringt op de een Siet in vele Rebeden (as to'n Bispeel Mood un Ünnerhaltenselektronik) stännig ne'e Trends hervör, is aver op de annere Siet ok de japaansche Traditschoon verbunnen.
Dat Zentrum vun dat Stadtrebeet billt de ole Stadt Edo, de vun den Kaiserpalast binnen en groot Park domineert warrt. Wichtig is de Meiji-Schrien, en Treckpunkt för Touristen un Glöövsche ut alle Delen vun Japan. In'n süden un westen legenen Bezirk Kasumigaseki sloot tallrieke Regerensbowarken an, as de Staatskanzlei vun den Premierminister, dat Bowark vun dat natschonale Ünnerhuus (Seet vun dat natschonale Legislativorgan), de Böverste Gerichtshoff un de staatlichen Ministerien. Wieder in'n Süden finnt sik de 333 Meter hoge Tokiotoorn.
Osten vun den kaiserlichen Palast liggt de Bezirk Marunouchi, dat wichtigste Warfveerdel vun dat Land. Vele grote Konzernen in Japan un en grote Antall an Inrichten ut dat Finanzwesen hebbt hier ehr Hööftseten. In dat Johr 1914 kreeg disse Bezirk no dat Apnen vun den Hööftbahnhoff groot Bedüden. In'n Osten vun Marunouchi liggt dat gröttste Inkööpveerdel vun Tokio. Dat Veerdel reckt vun den noorden legenen Bezirk Nihonbashi bet to den Bezirk Ginza in'n Süden. Vele Koophüser, traditschonelle Spezialitätenladens, Hööglokalen un Restaurants hebbt sik langs de Straten in disse Bezirken ansiedelt.
Wiedere bedüden Stadtzentren sünd Akihabara (ok as Electric City bekannt un dat modernste Elektronik- un Computerinkoopsveerdel op de Welt), de Stadtdelen Roppongi un Shinjuku, de Tsukiji-Fischmarkt (gröttst Fischmarkt op de Welt), de Tokyo Dome, de Uenopark mit Ueno-Bahn un dat Koophuus Mitsukoshi.
Parks
ännernDe bekanntesten Parks in Tokio sünd de Tokyo Sea Life Park, de Tama-Zoo un de Ueno-Zoo. Wieder in'n Westen achter de Vöröört liggt de Chichibu-Tama-Nationalparks.
Weertschap un Infrastruktur
ännern
Vele Fabriken, Universitäten, Krankenhüser un annere Inrichten hebbt siet de 1930er Johren ehr Standoort in de Butenbezirken vun Tokio utlagert. Af de Midd vun de 1950er Johren toog disse Perzess an, as Japan enen sünnerlichen weertschaplichen Opswung verleev. Op Grund vun dat Wassdom vun de Inwahnertall kemen Subzentren in de Randrebeden op, as Ikebukuro, Shinjuku un Shibuya. Dor hebbt sik verscheden Deenstbedreev ünner annern ut den Enkelhannel un dat Finanzwesen ansiedelt.
An dat Över vun de Tokiobucht konzentreren sik de modernen Grootindustrien in de Stadt un billen twüschen Tokio un Yokohama dat gröttste Industrierebeet vun Japan. De gröttste Weertschapstwieg is de Swoorindustrie, de mehr as twee Drüddel vun den Produktschoonsweert utmaakt. De Lichtindustrie is breed fächert: Produzeert warrt chemisch Produkten, Kameras, Maschinen, Metallworen, Nehrmiddel, optisch Reedschapen, Textilien un en grote Veelfalt an Konsumworen.
Verkehr
ännernFernverkehr
ännern
Mit Begünn vun de Meiji-Ära twüschen 1868 un 1912 wörr in Japan en Iesenbahnnett inricht mit Middelpunkt Tokio. De Stadt is över Hööftlienen mit all Delen vun dat Land verbunnen, un en goot utboot Nevenlienennett dörteiht dat nohe Achterland. Vun de wichtigsten Bahnhööv vun de Stadt – Ikebukuro, Shibuya, Shinagawa, Shinjuku, Tōkyō (Hööftbahnhoff) un Ueno, in de Neeg befinnt sik ok de Ueno-Bahn – warrt Dag för Dag en poor Millionen Pendler fohren. Wiels de Hööftverbinnen, de bestahn, överlast weren, sünd ne'e Expresslienen (Shinkansen) apent worrn. Hüüttodaags verkehrt twüschen Tokio un Fukuoka Hoochgeschwinnigkeitstöög, de in söven Stünnen en Streek vun üm 1.070 Kilometer trüchleggt.
De Flaaghaven Haneda an de Tokiobucht süden dat Stadtzentrum weer lang Tied as internatschonal un ok inländisch Flaaghaven bruukt, bet 1978 de ne'e internatschonale Grootflaaghaven Narita, 55 Kilometer osten vun dat Stadtzentrum, apent weer. In'n April 2002 weer dor ok en tweet Start- un Lannbahn in Bedrief nahmen worrn, de för den Kort- un Middelstrekenbedrief binnen Asien brukkt warrn schall. Över den Flaaghaven Haneda warrt hüüttodaags vörnehmlich Inlandsflöög afwickelt.
De Flaaghaven Narita warrt vun ümbi all internatschonal un natschonal Flaagsellschapen anflagen. An den Flaaghaven kaamt een över twee Bahnlienen. Dat sünd de JR Narita Express mit Statschonen in Tokio, Shinjuku, Ikebukuro un Yokohama un de private Keisei-Lien, de den Bahnhoff Ueno mit Narita Airport verbinnt. De Flaaghaven Haneda is mit en Eenschienenbahn an de Yamanote-Lien anbunnen.
De Haven vun Tokio billt in de Bucht vun Tokio tosamen mit den Westen vun Yokohama un den Osten vun Chiba en Eenheit. 25 Perzent vun alle Industriegöder warrt hier weltwiet verscheept. De Göderümslag Johr för Johr is över 360 Millionen Tonnen. De mehrsten Industrien sünd an'n Haven ansiedelt, wat de gaue Expanschoon vun de bolichen Anstalten verkloort.
Nohverkehr
ännernDat Moderniseern vun dat Stratennett vun de Stadt weer sünnerlich swoor, vun wegen, dat de Straten vun dat ole Edo bannig drang un wunnen un för den Autoverkehr kuum to bruken weren. Vör de Olympischen Spelen, de in dat Johr 1964 in Tokio afholen weren, wörrn man Hööftverkehrsstraten un Stadtautobahnen boot, de strahlenförmig vun dat Stadtzentrum utgehen. Se verbinnt dat Zentrum vun Tokio mit acht ne'e Ringstraten.
Siet de 1960er Johren is de private Autoverkehr lütt bi lütt to'n Vördeel vun den apentlichen Busverkehr reduzeert worrn.
Siet dat Apnen vun den eersten Strekenafsnitt vun de U-Bahn Tokio an'n 30. Dezember 1927 weer en Nett mit twölv Lienen un en Läng vun 292,6 Kilometer opboot, wat een vun de gröttsten Netten op de Welt is. För dat Johr 2007 is plaant en wiedere Lien vun de U-Bahn mit en Läng vun 8,9 Kilometern in Bedrief to nehmen. Tokio is ok vun en dicht Nett vun S-Bahnen un privat Vöroortbahnen dörtogen.
De apentliche Verkehr warrt butendem vun städtischen un privaten Bussen, en Stratenbahnlien un divers alternativen Schienensystemen dörföhrt. Över 80 Perzent vun de Personen warrt in Tokio mit dat Bahnnett fohren. Liekers gifft dat in Tokio noch groot Problemen op Grund vun dat hoge Verkehrsopkamen.
Bildung
ännernTokio is Middelpunkt vun dat Bildungswesen in Japan. De Metropolregion hett en grote Tall staatliche un private Universitäten (en Veerdel vun alle Universitäten in Japan), an de üm un bi en Drüddel vun alle Studenten in Japan inschreven sünd.
De Universität Tokio is de renommeertest staatlich Universität. Twee bekannte private Universitäten sünd de in de Johren 1858 apente Universität Keio un de Universität Waseda (apent 1882). Noh bi den Kaiserpalast finnt sik de staatliche Bökeree vun dat Ünnerhuus un dat Staatsarchiv.
